"Barin Iniqilawi" heqqidiki Ras-Yalghanlar - IQisim

[DUD Teshkilati Sozchisi]

"DUQ", "UAA" we Radio(RFA)diki Satqunlar, janbaqtilar 25 Yildin Beri- her yil  yalghandin „Barin inqilawini xatirlep" alemni-malem qilishidu. Ular xuddi "ghulja nqilawi"heqqide yalghanni toqughinidek uningdiki rasni yalghan qilip, mahiyetni yoshurup, tup Meslidin qichip kilishti.

Yalghanlar nime?
Ular qachqan tup mesile nime?
Mahiyet nime?

" Barin weqesi "hergiz mu ular digendek emes! men u yerde bar Adem !
- Qandaq? dep sorimamsiler?.  Bu yazmini iliwetmisenglar , ras gepni men qilimen. Men jawap birimen!

 Towendikilerge nezer:

**  Barin yizisidiki xitaygha qarshi isyan xewiri merkez pekin'ge yitip kilidu. Yan'ghinni tizdin ochurush uchun xitay dolet mudapiye qumandanliqidin barin yizisini qorshawgha ilish buyriqi chiqirilidu. Bironiwik, zamaniwi qurallar bilen qurallan'ghan xitay armiyesi qeshqer yingi sheher nahiyesidiki "jenubi shinjang herbi rayuni" gha qarashliq on ikkinji doxturxana qatarliq ozlirining herbi organlirigha basturup kirip, qorshawgha alidu. U yerde isyan koterguchilarni tapalmighan xitay armiyesi ichide patiparaqchiliq tughulup oz-ara urush partilashqa az qalidu. Buning sewebi mundaq bolghan:

"Jenubi shinjang herbi rayuni" yingi sheher nahiyeside bolup oninggha qarashliq on ikkinji doxturxana we etrapidiki herbi organlarning ornimu "barin" dep atilidighan yizida idi. Xitaygha qarshi quralliq isyan  Koturulgen jay bolsa aqtu nahiyesidiki barin yizisida idi. Xata adirisqa buyruq chushurgen xitay giniral  Kiyin jazalan'ghan.
 
Buningdin shu nerse melumki, wetinimizni ishghal qilghan xitaylar bizning tagh-jilgha, say-qiyalirimizning adirisini bilmeydu. Uyghurche jay isimlirini xitaychige terjime qilishining mumkin emeslikining ozila "sin kang-shinjang"ning xitay yurti Emeslikini korsitidu.
__________

** "Barin" Sozi heqqide

Wetinimizde "barin" asasen jay ismi bolup kilidu. "Barin" yawropadiki bezi doletlerde yer-jay, ademlerning  Ismi ornida kilidu.

    Wikipidiye"de "barin" kelimisining dunyagha taralghan xelqara isim ikenlikige kopligen misallar kelturulgen.  Bir firansiyelik muz tiyin'ghuchi, tirinirning ismi sitifan barin dep, bir turkiyelik yazghuchi we edebi  Terjimanning ismi tunch barin dep izahlan'ghan. Qiziqarliqi "barin"heqqidiki izahatta bu qitim dunya bilip ketken - Aqtudiki "barin"yizisdin"yamanlighan" xitaylar  qaghiliqtiki "barin yizisi"ni misal qilip turiwalghan Misal qilip turiwalghan . Menbe:  http://de.wikipedia.org/wiki/Barin 
 

** 25 Yildin biri "barin inqilawi" heqqide mahiyetni, ras gepni hichkim tilgha ilip baqmidi. Xitay bilen masliship yalghanni dep kilishti: "Arimizdiki , xitaydinmu better satqun isa yusup barin iqilawi partilighan yili erebistanda, xelqara muxbirlarning barin inqilawi
Heqqidiki soallirigha : „barin qozghilangini  men pilanlighan „ dep jawap bergen. Men u yili qeshqerde idim. Xitay barin inqilawini weten Xelqimizdin ayrip tashlash uchun „barin topilangi chetellerdiki isa bashliq bir uchum bolgunchilerning pilanlap, kushkurtishi bilen
Boldi. Tashqi amil rol oynidi“dep teshwiq qilghan idi.

**  Aqtudiki barin yizisining orni iniqlan'ghandin kiyin xxtay armiyesi qizilsu qirghiz aptunum oblasti"gha tewe barin'gha yuzlunup Quruqluq we hawadin qirghinchiliq bashlaydu. Isyanni bisiqturushqa qeshqer toqumuchiliq zawutidin zadila xitay millitidin bolghan
 "Xelq eskerliri (minbing)lar qatnashqan bolup, ular tik uchar ayropilan bilen barin yizisi ustide aylinip uchup uyghurlarni uwlaydu. Aldi bilen oylerge ighir qural bilen bomba etip partilitip, oydin qichip chiqqan uyghurlarni "awuni sen at, mawuni men" -dep Besliship itip olturidu...  Pajielik qirghinchiliqning tepsilati bek wehshi bolghan. Qarshiliq korsetken bir yash ayalning bedinige yuzdin artuq oq tekken.

Yashisun barin inqilawi!
Yashisun wetinimiz uyghuristan!
Yashisun weten igisi uyghurlar!

Dawami ikkinji qisimda

DUD Sozchisi
Sidiqhaji.Metmusa
[e-mail]
_______

يالغانلار نىمە؟
ئۇلار قاچقان تۇپ مەسىلە نىمە؟
ماھىيەت نىمە؟

" بارىن ۋەقەسى "ھەرگىز مۇ ئۇلار دىگەندەك ئەمەس! مەن ئۇ يەردە بار ئادەم !
- قانداق؟ دەپ سورىمامسىلەر؟.  بۇ يازمىنى ئىلىۋەتمىسەڭلار ، راس گەپنى مەن قىلىمەن. مەن جاۋاپ بىرىمەن!


٭٭  بارىن يىزىسىدىكى خىتايغا قارشى ئىسيان خەۋىرى مەركەز پەكىنگە يىتىپ كىلىدۇ. يانغىننى تىزدىن ئوچۇرۇش ئۇچۇن خىتاي دولەت مۇداپىيە قۇماندانلىقىدىن بارىن يىزىسىنى قورشاۋغا ئىلىش بۇيرىقى چىقىرىلىدۇ. بىرونىۋىك، زامانىۋى قۇراللار بىلەن قۇراللانغان خىتاي ئارمىيەسى قەشقەر يىڭى شەھەر ناھىيەسىدىكى "جەنۇبى شىنجاڭ ھەربى رايۇنى" غا قاراشلىق ئون ئىككىنجى دوختۇرخانا قاتارلىق ئوزلىرىنىڭ ھەربى ئورگانلىرىغا باستۇرۇپ كىرىپ، قورشاۋغا ئالىدۇ. ئۇ يەردە ئىسيان كوتەرگۇچىلارنى تاپالمىغان خىتاي ئارمىيەسى ئىچىدە پاتىپاراقچىلىق تۇغۇلۇپ ئوز-ئارا ئۇرۇش پارتىلاشقا ئاز قالىدۇ. بۇنىڭ سەۋەبى مۇنداق بولغان:

"جەنۇبى شىنجاڭ ھەربى رايۇنى" يىڭى شەھەر ناھىيەسىدە بولۇپ ئونىڭغا قاراشلىق ئون ئىككىنجى دوختۇرخانا ۋە ئەتراپىدىكى ھەربى ئورگانلارنىڭ ئورنىمۇ "بارىن" دەپ ئاتىلىدىغان يىزىدا ئىدى. خىتايغا قارشى قۇراللىق ئىسيان  كوتۇرۇلگەن جاي بولسا ئاقتۇ ناھىيەسىدىكى بارىن يىزىسىدا ئىدى. خاتا ئادىرىسقا بۇيرۇق چۇشۇرگەن خىتاي گىنىرال  كىيىن جازالانغان.
 
بۇنىڭدىن شۇ نەرسە مەلۇمكى، ۋەتىنىمىزنى ئىشغال قىلغان خىتايلار بىزنىڭ تاغ-جىلغا، ساي-قىيالىرىمىزنىڭ ئادىرىسىنى بىلمەيدۇ. ئۇيغۇرچە جاي ئىسىملىرىنى خىتايچىگە تەرجىمە قىلىشىنىڭ مۇمكىن ئەمەسلىكىنىڭ ئوزىلا "سىن كاڭ-شىنجاڭ"نىڭ خىتاي يۇرتى ئەمەسلىكىنى كورسىتىدۇ.
__________

٭٭ "بارىن" سوزى ھەققىدە

ۋەتىنىمىزدە "بارىن" ئاساسەن جاي ئىسمى بولۇپ كىلىدۇ. "بارىن" ياۋروپادىكى بەزى دولەتلەردە يەر-جاي، ئادەملەرنىڭ  ئىسمى ئورنىدا كىلىدۇ.

    ۋىكىپىدىيە"دە "بارىن" كەلىمىسىنىڭ دۇنياغا تارالغان خەلقارا ئىسىم ئىكەنلىكىگە كوپلىگەن مىساللار كەلتۇرۇلگەن.  بىر فىرانسىيەلىك مۇز تىيىنغۇچى، تىرىنىرنىڭ ئىسمى سىتىفان بارىن دەپ، بىر تۇركىيەلىك يازغۇچى ۋە ئەدەبى  تەرجىماننىڭ ئىسمى تۇنچ بارىن دەپ ئىزاھلانغان. قىزىقارلىقى "بارىن"ھەققىدىكى ئىزاھاتتا بۇ قىتىم دۇنيا بىلىپ كەتكەن - ئاقتۇدىكى "بارىن"يىزىسدىن"يامانلىغان" خىتايلار  قاغىلىقتىكى "بارىن يىزىسى"نى مىسال قىلىپ تۇرىۋالغان مىسال قىلىپ تۇرىۋالغان . مەنبە:  ھتتپ://دە.ۋىكىپەدىئا.ئورگ/ۋىكى/بارىن
 

٭٭ 25 يىلدىن بىرى "بارىن ئىنقىلاۋى" ھەققىدە ماھىيەتنى، راس گەپنى ھىچكىم تىلغا ئىلىپ باقمىدى. خىتاي بىلەن ماسلىشىپ يالغاننى دەپ كىلىشتى: "ئارىمىزدىكى ، خىتايدىنمۇ بەتتەر ساتقۇن ئىسا يۇسۇپ بارىن ئىقىلاۋى پارتىلىغان يىلى ئەرەبىستاندا، خەلقارا مۇخبىرلارنىڭ بارىن ئىنقىلاۋى
ھەققىدىكى سوئاللىرىغا : „بارىن قوزغىلاڭىنى  مەن پىلانلىغان „ دەپ جاۋاپ بەرگەن. مەن ئۇ يىلى قەشقەردە ئىدىم. خىتاي بارىن ئىنقىلاۋىنى ۋەتەن خەلقىمىزدىن ئايرىپ تاشلاش ئۇچۇن „بارىن توپىلاڭى چەتەللەردىكى ئىسا باشلىق بىر ئۇچۇم بولگۇنچىلەرنىڭ پىلانلاپ، كۇشكۇرتىشى بىلەن
بولدى. تاشقى ئامىل رول ئوينىدى“دەپ تەشۋىق قىلغان ئىدى.

٭٭  ئاقتۇدىكى بارىن يىزىسىنىڭ ئورنى ئىنىقلانغاندىن كىيىن خختاي ئارمىيەسى قىزىلسۇ قىرغىز ئاپتۇنۇم ئوبلاستى"غا تەۋە بارىنغا يۇزلۇنۇپ قۇرۇقلۇق ۋە ھاۋادىن قىرغىنچىلىق باشلايدۇ. ئىسياننى بىسىقتۇرۇشقا قەشقەر توقۇمۇچىلىق زاۋۇتىدىن زادىلا خىتاي مىللىتىدىن بولغان
 "خەلق ئەسكەرلىرى (مىنبىڭ)لار قاتناشقان بولۇپ، ئۇلار تىك ئۇچار ئايروپىلان بىلەن بارىن يىزىسى ئۇستىدە ئايلىنىپ ئۇچۇپ ئۇيغۇرلارنى ئۇۋلايدۇ. ئالدى بىلەن ئويلەرگە ئىغىر قۇرال بىلەن بومبا ئەتىپ پارتىلىتىپ، ئويدىن قىچىپ چىققان ئۇيغۇرلارنى "ئاۋۇنى سەن ئات، ماۋۇنى مەن" -دەپ بەسلىشىپ ئىتىپ ئولتۇرىدۇ...  پاجىئەلىك قىرغىنچىلىقنىڭ تەپسىلاتى بەك ۋەھشى بولغان. قارشىلىق كورسەتكەن بىر ياش ئايالنىڭ بەدىنىگە يۇزدىن ئارتۇق ئوق تەككەن.

ياشىسۇن بارىن ئىنقىلاۋى!
ياشىسۇن ۋەتىنىمىز ئۇيغۇرىستان!
ياشىسۇن ۋەتەن ئىگىسى ئۇيغۇرلار!

داۋامى ئىككىنجى قىسىمدا