“Bir Milletning Eng Yoshorun Qehrimani Uning Shairidur”.

[S.Haji MetMusa (Diplom Arxitiktur)]

“Bir Milletning Eng Yoshorun Qehrimani Uning Shairidur”.

Nede sen ?
Awtor-Nurmuhemmet Yasin Orkishi

Nede sen ey batur erkekler?!
Yur keteyli chol-bayawan'gha.
Erik unda batur owchidur,
Mewj urar roh hem qeningda.

Chol naxshisi eytar qumushlar,
Atlar kishner upuq chetide.
Qilich oynap otken batur el,
Yatar tinich yerning tektide.

Ay uzmekte bolup guzel qiz,
Kok asmanda toqup bir chochek.
Ah, lawildap koyer qumushzar,
Hem bir elning armini demek.

Biz tingshaymiz sukutte uni,
Qulaq emes yurikimizde.
Qum basmaqta munbet yerlerni,
Qum, borantuq bizler eslide.

Yur keteyli chol, bayawan'gha,
Qoshaq toqar unda nuzuk ay.
U belkim bir jenggiwar qamus,
Guzel qisse yezilghan talay.

Ejep emes uchrap qalsa ger,
Erik oghli batur chin tomur.
Biz yashayli erkin dunyada,
Chol naxshisi eytip bir omur.

Yollan'ghan waqti : 2004.10.12 17:4
………………………………………

Sheytan Tepsilatlarda Saqlan'ghan Axirqi Chaqiriq
Awtor-  Tbughda

Qan, kona bir osteng
Putun kowrukler yiqiq
Timtasliqta chuqan qorqaq
Tor toqughan qarangghuluq
-Qoyashing men- deyting,
Chiqmaqchi bolsang chiq artuq!

Ashq, kona bir baghche
Tilim tilim hichqiriq
Gullerni men sulidim
Mende qaldi qurghaqliq
-Yamghurung men- deytting,
Yaghmaqchi bolsang yagh artuq!

Biz, u ikki kona qush
Nichundur bu uzaqliq?
Putun ormanlar yoq bolghan
Yollar otkur bichaqtek tashliq
-Qismiting men- deyting,
Kulmekchi bolsang kul artuq!

Soz, kona bir chalghu
Sularda titreydu qiyiq
Men dertlerni sundurdum
Senmu qoghla ketsun, qitliq...
-Umiding men- deyting,
Kelmekchi bolsang kel artuq!

Yultuzlar guwa
Taghlar shahit
-Erkinliging men- deyting,
Soymekchi bolsang soy artuq!

Sheytan tepsilatlarda saqlan'ghan
Sheytan tepsilatlarda saqlan'ghan!
Oqushni bilseng eger
Koreleysen qurlar arisidiki yoshurun menalarni.

………………………………………………………………………………

Uyghur Bolsang Balanggha Uyghurchini Ugetkin
Ablajan Leylinaman

Uyghur bolsang balanggha uyghurchini ugatkin.
Oz tilinggha su kilip, baxqa tilgha yugertkin.
Millet digen nima u? Menisini chushunip,
Tili yoq bir millatning yoqluqigha ishinip,
Uyghur bolsang balanggha uyghurchini ugetkin.

Oz tilingni ugetmey chichen -zirek balanggha,
Pichirliship sarayda qoyma uni dalan'gha.
Yat bir tilda sozliship, uyghurluqtin chiqmisun,
Yighlap uyghur derdige, amitige kulelmey,
Balang yaaqa ketmisun uyghurchini ugetkin.

Ata bolsang er-zaman ghemini ya godekning.
Chunki perzent seningla amas balki uyghurning.
Chujeng suda, sen qirda yigha –yighlap yurmigin,
Xata basqan toxudek tuxumini odakning.
Uyghur bolsang balanggha uyghurchini ugetkin.

Appaq dise korghoja, balisini kirpimu
Yumshak darken tikini sanchilip hem tursimu.
Ata-ana soysila emes hergiz kupaya.
Uyghur soyse bashqiche nami uning ziyada.
Uyghur bolsang balanggha uyghurchini ugetkin.

Mehman bolup balangning ozi tutqan oyide,
Uyghurlardek uyghurche korpe salghan toride
Ewladingdin memnun bolop, koz yumghiche mengguge
Otey diseng, balang bilen uyghurchini ugetkin!

07/07/2004
………………………………………………………………………………….

Wetinimdin Chiqip ket!  
Mennap Qasim

Okuzning puti bolghiche mozayning beshi bolghan yaxshi. - Mexmut Qeshqiri

Weten mening tarix guwah, wetinimdin chiqip ket!
Xelqim turur qilip dawa, wetinimdin chiqip ket!
Dawayim heq,alem guwah, wetinimdin chiqip ket!
Atom yerip buzdung hawa, wetinimdin chiqip ket!

Sening bilen ming qaynatsa, qoshulmaydu qenimiz.
Oxshimaydu irqi- adet, tilimiz we dilimiz.
Jan chiqsimu ana yurttin ayrilmaydu tenimiz.
Chunki unda tukulgen'ghu, bizning kindik qenimiz.
Sening bilen yashimaymen, wetinimdin chiqip ket!

Tariximning betliride tola qanning izliri,
Kuresh bilen otuptiken,uyghur oghul-qizliri.
Ar-nomusi kuchluk idi shunga yoruq yuzliri,
Nomusumni bulghimighin, wetinimdin chiqip ket!

Moyunchur dep bowam otti, tash ustige xet yezip,
Koltekinning izin besip,uyghur digen at sizip.
Eqli koldek bolsimu ger, otuptiken bek ezip,
Uyghur digen namim ochmes, wetinimdin chiqip ket!
……………………………………………………………….

Sherep We Numus
(Oghlum Pamirjanning xitay Turmiside Ikenlikini Anglap)

Munqerz bir wetende munapiq turde,
Erkekning menzili ulum ya zindan.
Yigitlik mezgiling bolmiding bengwash,
Teqwaliq supiting boldi nur__ iman.

Yashliqning tenimsiz tuyghuliridin
Mest bolup, azarmu yoldin, deptimen;
Shallaqliq, lukcheklik, pucheklik bilen
Qamilip ketmigey, dep gheming yeptimen.

Ne biley, qeningda barmish ulughluq _
Yuriking bir mesh'el, laleyu- choghluq.
Tallapsen yolni tuz, toghra _ musteqim,
Shu idi mukapat erkek toghruluq!

Er uchun mukapat dushmen zindani,
Dushmenning oqida ulmek eng sherep.
"Yashliqning peyzi"ni surmiding, lekin _
Eng aliy sherepke boldung musherrep.

Kuz yeshim atliq mihrim mehsuli,
U emes hergizmu chinish sanga.
Eng toghra yolda sen, durus yerde sen,
Qismiting achchiqu, iptixar manga.

Bir satqun bashliqchaq bolghiningda sen
Yurigim tilatti izaning tighi.
Chunki u dushmenning iltipatidi,
Dushmendin iltipat _ xelqqe yeghi!
……………………………………………….

Men Qanche Ret Panahlandim Özumde
Awtor-  Tbughda

…Men qanche ret panahlandim ozumde
Beshimgha bu baldur kelgen tenhaliqta.
Hemde kozum, bezi chaghlarda,
Hesretlirim jimiqqan haman
Yumular tezla
Hech qaldurmay manga "men tenha…"
Deydighan purset…

Esimning zeminidiki
Shu qedimiy oyning bulung - pushqighida
Yanmas bolup qalghan shamdan heqqide
Bir demlik xiyaldin keyin,
Oyghatmaqta meni yochun bir tuyghu:
Zawal tapqan kitaplarning qurliri ara
Sersanlik perishtisi sehriside
"Ey, wetinim, yiraq surgun'gah!"
Dep eghiz achqan qushlarni izdesh
Peyti emdi keldi digendek.

Isteymen budem unutsam dep quxlar qilghan sozlerni,
Tapsam deymen qedemlirim qanighan shu tun zeminini.
Qandaqsige oylimay uzundin buyan angliganlar heqqide?!
Chunki awaz burar mende yonulushini,
Men korundum shunga ozumge:
Goyaki men qushlar qilghan ashu sozler.

Bu yerde…
Shungghumaqta mujumel ay
Kozlirimni basqan kechki shepeqte,
Goya rohlar buliqida baghashlighandek
Sersan pikrimni.
"Qedem tashla men taman…"
Xitap qilar manga shu shamdan,
"Zawal tapqan zeminimdin chiq emdi,
Shunche yarqin awaz bilen eghiz achqin
Erkin halda: -wetinim!- dep".

Soz haliti ichre men
Kelturmekte idim kona quyashimni eslige,
Bar idi hem belki zamanning
Kunduzdinmu bashqa neqil kelturishi,
Ayan boldi shunglashqa
Chushen'gili bolmaydighan sewepsiz bir boridek,
Hemde bir hil gunggaliq kebi,
Biz bu yerge kelgendin buyan.

Bu lehzidin men soraymen ozumni:
Qandak zemin bolushi mumkin?!
Qulaq salimen: unda azap chaqirmaqta,
Shunche yiraq bir yerde,
Oyghitidu mende hetta musapining ishtiyaqini
Qebrilerde qaghjirighan shaxlargha qon'ghan
Qagha unidek…
Hem bildurer manga dingiz kenglikini
Surgun'gah mabeynide,
Unda yene mirasxor qushlar
Kelgusi arallardin birer bisharet.

Belki qetip qilishi shamallarning
Etrapinglarda
Ey, yiraqlap ketkuchiler,
Teghdirdur tiren olumning karsizliqigha-
Ayit shu etiqatning tupeylidin,
Hemde men ozge shey'i emes,
Peqet,
Ozumla bolup kelgen sewebidin.
Shundaqtimu,
Buyuk qushlar perwaz eyligen
Samalardin qet'inezer,
Men yene tonush kuyning qanatliri astida
Oyghan'ghan demde,
Men teltokus sukutum ichre turghan zemin
Iztirapqa chushken demde,
Kormektimen putkul shey'i aylanmaqta
Etrapimda zulmette…

Shundaqla izdeydu ten
Erwahtek kezip kopkok tumanda,
Xulasilash uchun elem sheklidin
Ashkare shey'ilerning yonulushini,
Hem qaytidin tuzeshchun chushni
Istep unda turup qilishni,
Anga isim ata qilishni…

Qush qanche ret panahlandi qelbimde
Kechikken yalghuzluqning ilkide…
Hem kozliri, bezi chaghlarda,
Pikirlirim jimiqqan haman
Yumular tezla
Hech qaldurmay anga xiyal - oylirini
Deydighan purset:
"Guzel edi kunduz tolimu…
Nime digen qabahet bu…
Cheqilmaqta qedemliring qongghuraqliri
Pasillirida yurtlarning,
Hemde ayal emchekliri datlishiwatqan
Shu derize quyashining eks sadasi
Etrapingda toxtimay yangrimaqta:
-Ey, wetinim… yiraq surgun'gah…!"
…………………………………………………

Erkinlik
-Awtori melum bolmidi

Chushenchilirim uchmaqta
Bir qushning qanitida qan tamqisi
Soghaq kochilarda nepes ilishi qeder iz qaldurdi hawagha
Erkinlik ne bikargha
Ne hem qimmetke satidu ozini
Uch qush
Qanatliring sun'ghan bolsimu umitke
Ketken yiringni bilmisemmu koriwatimen kozliringdiki hoshalliqni

Chushenchilirim uchushidu
Eng ahirqi dilimni yaqqan bir balining yighlishi
Qirghinliqning ortisida olgen dadisini oyghutushqa temshelgen
Erkinlik bir hujurigha solighan ozini Bala
Sun'ghan qanatliri bilen qozghaldi yerdin
Kokning chongqurluqlirigha hesritini chichip
Yighlima didim achchiqqina
Ketken yirini bilmisemmu

Chushenchilirim uchidu
Bir qushning qanitida qan tamchisi
Eng kiyini hurriyetni bilishi her nepes ilishida insanning
Erkinlik bikargha bermeydu ozini
Ishenmisengmu
Alqininggha toldursangmu hesritingni
Kokke chachsangmu yigha-zaringni
Menisini chushunisen erkinligingning
Sun'ghan qanitingning ustidiki
Bir tamche qanni korgen waqtingda........
............................

bu shirlar 05.01.2006 da teripimdin toplunup yollanghan idi. qayta yollandi.
DUD Teshkilati Reisi  
S.Haji MetMusa (Diplum Arxitiktur)
www.uyguria.com          [e-mail]  

Frankfurt .M Germany