Iqtisat(Pul) we Uyghur musteqilliqi

[DUD Sozchisi]

    65 Yildin Beri Topalanghan Pul, Setiwilinghan Öy-Qeni ?!

    Iraqtiki Kurtlerning we “ISID” qoshunlirining Turkiyedek bir
    buyuk Doletke Nipit setishqa BashlighaliqiXewerlerde. Buni
    Uyghurlarning ehwaligha selishturghanda Insanning teni
    shurkinidighan Jinayetler Uyghurlarning koz aldigha kelishke
    bashlaydu.

    Birer Uyghur Tijari merkizi Awatlashqan haman, Uyghurlardin
    biri 100 Mimg Dollar bilen Istambul yaki Ottura Asiyada “Leylep”
    qalghan haman Alptikinlerge baghlanghanlar teripidin derhal
    qup-quruq qilip tashlinidighanliqi, Soda merkizining Yamghu
    yaqqan Kechidimu Ot ketkenlikige shahit bolDUQ. Iqtisatning
    Roli qandaq ikenliki hemmige melum.

    "Uyghur Oyi setiwilish“heqqide, Pul Toplash heqqide kop Dawirang boliwatidu. Qulaqqa yaxshi anglinidighan xewerdek qilidu.
    65 Yildin biri "Uyghur dawasi" dep toplan'ghan pulning yirimini chiqarghan bolsaq "Uyghur oyi" emes , bir Dolette Uyghur shehri, hich-bolmisa bir Uyghur mehellisi setiwalghili bolatti. 65 yildin biri Uyghurlarning Namini qollunup Her-xil banayi- sewepler bilen pul topliDUQ. Ayighi chiqmidi. 4 Ezimet Yigitimizning Jenini qutquzalmiDUQ. Bu Maqalini Men Pul we Iqtisatqa Chetilidighan Wehshi bir Qatilliq bilen bashlayman. Buningdin 20 yilliq tariximizning arqa korunushliri, qarangghu terepliri Ayan bolghay:

    20 Nechche yil ilgiri xitay we erkin Iysaning Qumandanliqida, Memitimin hezret, Omer qanat, Qurban weli, Ablikim baqi, Ablimit tursun, Enwer-esqerjanlar, Perhat memet(Muhemidi, M.sayrami) qatarliqlarning Yitekchilikide 90-yillarning bishida ilip birilghan ottura asiyada Uyghurlarning dini inqilawi "Ghazat urushi”bolup otken idi. birmu xitayning burni qanimay mesum uyghurlar bir-birni olturgen , Qirilghan, tutup kitilgen we xaniweyran bolghan U qanliq weqeler Asanliqche unutulmaydu. Ottura asiyada, afghanistanda , Qazaqistan chigirasida itip olturulgen Balilarning Tul- yitim qalghan Bala-chaqilirining Ahu-Zarliri dawam qilmaqta. Qumandanlarning sabiq "eskerliri” koz yashlirini tokup turup bizge yetkuzgen shikayetlirining bir qismi - Qolxet We Un-alghu bolup Teshkilatimiz DUD arxiwida saqlanmaqta. Uningdiki Toplan'ghan Pulgha chetishliq bir Wehshi Qatilliq
    Towendikiche:

    *** "Ghuljida xitay bilen Etiship Qazaqistan chigrasigha qachqan Xemit bashliq uyghurlar qazaqistan chigra qisim saqchilirigha teslim boldi. Saqchi Terep ularning tuqqanliridin 30 ming dollar resmiyet telep qilghan. Telepni xemitning akisi alma-atadiki ablimit tursun arqiliq erkin eysa alptikin We memitimin hezretlerge yetkuzgen. 30 Ming dollar birilmigen.

    Saqchi terep bir aydin artuq saqlighandin kiyin 200 ming dollargha xitaygha otkuzup berdi...". Anglashlargha qarighanda otkuzup bergen qazaq we ros Chigira saqchilirining koz aldida balilar xitaylar teripidin itip tashlan'ghan. Erkin eysaning nechche on yillardin biri uyghurlar namini qollunup nurghun Doletlerdin we organlardin miliyunlap shexsi pul toplighanliqi, erebistanliq baylardin yiqqan pullarni ikki qitim "yanchuqchi aldi"dep miyunxinda yoq Qilghanliqi, kop qitim teywen'ge eyshi-ishret qilip jalapxanilarda xejligenliki pakitlar bilen ilan qilindi.

    Memitimin hezret(ezimet)ningmu bir qitimliq aile majrasida ayaligha 200 ming dollar birip ishni tugetkenliki melum. Aldinqi septiki aldan'ghan eskerledin biri Ozlirining eng ighir kunlirini eslep " " ezimet"ning oyide 30 ming dollarliq ishkawi barliqini yazdi. U eskirini "hesetxorluq" ta eyiplep qattiq ghezep bilen Maqale ilan qildi. Erkin eysaning qumandanliqida sehnige chiqip kop uyghurlarning qini bilen qolini bulghighan erkin isa, erslan isa, ablimit tursun, Memitimin hezret(ezimet), omer qanatlar bilen birge rabiye qadirni qarshi ilishqa chiqqanda korDUQ.

    Biz nimilerni kormiDUQ?
    ________

    22 Yildin biri Uyghurlarni ayiqi chiqmaydighan Namayishqa teshkillep, shihitlerning rohigha qur'an-talawet oqutup, uruq-tuqqanlirigha iwetip birimiz" dep Pul yighip kelgen "arimizdiki xitaydinmu better satqunlar" Uyghur oyi sitiwalidu dise kim ishinidu? Ular eksinche setiwalghanlarning binalirini, oylirini yoq qildi. Qaysi dolette Uyghurgha ait tot ighizliq oy bar?

    Israiliye doliti ereplerdin yer-oy setiwilip qurulghan.... Biraq Uyghurlarning doliti bolghan, wetinining orni, jayi, yer-ziminigha xitaylar tolushqa bashlidi. Kam qalghan birla yiri- peqet uning xitaygha ait ikenlikini xelqaragha anglinidighan amirikidek chong doletning radiosida ilan qilishla qalghan idi. Umu boldi, nime ishlar bolmidi-deysiz?!

    „Zimin jehettin elip eytqanda shinjang jung goning altiden biri( bu ilan DUQ, UAA, RFA larda ilan qilin'ghan)dep ilan qilghan kishi radio "RFA ning Alahide teklip qilghan obzorchisi“ perhat memet (m.Sayrami. Muhemidi, yorungqash) ependim bolidu. Uyghurlarning wetinini xitaygha otkuzup birish uchun Aldin jamaet pikri ilan qilinishqa bashlidi,.

    Wetinimizge chigradsh Afghanistan, Pakistan, Keshmirlardiki Uyghurlargha ait katte Zimin we tupraqlar u doletler Mensuplirui teripidin Qichip chiqqan Isa yusup, M. bughralargha teklip qilinip u yerlerge ige bolup, Surgundiki Dolet qurup , turup qilishigha hawale qilinghan iken. u ewzel jaylar baza qilinmay tashlap kitilgenliki tunugunki ishlar….

    _________

    Öy setiwelish, Pul Toplash, Fundi Qurush…largha Ait Tarixlirimizdin Tamchilar

    1- Istambulda Erebistandiki Uyghurlar pul chiqirip ilip bergen "Wexpi"ichide onneche ighiz oy, Meydan we bir Quduq bar iken. biz Turghun Almasning Oghli Murat Almaslar bilen birlikte 60 yildin-biri mihmanxane yaki Resturan ornida kiragha birlmey Bikar qalghan bu qoruni tazilighan iduq. Qoru we oyler ichini bir Ghirichtin artuq Porkap Topa basqan iken. tazilap bolghandin kiyin turidighan jayi bolmighan Uyghurlar u yerde bir qanche kun qalghan idi, "Dernektin Hamutxan"ni iwertip,Turk saqchisini chaqirip balilarni qoghlidi.

    2- Exmetjan qasim Isa yusupke nime dep baha bergenlikini bilimiz. u olgendin kiyin oghulliri Erkin Isa, Erslan we ILgharlar : "wexpi dadimizning Mulki, wesiyet qilip bizge Miras qaldurghan"dep otturigha chiqqan idi. kiyin nime bolghanliqidin xewirimiz yoq.

    3- 60 yildin biri Isa yusup we "Erkin Isa her-qaysi doletler we Organlardin qanche miliyunlighan dollar" yighip toplighanliqini "Tarim Yipizi" Torbetlerde ilan qilghan idi.

    4- yene Erebistanliq Uyghurlar we bashqilarning "Uyghur musteqilliqi uchunla"dep iane qilghan yuzminglighan dollar Pulini Erkin Isa Alptikin iki qitim "Yanchuqumdin" oghri aldi qilip yoqatqanliqini biz 1994-yili Germaniyege kelgende bashqilardin anglighan iduq.

    5- Rabiye Qadir "Aldimdep hojjet bermey dunyaning her-qaysi jaylirida Uyghurlardin aldi minglarche keyni 500 dollardin "Mmerikida Uyghur meschiti salimiz" dep toplighan. uning yuqurqilarning hisawi yoq.

    6- Barin we Ghulja weqeliride "Shehitlerning aile-tewelirige iwetip birimiz"dep pul toplanghan. kimge? qandaq Iwetip berdinglar?-digenlerge "Mexpiyetlik" depjawap birilgen.

    7-,DUQ her yili NED degen yerdin bir Miliyun pul alidughanliqi we Hisawini bermigenliki uchun Uyghurlar isyan koterdi. „Uyghur oyi“ alimiz, Amerikida meschit salimiz“ dep dunyaning her yerige biri pul toplighan rabiye qadir Achimaqqa elinip Ozini olturiwalimen dep qorqutup huner ishletti. Yiqqan bedel pulining hisawi yoq.
    8- Ghulja qirghinchiliqida olturulgenlerning aile-tuqqanlirigha iwetip birimiz dep miyixinda pul toplandi. Ilghar Isa Ghuljidin „Lailahe illala, muhemmeden resulilla“ degen shuarni kotergen Nayishchilarning filimini „Mexpi“elip kelip dunyagha qoyup berdi. Uyghurlar wetende Dini inqilap qiliwatidu, Hokumettin Dini-itiqat erkinliki telep qilimiz-dep teshwiqat bashlandi. Axiri bu yil Birlinda echilidighan „Xitaydin dini-itiqat telep qilish yighini“ uning dawami.
    9- „Fundi“ lar quruldi. Yuz Miliyunlarche pul toplanghanliqi we yutup ketkenliki torlarda ashkarilandi. Kampudjagha 100 ming dollar ewtip 22 balining Xelqara erzi uchun xejlenmey xitaygha qayturuldi.
    10 – we XXXXX…. Qatarliqlarning hich bir hisawi yoq. qaysi bir yili Turk teshkilatidin bir Abi Uyghurlargha dep Jelil Qarimgha bergen nechche onming dollar barliqi- u Turkning bir Uyghur yighilghan sorunda ashkare bolup qalghan. Perhat yorungqashningmu Kop qetim Iqtisadi "Qiyinchiliqlarni Hel qilighan"liqi, Amerikida bir xitaydin 32 ming dollar elip sanimastin yanchuqigha salghanliqi qatarliq iqtisadi weqeliri bar.... DUQ gha "Bedel Puli" tolep kelgen bashqa qirindashlirimiz waqti kelgende otturigha qoymay qalmaydu. Ajizning, Mezlumning heqqini Haram yegen Ademning Qilghan ishi Haram bolidu. "qonjum oghri, qoynum oghrilar"bilen tolghan DUQ da yene qanche „Fundi“ bar-hichkim bilmeydu.
    .....

    Bu Tesirlik Iqtisadi "weqeler"din xewiri yoq Uyghurlar yene bir qitim setiwalidighan "Uyghur Oyi"ni Satqunlarning setiwitishi yaki „Miras”qa birip Tartturup qoyushining aldini ilish kirek. Qurulidighan „Fundi“ , toplinidighan pul eger „ Biz Uyghurlar musteqilliq telep qilmaymiz“dep ilan qilghan satqun Rabiye qadirning Rehberlikide qurulsa u kim uchun xizmet qilidu?

    Uyghurlar Yanchuqqa qol salmastin burun „Fundi“ qurushtin burun, Pul Toplighuchilargha pul berishtin burun toxtap bir ighir teniwilishliri kirek. aldi bilen burun toplanghan u Pullarning hisawini Elishi shert ! "Hisapliq Dos ayrilmaydu" digen gep bar.

    DUD Teshkilat Reisi
    S. Haji.Metmusa
    (Diplom Arxitektur)

    [e-mail]