" Ijatkar Yigit Xewiri" we Toy Qilish Mesliheti

[Malik]

 
Toy Qilish, Öylenmek, Öy tutush Tengdash menagha ige.

http://forum.uyghuramerican.org/forum/showthread.php?31510-Ijatkar-Uyghur-yigiti 
da we bashqa torlarda  bir Uyghurning Mototsiklit qurashturghan( Ijat yaki Yasighan emes) liqini „Ijatkar“ ; „Keshpiyat“ qilip dawarangsilish bashlandi. Bu Tipp teshwiqatlar Xitayning Qul Alim Erkin sidiqni Uyghurlargha Ornek tiklep qiliwatqan teshwiqatining ozidinla ibaret. Meqset Xitay mustemlike tuzumi astidiki Imkanlar bilen „Ijatkar uyghurlar“ ning   „bexitlik turmushi“ bilen Qirghinchiliqlarni unutturup rengwazliq qilishtur. Xewerge Birawning „Toy qilattim, qanche pul kitidu“ digen Xeti ilan qilinip inkaslarning dawami Tosqunluqqa
uchrighan. Men bu xetke jawap birip tosalghuni ilip tashlashqa tirishimen:

*********
 
Qedirlik Inim Xetingizni kordum.

Rastinla Aile qurup yashighingiz kelgen bolsa Qizghin Tebrikleymen.  

Toy ishi bekmu xushallinarliq,  Nazuk we Sirliq bir Shexsi ish. Shunga u omumi "Tepsili chushenje" telep qilmaydu.Herkimning "Chushenjisi" Ayrim.  "Öylenmekchi bolghan bashqa Doslar"  sizdek "Toy qilidighan boldum, qandaq qilimen" dep Sorimaydu.

Men sizge heyran qaldim, konilardiki: "Toy qilmisang talada qalisen, Toy qilsang Balada"digen temsilge heyran qalghansiz-belki?.  Biraq temsildiki "Bala"- hergiz "Bala-qaza"diki "Bala" emes. U ete-ogun siz quchingizgha ilip ekilitidighan omaq qiz Bala yaki oghul Bala ! Qorqmay Toy qiliwiring. Toy qilish ongay emes, Toy qilip sizmu Toyup biqing.

*****

Men akingiz wetende Toy qilghan. Hedingizge men, umu manga peqetla birdin uzuk birishken iduq. Toyluq uchun nime ilishimni sorisam umu :"ozeng bil" digen idi. Men ozum bilip uninggha bir wilisipit alghantim. Chunki baliliq dewrimde uzun'ghiche bir wilisipitke chiqish qilalmay otken, pul yighip -yurup axir uni alghan  Kunum isimde idi. Xushalliqimdin u kun wilisipitimge minip butun sheherni we etrapni tang-sehergiche Uxlimay aylinip chiqqan idim. Bizdiki "resmen qaidiler", "Toy resmiyiti" we "xirajet"lerning hemmisi moshunchilik bolghan.

*****
 
Toyimiz bek xushal otti. Toy kichisimu hayajandin sehergiche uxlimay chiqtim ...

Men hedingizge alghan wilisipitning tola yili chiqip kitip tashliwettuq.
Bir-birimizni hich  tashlimiduq.
Kiyin chetelge chiqip kettuq.
Uzukler qolimizdin chiqip ketmidi.
Uzuk salghan qolimiz, sadiqliq we jasaritimiz bilen bishimizgha kelgen ni-ni kulpetlerni teng yengduq. U qollirimiz bilen ikki balimizni quchaqqa ilip-yurup, bishini silap qatargha qoshtuq. Ene Oghlimiz qiz Dosti bilen Tilifunda sozi tugimeywatidu.

*****

"Allalla" towlap, Daqa-Dumbaq chalghan, muzik bilen naxsha eytip Toyda oynighan'gha, Toyda polo yep Toyghangha herkim amraq boliwermeydu. Beziler Toyda chilinghan dap awazini anglisa xuyi tutup qalidu. Hetta Muzik Haram, Yipek Romal Haram diyishidu. Toyghas qarshi Jihat qilidighanlar bar. Toy qilmisa Uyghurlar qandaq kopiyimiz?!

Men. Her-kim shat bolsun, Toy qilsun, Muradigha yetsun, Toy qilip Toysun deymen !  silergimu shundaq.

Qiz Dostingiz Üzuk salsun,  bizdin salam !

*********

Axirqi Soz:

Sizge yene bir heyran qalghinim we unutmighan axirqi sozum nar. Buni aldida sozlesh uyghun emes idi:

Bir Uyghurning Xitay Mustemlike tuzumi astida Mototsiklit qurashturghanliqi(Ijat qilghanliqi emes) xewiri ustide oqurmenler inkas qayturiwatsa siz Ana Tema bilen Alaqisi yoq “Toy qilidighan boldum, Qandaq qilimen”? , “xarajetke qanche pul kitidu?” digenlerni yiziwatisiz. yazghan xetingiz Ana Temigha maslashmaydu.  Erkek mentiqigha sighmaydu. Sizde oqurmenlerni Ana temidin qestenlik bilen qachurush bar. Yaki siz bu Pishmighan ala-joqa halingiz bilen Qiz dostungizgha sahip chiqalmaysiz. Toy qilish qararingizni we bir-biringlarni tekrar kozdin kechurup chiqishqa toghra kiliduken dep oylidim. Qiz Dostingizmu yene bir qitim oylunup baqsa Pydisi bardek turidu. Her ikkinglar Toy qilishtin burun aldi bilen Ana Temidin Qachmastin towendikilerge pikir-qarashliringlarni otturigha qoyup biqinglar. Pikir almashturunglar we bu yerge qoyungla. Biz Akilar we Hediler silerning jawabinglargha qarap silerge Toy qilish heqqide “Tepsili chushenje” bireyli..

*****

Ana Temigha Ait Inkaslar:

*  < Mototsiklit  yasighan Axmaq qolida tomurning suniqi yoq Uyghurlargha bir nerse yasighan bolsa nime bolatti?

Bir Qulning Ijat qilishi , bir nerse yasap chiqishi butunley mumkin. emma u beribir Qul !. Qul Ijatkar yaki Qul Alim ! ular Ijat qilghanlirini xitaygha Hediye qilidu. Bu halda u kim bolghan bolidu? >

*  < wetinimizning Nipitlirini tiximu tiz we kop qizish uchun yingi bir Terxnik Ijat qilghan Bir Axmaqmu chiqqan idi. Qiziqarliqi-u Ijat qilgha texnimisining Heqqini Xitaylardin alalmay Erz qilip yurup Osal bolghanidi. >

*  < Ayripilan Qurashturghan(yasighan emes) bireylenmu bar tixi bizde. Emma  shundaq ijatkarlar barki:  Qumandan bilen kontirol qilinip uchidighan oyunchuq Ayripilan ichige Qizil we Qara reng qachilap uchurup  Qeshqerde qaturulghan ishghalchi xitaylarning dahisi Mawning heykilige  ussutup uning bash-yuzini boyap qoyghan uyghurlarmu bolghan. Sehergiche xitaylar mawning yuzidiki qanni yuyup chiqqan…>

*  Uyghur Qiz-yigitlirimiz “Toy” qilip bir Öyning bulungidin Tutun chiqirip, Bala tepip chong qilsaqla bolmdu?!

*  Koz Aldimizdiki Satqun Ata-Anilar we ularning terbiyeligen ewlatlirining uyghurlargha kelturup biriwatqan kulpetliri, shumluqlirigha qarshi biz uyghurlar qandaq Aile Pirinsipigha ige bolushimiz kirek?
Muhebbet-nepret olchimi qandaq bolushi kirek?
Dos-Dushmen Olchimichu? Uyghur Er-Ayalliri oz.-ara nimini shert qilishi kirek?
uyghur qiz-yigitlirmiz Toy qilghanda nimini Ölchem qilishi kirek?!


*****

Qeni Oylenmigen Qiz-Yigitler Toyda Oynanglar !
Emma Aldi bilen Jawap biringlar, Toy qilghangha Toyup qalmanglar;,,,


DUD Teshkilati Sozchisi
[e-mail]