Dilmurat perhat: 'engliye hökümiti uyghur tor bet bashqurghuchilirining ehwaligha köngül bölmekte'

[Tarim050709]

Dilmurat perhat: 'engliye hökümiti uyghur tor bet bashqurghuchilirining ehwaligha köngül bölmekte'

Muxbirimiz mihriban
2010-03-24

"5 - Iyul ürümchi weqesi" din kéyin, xitay hökümiti teripidin taqiwétilgen, " diyarim", " selkin"," uyghurbiz" qatarliq uyghur tor bet bashqurghuchilirining hélighiche tutup turulushi xelqara jemiyetning diqqet étibarini qozghimaqta.

 
Resimni dilmurat perhat ependi peminligen.

Süret, diyarim torining qurghuchisi dilshat perhat ependining 2005 - Yili www.youku.com Ni ziyaret qilghandiki süriti.


"5 - Iyul ürümchi weqesi" din kéyin, xitay hökümiti teripidin taqiwétilgen, " diyarim", " selkin"," uyghurbiz" qatarliq uyghur tor bet bashqurghuchilirining hélighiche tutup turulushi xelqara jemiyetning diqqet étibarini qozghimaqta.

Bügün diyarim tor bétining chetellerdiki sahibliridin biri bolghan dilmurat perhat radiomiz uyghur bölümining ziyaritini qobul qilip, engliye hökümitining diyarim tor bétining sahibi inisi dilshat perhat qatarliq uyghur tor bet bashqurghuchilirining nöwettiki ehwaligha köngül bölüwatqanliqini bayan qildi.

Engliye tashqi ishlar ministirliqi ötken hepte élan qilghan 192 betlik dunya kishilik hoquq weziyitining ehwali heqqidiki doklatining xitaygha ait qismida, uyghur we tibetlerning kishilik hoquq weziyiti tilgha élinghan bolup, 5" - Iyul weqesi"de tutqungha uchrighanlarning teqdiri we ölüm jazalirining alahide endishe qilidighan mesile bolup qalghanliqini tekitligen. Doklatta xitay hökümitining 2009 - Yili" 5 - Iyul ürümchi weqesi" de tutqun qilinghan uyghurlargha qaratqan siyasiti hem weqege munasiwetlik dep qarilip, hazirghiche tutup turuluwatqan " diyarim" qatarliq uyghur tor bet bashqurghuchilirining nöwettiki ehwali tilgha élinghan. Mezkur doklat élan qilinghan mezgili engliye tashqi ishlar ministiri milibandning xitay ziyaritini emdila axirlashturup, londongha qaytqan waqtigha toghra kelgen.

Bügün diyarim tor békitining chetellerdiki sahibliridin, engliyide turuwatqan dilmurat perhat ependi ziyaritimizni qobul qilip, engliye tashqi ishlar ministirliqining izchil halda özidin diyarim tor bétining sahibi inisi dilshat perhat hem bashqa uyghur tor bet bashqurghuchilirining ehwalini sürüshtürüp kéliwatqanliqi, engliye tashqi ishlar ministiri milibandning ötken hepte xitay ziyaritidin ilgiri, yeni 12 - Mart küni özi bilen körüshüp, inisi dilshat perhat, nureli, gheyret niyaz, memetjan qatarliq uyghur tor bet bashqurghuchilirining nöwettiki ehwali toghrisida söhbet élip barghanliqi heqqide toxtaldi.

Dilmurat perhat ependi, engliye tashqi ishlar ministirliqining ministiri dawid milibanning xitay ziyaritidin ilgiri özi bilen körüshüp, uninggha diyarim tor békitining sahibi, inisi dilshat perhat qatarliq uyghur tor bet bashqurghuchilirining nöwettiki ehwalini xitay hökümitidin sürüshte qilidighanliqini hem bu tor bet bashqurghuchilirining xitay hökümiti teripidin sotlanghan teqdirdimu, engliye hökümitining xitay hökümitidin bu tor bet bashqurghuchilirini adil sotlashni telep qilidighanliqini bildürgenlikini bayan qildi.

Dilmurat perhat yene inisi dilshat perhat qatarliq uyghur tor bet bashqurghuchiliri xitay hökümiti teripidin tutup turuluwatqandin buyan, engliye tashqi ishlar ministirliqi hem kishilik hoquq komitétlirining üzlüksiz halda özi bilen körüshüp kéliwatqanliqini hem bu qétim tashqi ishlar ministiri dawid miliban xitay ziyaritidin qaytip kelgendin kéyin, tashqi ishlar ministirliqining özige xet ewetip bu qétimliq ziyarette uyghur tor bet bashqurghuchilirining bundin kéyinki teqdiri heqqide xitay hökümitige bezi teleplerni qoyghanliqini bayan qildi.

Dilmurat perhat ziyaritimiz axirida, engliye tashqi ishlar ministirining yene özini diyarim, shebnem, selkin qatarliq uyghur tor béketlirining ehwali heqqide mexsus doklat teyyarlap, xitaydiki kishilik hoquq weziyiti heqqide échilidighan yighinda, ispat bérishke teklip qilghanliqini bildürdi.

Xitay axbarat wasitiliri xitay hökümitining 20 - Marttin étibaren 5 - Iyul weqesidin kéyin taqiwétilgen 32 intérnét tor békitini échiwetkenlikini xewer qilghan idi. Lékin radiomiz igiligen uchurlardin melum bolushiche, xitay échiwétilgenlikini élan qilghan 32 tor békiti asasliqi xitayning hökümet tarmaqlirigha qarashliq idare - Organlarning tor béketliri bolup, weten ichidiki ismini ashkarilashni xalimighan radio anglighuchilirimizning inkas qilishiche, diyarim, shebnem qatarliq uyghur tor betlirining héchqaysisi téxi échilmighan. Hazir uyghur tor bet bashqurghuchilirining bundin kéyinki teqdirige nisbeten, uyghurlarla emes, belki dunya jamaetchilikiningmu köngül bölüwatqanliqi xelqara metbuatlarda xewer qilinmaqta.

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.

http://www.rfa.org/uyghur/xewerler/tepsili_xewer/5-iyul-tor-beket-03242010221018.html?encoding=latin