DUQ Qanadq Teshkilat ? III Qisim

[DUD Sozchisi]

" 12-Decabir oqughuchilar herkining kelip chiqishi, herket jeryani, ehmiyiti, mahiyiti ni" uyghurlar qandaq bilishni xalisa shundaq bilish Erkinliki bar. UAA Torbitide Uyghurlarning Xitay Mustemlike tuzumige bolghan her-qandaq Qarshiliq Heriketliri peqet DUQ ning Manipolliqi, Bisimi astida Bir tereplimilik chushendurulup, Baha birildi. Perqliq qarashlar Torbettin ilip tashlandi. Buning ismi Metbuat Erkinlikini, Soz qilish erkinlikini ashkare cheklesh Dep Atilidu. 12-Dikabir oqughuchilar herikitining meqsetliridin biri "Uyghurlarning Soz qilish erkinlikini telep qilish" idi.

UAA, DUQ we RFA larda mundaq erkinlik mawjut emesliki Inkar qilishqa bolmaydighan koz aldimizdiki Pakittin ibaret. bu noqtida ular Xitay hokumiti bilen oxshash bir meydanda - Oqughuchilar Herikitining qarshisida turghan bolidu. u halda DUQ tereptarliri Memet Toxti we  Nurmemet Musabaylarning "Eslimiuliri"ni zormu-zor Bazargha selish kimning meydanida turghanliq bolidu?!

Xitay Qarshiliq heriketler bolmastin Uyghurlarning soz qilish erkinlikini bermeydu. UAA, DUQ we RFA larmu oxshash. ular texi del eksinche Erkin Soz qilghuchilargha „Qarshiliq heriket“ qollanmaqta. Oxshimighan pikirdikilerni "Olturunglar", "umu bolmisa ozimiz Ikki putini bir otekke tiqip bijinggha iwetip birimiz" dimekte.

Qestlep olturulgen Oqughuchilar Dahisi Merhum Mijit Qurbanning Rohini buzup uning chapinida Terlimekchi bolghan Memet Toxti we Musabaylar Hayajanlirigha Hay birip ozlirige teselli birishliri kirek. chunki eyni zamanda qarangghu tereplerdin xewiri barlar arimizda. bu yazmining Dawamida bir Alahide Selishturma birilidu. shu chaghda "6-7 yil kiyin yigen azar"ning oqughuchilar Herikiti bilen Minasiwiti yoq ikenlikini bilip qalisiz. hazirche urushtin kiyin qehrimanliq talashqanlar uchun towendiki Jumle yeterlik bolsa kirek:

<ى 1985- 12-دىكابىر، نامايىش باشلىنىشتىن ئىككى كۈن بۇرۇن مۇشۇ قېتىمقى نامايىشنى ئۇيۇشتۇرغۇچى ئورۇن بولغان شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتىدا ناھايىتى غەلىتە بىر ئىش يۈز بەردى. بۇ قېتىمقى نامايىشنىڭ ئاساسلىق تەشكىللىگۈچىسى بولغان شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېت ئوقۇغۇچىلار بىرلەشمىسىنىڭ رەئىسى، مەملىكەتلىك ئوقۇغۇچىلار بىرلەشمىسىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى، ئەزەلدىن يۈرەك كېسەل تارىخى بولۇپ باقمىغان ئوقۇغۇچىلار داھىيسى مىجىت قۇربان "يۈرەك كېسىلى" بىلەن ناھايىتى سىرلىق ھالەتتە توساتتىن ئالەمدىن ئۆتتى. ساۋاقدىشىنىڭ توساتتىن ئالەمدىن ئۆتۈشى بارلىق ئوقۇغۇچىلارنىڭ يۈرىكىنى جۇدالىقنىڭ ئازابىدا ئۆرتەندۈرۈش بىلەن بىر چاغدا، يەنە ئۇلارنىڭ نامايىش ئارقىلىق ساۋاقدىشىنىڭ ۋە ئۆزلىرىنىڭ ئارزۇلىرىنى ئىپادىلەش ئىرادىسىنى تېخىمۇ چىڭىتتى. كۆپچىلىك ئەنە شۇ چاغدىكى قاتناش قۇلايسىز، ئالاقىلىشىش ۋاسىتىلىرىمۇ راۋان بولمىغان ئەھۋال ئاستىدا، ساۋاقداشلار يېرىم كېچىدە ئورنىدىن تۇرۇپ مەكتەپلەر ئارا پىيادە يۈرۈپ ئالاقىلىشىش ۋە مەكتەپ دائىرىلىرىنىڭ توسۇشىدىن ساقلىنىش ئۈچۈن يېرىم كېچىدە مەكتەپ تاملىرىدىن ئارتىلىپ مەكتەپ سىرتىغا چىقىۋېلىش قاتارلىق ئۇسۇللارنى قوللاندى. شۇ قېتىمقى نامايىشقا پۈتۈن ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىدىكى ھەممە ئالىي مەكتەپلەردىكى ئوقۇغۇچىلار ۋە ئۇيغۇر رايونىنىڭ باشقا شەھەرلىرىدىكى ئوقۇغۇچىلار بولۇپ 15000 غا يېقىن كىشى ئىشتىراك قىلدى. ھەتتا ئەزىز ئەيسادەك ئەمدىلا تولۇق ئوتتۇرىنىڭ بىرىنچى يىللىقىدا ئوقۇۋاتقان ئۆسمۈرمۇ ئۈرۈمچىدىن مىڭ كىلومېتىر يىراقتا تۇرۇپ مۇشۇ قېتىمقى ئوقۇغۇچىلار ھەرىكىتىنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىدى ۋە بۇ ھەرىكەتكە ھەمنەپەس بولدى.

 
1985- Yili 12-ayning 10- küni, namayish bashlinishtin ikki kün burun mushu qétimqi namayishni uyushturghuchi orun bolghan shinjang uniwérsitétida nahayiti ghelite bir ish yüz berdi. Shu küni bu qétimqi namayishning asasliq teshkilligüchisi bolghan shinjang uniwérsitét oqughuchilar birleshmisining reisi, memliketlik oqughuchilar birleshmisining muawin reisi, ezeldin yürek késel tarixi bolup baqmighan oqughuchilar dahiysi mijit qurban yürek késili bilen nahayiti sirliq halette tosattin alemdin ötti. Sawaqdishining tosattin alemdin ötüshi barliq oqughuchilarning yürikini judaliqning azabida örtendürüsh bilen bir chaghda, yene ularning namayish arqiliq sawaqdishining we özlirining arzulirini ipadilesh iradisini téximu chingitti. Köpchilik ene shu chaghdiki qatnash qulaysiz, alaqilishish wasitilirimu rawan bolmighan ehwal astida, sawaqdashlar yérim kéchide ornidin turup mektepler ara piyade yürüp alaqilishish we mektep dairilirining tosushidin saqlinish üchün yérim kéchide mektep tamliridin artilip mektep sirtigha chiqiwélish qatarliq usullarni qollandi. Shu qétimqi namayishqa pütün uyghur aptonom rayonidiki hemme aliy mekteplerdiki oqughuchilar we uyghur rayonining bashqa sheherliridiki oqughuchilar bolup 15000 gha yéqin kishi ishtirak qildi. Hetta eziz eysadek emdila toluq otturining birinchi yilliqida oquwatqan ösmürmu ürümchidin ming kilométir yiraqta turup mushu qétimqi oqughuchilar herikitining tesirige uchridi we bu heriketke hemnepes boldi > .


ShahitJan