بەش ئۇيغۇر بالىسى، بەش ئابىدە

[Otuken]

                           بەش ئۇيغۇر بالىسى، بەش ئابىدە
                                   ئەدەبىي خاتىرە
     ( 22 ‏-ماي ئۈرۈمچى ئەتىگەنلىك بازارغا ھۇجۇم قىلىش ۋەقەسى ھەققىدە)
   بەش ئۇيغۇر بالىسى، بەش قەھرىمان(مەمەت مەمتىمىن، رەھىمجان مەمەت، مەمتىمىن مەخەت، ئابلەت ئابدۇقادىر، نۇراخمەت ئابلىپىز) ! سەھەر تۇرۇپ  ئاۋۋال بامدات نامىزىنى ئوقۇيدۇ، ئاندىن مېيىت نامىزىنى ئوقۇپ بىر-بىرىنىڭ نامىزىنى چۈشۈرىدۇ،  ئارقىدىن بىر-بىرىنى چىڭ باغرىغا بېسىشىپ، تا شۇ كۈنگىچە بەل قويۇۋەتمەي، ئىككىلىنىپ قالماي، ھودۇقۇپ-تەمتىرىمەي، ئۇلۇغ ۋە مۈشكۈل بىر پلاننى  ئەمەلىيلەشتۈرۈش ھارپىسىغا ئەكەلىگەنلىكلىرىنى تەبرىكلىشىدۇ ۋە ئاخىرەتتە كۆرۈشۈش ئۈچۈن ۋىدالىشىدۇ.
 بەش ئۇيغۇر بالىسى، بەش پەھلىۋان!  ئورۇن، 90% ئاھالىسى خىتايلاشقان، دوقمۇش-دوقمۇشتا تانكىلار باسىمەن دەپ ھەيۋە كۆرسىتىپ تۇرغان؛ كوچا-كوچىلىرىدا ئەسكەرلەر ئاتىمەن دەپ قېزىپ-قېدىرىپ تۇرغان ئۈرۈمچى شەھىرى. نىشان، شەھەرنىڭ قايناق بىر پارچىسى- خىتاي ئاھالىلىرىنىڭ ئۇگىسى شىمالىي باغچە يولىدىكى ئەتىگەنلىك بازار.
 بەش ئۇيغۇر بالىسى، بەش پىدائىي!  تېگىدە ئىككى جىپ ماشىنا؛ ئىككىسى رولدا قالغان ئۈچى ئىككى كوزۇپتا. رولدىكىلەرنىڭ دىلىدا  دۇئا : ئەي خۇدا، دۈشمىنىمىزنى غەپلەتتە قالدۇرغىن، نىشانىمىزغا ئامان-ئېسەن ئۇلاشتۇرغىن! كوزۇپتىكىلەرنىڭ كۆزى ئەتراپتا، قولى تەييارلىقتا: ساقچىلار ئالدىنى توسۇپ "توختا!" دېگەندە بومبىنى قانداق ئېتىشىنىڭ، ئەسكەرلەر يولىنى توسۇپ "كىمسەن؟"  دېگەندە بومبىنىڭ پېلىكىنى قانداق تارتىشنىڭ، غالچىلار  ئالدىنى توسۇپ "يان كەينىڭگە!" دېگەندە  ماشىنىدىن سەكرەپ چۈشۈش، قانداق ئەدىبىنى بېرىشنىڭ كويىدا.
 
 بەش ئۇيغۇر بالىسى، بەش ئەزىمەت ! ئەتىگەنلىك بازارغا يېتىپ كېلىدۇ، ئالدىدا بىر توساق-بىر تۆمۈر رىشاتكا. رولدىكى جەڭچى  گازنى دەسسەيدۇ، ماشىنا ئېتىلىپ قوزغۇلۇپ رىشاتكىنى بۆسۈپ ئۆتىدۇ، قايناق بازارغا ئۈسسۈپ كىرىدۇ،  ئالدىدا مىغ-مىغ ئادەم، ياق،  ئۇيغۇر خەلقىنىڭ كۆز يېشىغا مومىسىنى تەككۈزۈپ يەۋاتقان، ئۇيغۇرنىڭ كەپىسىنى ئۆرۈۋېتىپ سېلىنغان ئېگىز بىنالاردا ياشاۋاتقان، ساقچىلار ئۇيغۇرنى تۇتىۋاتقاندا يول باشلاپ، ئۇيغۇرنى ئېتىۋاتقاندا چاۋاك چېلىپ بېرىۋاتقان بىر تائىپە، مەخلۇقات، دۈشمەن قوشۇنى! قەھرىمانلارنىڭ بۇ دەقىقىدىكى يۈرەك ساداسى شۇ: بۇ دۇنيا ھېساۋاتلىق دۇنيا، ئەمدى يىغلاش ۋە ئۆلۈش نۆۋىتى سەندە!
 بەش ئۇيغۇر بالىسى، بەش غازاتچى!  ئاللاھۇئەكبەر" تەگبىرى بىلەن ماينى دەسسەيدۇ، رولنى زۇلۇمنىڭ يانداشلىرى، ھاكىمىيەتنىڭ يانتايقى، ياق، بۇلاڭچى-تاجاۋۇزچىنىڭ ئۆزى  بولغان مەخلۇاقاتلاتلار تەرەپكە بۇرايدۇ، باسىدۇ؛ رولدىكى ئەزىمەتنىڭ ۋەزىپىسى ئۈسسۈش ۋە بېسىش، كوزۇپتىكى ئەزىمەتلەرنىڭ ئىشى بومبا ئېتىش؛ ئالدىدىكى ماشىنىغا 40-50 مېتىر ئارقىدىن ئىككىنجى ماشىنا ئەگىشىدۇ، ئالدىدىكى ماشىنىنىڭ زەربىسىدىن قاچقانلارنى ئۈسسۈيدۇ، يىقىلغانلىرىنى دەسسەيدۇ، بومبا ئۈستىگە بومبا، زەربە ئۈستىگە زەربە.
بەش ئۇيغۇر بالىسى، بەش نەۋقىران! بازارنىڭ ئۇ بېشىدىن بۇ بۇ بېشىغا كەلگەندە بەللىردىكى بومبىنىڭ پېلىكىنى تارتىدۇ، تەرەپ-تەرەپتە ئوت يالقۇنى! تەرەپ-تەرەپپتە قىيا-چىيا! ئۈرۈمچى ئاسمىنىدا ئىس-تۈتەك. ؟ەتىجە : 4شېھىد، بىر غازى،  31 ئۆلۈك، 90 يارىدار!   مانا، 5 ‏-ئىيۇل كۈنى ئوققا تۇتۇلغان ياش-ئۆسمۈرلەرنىڭ ئىنتىقامى! مانا،  تۈرمىلەردە قېيىن-قىستاقتا ئۆلگەن چارىسىزلارنىڭ قىساسى! مانا دۇنيانىڭ كۆزى ئالدىدا تىزىپ ئاچىقىپ ئېتىۋېتىلگەنلەرنىڭ پۇغانى!  مانا، ئېتىپ جەسىدىنى بەرمەسلىك، ئارقىدىن  ئوقنىڭ پۇلىنى تۆلىتىۋېلىشلەرنىڭ ھېسابى!  مانا، 5 ‏-ئىيۇلدىن كېيىن ئىز-دېرەكسىز غايىپ بولۇپ كەتكەنلەرنىڭ  ئۆچى! مانا،  "بالام قېنى؟" دەپ ساقچىخانىغا يىغلاپ  بارسا  قوغلىۋېتىلگەن، ئۈرۈمچىدىن ھەيدىۋېتىلگەنلەرنىڭ ئۇۋالى! مانا پاتىگۈل غۇلامغا  ئوخشاش قاڭقىر قاخشىغان ئانىلارنىڭ يىغىسىنىڭ خۇلاسىسى! مانا، بۇ مىللەتنى ئىگىسىز دەپ، چارىسىز دەپ،  بوينىغا  خالىغانچە دەسسىگەنلەرنىڭ خاتاسى!
   بەش ئۇيغۇر بالىسى، بەش پەرىشتە!  قىلغان ئىشىدا قىلچىلىك شەخسىي نىيەت نۇق، تۆلىگەن بەدەللىرىدە زەررىچىلىك مەنپەئەت تاماسى يوق، نام-ئاتاق يوق، شەرەپ كۈتۈش يوق!
 نېمە، بىگۇناھ پۇقرا؟كىم ئۆگەتتى ساڭا، سېنىڭ ۋەتىنىڭگە رۇخسەتسى(بېسىپ) كىرگەننى گۇناھسىز دەپ!؟
نېمە، ئىنسانىي ئەخلاق؟ قايسى مەدەنىيەتتىن ئۆگەندىڭ سەن جېنىڭغا  قەست قىلغان، قەستكە  شېرىك بولىۋاتقانلارغا ئىنسانىي بول دەپ!؟
نېمە، خەلقئارا قانۇن؟ قەيەردە ئىدى ئۇ قانۇن سېنىڭ قېرىنداشڭلىرىڭ سوتسىز نەق مەيداندا ئېتىۋېتىلگەندە؟ نەدە ئىدى ئۇ خەلقارا قانۇن   قېرىنداشلىرىڭ  ئىز-دېرەكسىز يوقىتىۋېتىلگەندە؟! قەيەردە ئىدى ئۇ خەلقئارا قانۇن، مەھبۇس ئابدۇكېرىم ئابدۇۋېلىنىڭ جازا مۇددىتى تۈرمىدە 5 ‏-قېتىم ئۇزارتىلىپ چىرىتىۋېتىلىشكە ھۆكۈم قىلىنغاندا؟! .. قەيەردە ئىدى.....
نېمە، نېمە پايدا؟ بۇ پايدىنى كۆرۈش ئۈچۈن كۆزلا ئەمەس، ۋىجدان كېرەك، بۇ پايدىنى ھېساپلاش ئۈچۈن، ئەقىللا ئەمەس، ئاڭ كېرەك، بۇ پايدىنى مۇئەييەنلەشتۈرۈش ئۈچۈن ئۇيغۇرچە گەپ ، ئۇيغۇرچە چىراي ئەمەس، ئۇيغۇرغا خاس مەيدان كېرەك! كۆرەلىگەنلەرگە ئايان: ئۆي-ئۆيلەردە يىغلاۋاتقان ئانىلارنىڭ كۆز ياشلىرى بىردەملىك بولسىمۇ توختىدى، يۈرىكى قان-زەرداپقا تولغان ئاتىلارنىڭ يۈزى بىر مىنۇت بولسىمۇ كۈلدى. جاراھەتلەنگەن قەلپلەردىكى يىرىڭ  يىڭنىنىڭ تۈشىكىچىلىك بولسىمۇ يوچۇقنى تېپىپ سىرتقا ئاقتى، يۈرەك راھەتلىدى.  يەنە نېمە پايدا؟ خورىكى ئۆسكەن دۇشمىنىڭ ھەددىنى بىلدى، ھەيۋىسى يەرگە ئۇرۇلدى؛ ئىنساپ -ئادالەت تۇيغۇسىغا ئىگە دوستلۇرۇڭ  دەردىڭنىڭ چوڭقۇرلۇقىنى كۆردى، ئىنسانچە ياشاشقا  ئىرادەڭنىڭ  قەتئىلىكىنى تونىدى. بۈگۈن ئۈچۈن مۇشۇنچىلىك غەلىبە كۇپايە!
  بەش ئۇيغۇر بالىسى، بەش ئابىدە! ئەل سەندىن رازى، سەندىنلا ئەمەس، سېنى تۇغقان ئاناڭ، سېنى باققان ئاتاڭ ۋە ساڭا ئىلىم بەرگەن، يول كۆرسەتكەن ئۇستازىڭدىنمۇ مىڭ مەرتىۋە رازى!
  ( ئەسكەرتىش، بۇ  ئەدەبىي خاتىرە ئاخبارات ئۇچۇرلىرى ۋە تەسەۋۋۇرغا تايىنىپ يېزىلدى)