Kanada Yighinigha Baha (I , II Qisim)

[DUD Sozchisi]

 Kanada Yighinigha Baha (I , II Qisim)

    Kanada Yighinigha Baha I , II Qisim

    Aptor: Sidiqhaji.Metmusa
    Diplom Arxitektur
    __________

    bu maqale UAA Torbetidin elip tashlandi. Teshkilatimizni9ng UAA gha kirishi yene cheklendi. buning xitaydin perqi barmu?
    -Zor Perqi Bar. chetellerde turup buni qilghanlar xitaydinmu better Satqunlardur. Perqi-moxu!
    „Arimizdiki Xitaydinmu Better Satqun Isa Yusup, Mesut…“- Ata Uyghur Exmetjan Qasimi.
    „Bashqilarni Dorighan Milletni hichkim qutquzalmaydu“- Musatapa Kamal Ata Turk.
    __________

    Kanada Muhakime yighinda Ghulam Zulpiqar Ependim, Ablajan Naman Ependim we Axirda Soz qilghan Qerindishlirimizning Sozliri bu Yighingha Tamghusini Urdi. Ularning Sozliri:

    „Eng Aldi Bilen Dos-Dushmenni Ayrish lazim....“- Ghulam Zulpiqar.
    „Quralliq Qoshun we Yash Siyasetchiler yetishturmigen Qerilar Arimizdin ketsun“din ibaret idi. Epsuski Ghulap Zulpiqarning Mohim Sozi Qesten Kesiwitildi. Yazma ilan qilishini tileymen.

    Talash-Tartishsiz axirlashqan bu Yighinni chaqirghanlar meqsidige yetti… Yighin heqqide Perqliq koz-qarashlirimni yolludum.

    Menbe: http://forum.uyghuramerican.org/foru...d=1#post144911 ( Esli Maqalem Manga qilinghan haqaretler we qayturghan Amalsiz jawaplirim tupeyli 10-Sintebir ilip tashlanghan. men peqet haqaret we jawabimni elip tashlap Maqalemni qayta Yollidim )

    09-09-14, 02:24 #1

    "Kanada Mejlisi"ge Baha

    Filimni korushke ketken waqtimgha echin'ghanliqimni bisish uchun bularni yazdim.

    Uyghurlarni 1992-yildin biri 22 yil uxlutup kelgen sabiq duq ning her-bir "qurultayi"din we her-namayishidin teximu better korunushlerni kordum. Isa yusup, Erkin isalarning yalaqchiliri sultan maxmut, exmet igemberdilerning sehnige chiqip mikrupon'gha yotulup qilghan 40 yildin burunqi quruq we qaxshal sozliridin Aldamchiliqliri chiqipla qalghan. Bu kongulsizlik we oluk atmuspira bekmu zirikturerlik.

    Eng bashta sozge chiqqan exmetjan osmanmu "xitayning dolet tirorizimi aldida biz hichnime qilalmaymiz", "xitay hokumitining milli qirghinchiliq qilmasliqini umit qilimen". "Mesilini siyasi yol bilen hel qilidighanliqimizni xitay hokumitige yetkuzmekchimen"dep kilip 22 yildin beriqi xitay birlikchiliridinmu iship xitay bilen „tinchliq, birlik, Ittipaqliq“ni ishqa ashurush uchun yawropadiki chet doletlerni kowrukluk rol oynashqa chaqirdi...

    Uyghurlarning uluq liderliri abduraxman, we azatjanlar yingidin bashlighan azatliq yolidiki qarshiliq heriketlerni yitim qaldurup ejnebilerning yigen aghzigha, chishqan poqigha, "chonglarning Shaxmet taxtisdiki oyun"largha boysunup, sukut qilip uxlashni tewsiye qildi.

    "Janliq paaliyetchi"atalghan Ruqiye turdesh xanim uning nime deydighanliqini aldin molcherlep sehnige teklip qilghanda: "exmetjan osman mohim soz qilidu" dep menilik yomur qollandi. Ustuluq bilen qollan'ghan bu "gungga mesxire" yighin ehli bicharilarning diqqitini qozghimidi. Chunki "mohim soz" axirlashqanda qizghin chawak Awazi angliduq?!. Chawakmu Yomurluq Mesxire Hisaplinip tursun -biz Sozimizni dawam qilayli.

    Yighin'gha xelqara tus qitish uchun atam kormigen uch ejnebi sehnige chiqti. 80% Waqit ulargha , bash we axirda sehnige chiqqan ikki exmet ependim 5 Minut sozini tugetti. ularning biri Parlamint ezasi bolup : "kanada hokumiti uyghurlar mesilisige siyasi, iqtsadi we diplomatiye jehetlerdin chiqip muamile qilidu", uyghurlar musteqilliqini hel qilish uchun dunyadiki Kuchluk doletlerdin-Amirika, en'giliye, Firansiyelerning yardimigha tayinishi kirek" dep gepni kesti. Uyghurlarni yingi ugen'genlikini eskertken parlamint ezasi jughrapiye Derslikidiki uyghurlarning xoshnilirini, Dunyada uyghurlar uchun Rosiyedin bashqa kuchluk Dolet yoq ikenlikinimu tixi ugenmigenlikini melum qilip qoydi. shuning bilen birge Yighin ehlimu ozlirining hal-oqetliridin obdanla memnun ikenlikinimu yoshrup yurmidi.

    "Salam eleykum we rexmutulla" bilen sehnige chiqqan, yiqinda qanlar ichidiki iraqqa birip kelgen yene bir ejnebi her minutta alte qetim hezil chaqchaq bilen yighin ehlini mazaq qiliwatsa Tuymighan wekiller qaqaxlap kulushetti. Uyghurlargha huner uget dep teklip qilin'ghan bu adem iraqta kurtlerning qolida nime barliqini dimey turiwaldi. Toxtimay uyghurlargha chaqchaq qilip Sorunni qizitatti. Buni kanadada ichilghan "uyghurlargha xiris"mejlisi emes belki hisam akining letipilirige qah-qahlap kulushken"ghulja ayding"diki olturush diggn tuzuktek qilidu.Wetendin chiqqan qirindashlirimizdin biri buninggha qandaq inkas qayturar?-Digenni yiziwitip xiyalim 23 yildin biri kormigen wetinimge kitip- chigrasida toxtap qaldi.

    * Shu tapta oylunup qaldimki qazaqistan, uzbekistan, rosiye, qirghizistan qatarliq wetinimizge xoshna qerindash doletlerni yawropagha chiqiwalghan biz nankorlar uyghurlargha butunley unutturmaqchi Boliwatimiz. Yiqinda ukrayina mesilisde soz sahibi bolup yawropagha barghan nezerbayew bilen yawropaning suriyege qarshi ishghal urushini toxtutup qoyghan putinni eslep kanadadiki bu ademlerge Neme deyishmni bilelmey qaldim. Uch ejnebi uyghurlargha "amirika, en'giliye, firansiye"din ibaret dunyadiki "kuchluk" uch dolet bar dep ders biriwatatti.

    * Kop oylaydighan bolup qaldim:

    Uyghurlarni bu mejlis bilen uxlutush uchun filimning beshidila berilgen pasha ghingildighandek muzikning tesiri oqurmenlerge melum. Muzika yaman nerse - pisxologiyelik tesiri her-xil, Bezisi uxlutudu, bezisi marshqa dessitidu-insanni. Burunmu Erk.Tv Bashlinishi bilenla xitay changchile muzikisi chiqqanda men xitay TV qanali song wu kungning kinosini biriwatidu-dep Programmini yotkiwitettim. Kiyin abduraxminajim ozturkning qanali ikenlikini bilip qattiq tegdim-derhal yughushturiwetken idi. Yene kim tallap bergendu-abduraxman Ozturk ependimge-bularni?.

    * Yene oylunup qaldim:

    Exmet igemberdi qurban weli, memimtimin hezret, ablikim baqi, sidiq haji.Rozi, enwerjan, perhat yorungqash we ekin isalar oz-ara su kirmes sepdashlar. Ne Uyghur shiriyetidin, ne Lirikidin xeweri bolsun Enwerjan afghanning. u bir ay burun tosaddin exmetjan osmanni "ataqliq uyghur shairi", "gungga edibiyatchi"dep ilan qilip balagha qalghan Idi. Shuning bilen yoqaldi. Bu yighindin bir hepte burun abduraxmanjan ozturkmu kanada yighini heqqide "muawin meslihet" ilan qilghan idi. Bu baghlinishlardin „sherqiy turkistan medeniyet Merkizi“ning DUQning achimaq teshkilati ikenlikide shek qalmidi. Yingiliq isitigen uyghurlar yene mazaq qilindi.

    * Nime uchun oylisam tugimeydu bular:

    "Bomba atma, qarshiliq herket bilen shughullanma, tinchliq bilen, siyasi yol bilen mesilini hel qil, bolmisa qattiq basturushqa uchraysen" digen tehdit mezkur yighinning meqsti idi. Uni ikki exmet ochuq sozlidi. Bu chaqiriq filimning bishidila heriketlik bomba bilen gewdilen'gen. U qara bomba qeyerge barsa, shu yerde uyghurlar olturulgen, qattiq basturulghan Korunushler tallan'ghan idi.

    * Yene bir nerse oyludum:

    1994-Yili 16- oktebirde amirikida ichilghan "tibet, sherqi turkistan, ichki mungghuliye insan heqliri yighini"gha erkin isa teripidin chaqirip kilin'gen jawziyangning Sabiq bash meslihetchisi xitay yenjachi "uyghur wekilliri" bolup yighin'gha barghan erkin isa, enwerjan afghan, omer qanatlargha "xitay birliki(jung xa lenbangi)"ni tapshurdi.

    Yighindin kiyinla erkin eysa bir turkiyelik muxbirgha xitayning uyghurlargha wede qiliwatqan "xitay birliki(jung xa lenbangi)" ni qobol qilidighanliqini bildurup: "men uyghurlargha wakaliten "Chin fidratsiyoni - xitay birliki(jung xa lenbangi)ni qobul qilimen" dep turkiye gizitide bayanat ilan qildi. Istanbulda erkin isaning kontirollighidiki perhat yorungqash teripidin Chiqidighan bir uyghurche gizit xitay yen ja chining bu aldamchiliqigha buton bir Bette Yer berdi:

    < 1-Din jezmen oz-ara hormet qilishimizkirek.
    2-Din, sozloshosh arqiliq choshonosh hasil qilishimiz kirek.
    3-Din, oz-ara bir-birimizning halimizgha yitishimiz lazim.
    4-Din, ziddiyet yoz bergende siyasi yollar arqiliq kingiship hel qilishimiz kirek...
    Miningche bu meslini hel qilshning yoli jungxa lenbang(xitay birliki)din ibaret... >.

    * Oylisam tugimeywatidu, ya-bu ishlar?

    Ikkinji yili sistimiliq, aldin-ala we mukemmel teyyarlan'ghan ghulja qirghinchiliqining harpisida "dimokratiyechi" niqawidiki bir xitayni erkin eysa amrikidin miyonxin'gha chaqirip keldi. Emma xitayni ayriportqa chiqip qarshi ilishqa mejburlan'ghan uyghurlarning arisida ozi yoq idi. Omride birer qitim ayriportqa chiqip bir xitayni qarshi ilip baqmighan, aldin - ala hich ishtin Xewiri yoq, erkin eysaning xitayche oyunlirini bilmeydighan uyghurlar bu qitimmu aldan'ghan idi. Etisi xitayning ghuljidiki qirindashlirimizning olumige aldin chiqirilghan hokumni mundaq Ilan Qildi:

    "Silerge ikki yol bar. Biri, tinj-ittipaq bolup, kiliship syasi yol bilen hel qilish. Yene biri qarshiliq herketliri bilen shughullunup qattiq basturushqa uchrash. Miningche bu meslini hel qilshning yoli jungxa lenbang(xitay birliki)din ibaret...".

    Derweqe, uzun otmey, uyghurlar ghuljida heqiqiten qattiq basturuldi. Olgenlerning uruq-tuqqanlirigha iwetip birish uchun pul yighildi. Miyonxinda erkinning qol astida, perhat yorungqash teripidin chiqidighan "birlik" jornili xitayning uyghurlargha qilghan tehditliri we "xitay birliki" aldamchilighini eyiplesh U yaqta tursun, xitayni mihman sopitide etiwarlidi. Xitayning sozlirini xushalliq bilen "...Tiximu qiziqarlighi shuki XXX ependim bashtin-axir sherqi turkistan Kelimisini qollandi" dep Goher tipiwalghandek Medhiyelidi. Bu jornal Teywende chiqidighan "Birlik" jornili bilen "Acha-Singil" bolup her'ikkisi eyni waxtta xitay
    Birlikini teshebbus qilghan. Teywen bilen siyasi munasiwet bu yerdin payqilidu.
    ________

    Uyghur qirindashlar, Yuqurqilar 23 yildin biri men chetellerde biwaste korgen, bilgen, shahit bolghan- rastinla bolup -otken rezil satqunluqlar! "Kanada Mejlisi" bilen bularning arisida nime perq bar?!.

    Hey, yighin'gha qatnashqan wekiller, uyghur qirindashliringlargha ichinglar hich aghrimamdu? Yene oylap qaldim.

    (Dawami bar)

    Hörmet bilen DUD Sozchisi
    [e-mail]

    ___________

    Kanada Yighini Heqqide Baha II Qisim

    Eynek Biz, Korup Beqing !

    Höretlik, Toronto Muhakime yighining wekilliri, eytip beqinglar, silerdin jawap telep qilinghan yuqurdiki Maqale astigha bu Adem emes Exlaqsiz, peskesh haywanlar neme uchun arilishidu? Men u haqaretlerni we Amalsiz qayturghan jawabilirimni tekrarlashni uyghun kormidim. Biraq u silerdin biri bolmisa –neme uchun sukut qilisiler? Silerdin biringlarni moshundaq haqaret qilsa Maqul demsiler? bular Siler terepte turup sozlewatidu. ular Isimisiz, Pikir qilghuchi wem Isimlik. sukut qilip qoyup berdinglar. Bu- ular biz terepte degennimu bildurup tashlaydu. Oxshimighan Qarashlargha Haqaret, Tohmet qilish , olum bilen tehdit qilishqa burun silermu uchrighanda dayim bu peskeshlerge qarshi dadil bolup silerni qoghdudum. Bu haqaret we olum tehdidti manga yighininglar aldida bashlanghan idi. bir nechche kun 3 Ejnebi Parlament ezasi bar dep Jim boldunglar. ular ketti. Ish DUQ, RFA we UAA ning kona Izigha chushti. Mana bugun butun maqalemni elip tashlidinglar. Chang-Tozang , Topa-exlet Asmangha chiqishi mumkin. Emma Beribir –Yerge Qaytip chushidu. Borangha Baghliq.
    _________

    Muhakime yighinida Nahayiti Temkin Korungen Hörmetlik Xanimlar,
    Ependimler, Tinchliqmu?

    Oxshimighan Pikir-qarashliringlar uchun Manga qiliniwatqan Peskeshlerche Haqaret, Tohmet, olum bilen tehdit qilishqa burun silermu uchrighan idinglar. Siler qutulup men Qaldim. Ularni Mazaq qilishtin bashqa charem qalmidi. Ijtimayi alaqe Mohim ish iken. Silerni Ular bilen , Ustazliri bilen bir Dostixanda, bir Sorunda –Torontoda Korup Meslikim keldi. Bu Ittipaqliqqa qandaq erishkenlikinglargha qiziqip qaldim. Menmu chette qalmay deymen. tejrebenglerni Ortaqlashsaq. manga oxshashlargha uwal bolmisun-yeni. Bundaq desem ichinglarni aghritip ketmenglar. Ozemge –Ozem yetip Eship qeliwatimen.

    "Yaxshi Adem Korse Peskeshtin Zulum-Elem,
    Chekmisun Dert, Bolmisun Dil Hesriti.
    Zer Qedehni Qilsa Pare Eski Tash,
    Zer peseymes-Ösmes Tashning Qimmiti“.

    ________________

    Ochuq Eynek :

    "DUQ ning 3-Qurultayi"ning Amirikida echilishi, Qurultayda "Awtonumiye Telep Qilish Tekliwi“ning Birinchi Kün Tertipke kirguzulgenliki Uyghurlarni Musteqilliqtin ashkare waz kechturushtin ibaret Tup Meqset uchun idi.

    Mezkur Teklip Xitaydin "Awtonumiye Telep Qilish Programmisi"gha Tayanghan bolup, "Programma" Qurultaydin 6 Ay burunla Amerikining Washington Shehrige Mexsus kelturulup Perhat Mehemmet teripidin Yezip aldin Teyyarlighan. Mezkur Programma 1994-yili Yen Jachi we Erkin Alptikinlarning ilan qilghan Perhat Yorungqashning Qelimi bilen Gezitte teshwiq qilinghan “Chin(xitay) Turkistani”, “Xitay Birliki(Jung xa lenbang)”ning ozi bolup, Mahiyeti butunley oxshash Uyghurlarni Musteqilliqtin Waz kechturush.

    Xitay Korsetmilirige Asasen Erkin Isa, Qurban Weli qatarliq Uyghurlar Arisida Wezipe Otewatqan Erkin-Ilghar Aka-Uka (Isa Alptikinler), S.Rozi-Rabiye qadir, Enwer-esqer Aka_uka Awghanlar, Perhat Yorungqash, Omer qanat, Dilshat-Elshat (xitay Bayanatchiliri) ilan qilip kiliwatqan satqun Bayanatlar bilen Pirinsipta birdeklikke ige bu Programa Xitay Emel, Xizmet we Imtiyaz birip Biqiwatqan arimizdiki xitaydinmu better satqunlarning birinj Nomurluq Wezipisidur.

    Qiziqarliqi - DUQ ning Amerikida echilghan 3-Qurultiyida Keskin Qarshiliqqa uchraydighanliqini aldin sezgen Perhat Yorungqashning Özi qurltaygha kelmey turiwalghanliqi idi. Biraq uning tuzup bergen "Awtonumiye Programmisi" bu Yighinda Wekillerge “Teklip” Niqawida zorlap Sunuldi. Uni wekillerning Maqulliqidin Aldin ötkuzup - Testiqlitiwilish üchün Rabiye Qadir Yighinning Harpa küni Nahayiti Kechkiche uxlimay Mihmanxanining Yataqlirini Arilap Xizmet ishligen bolsimu köpligen Wekiller teripidin "Awtonumiye Programmisi" Ret qilin'ghan. Bu Wekiller Uyghurlarning Umudi boldi, Qehriman Oghlanliri boldi.
    Ular Kimler idi?. Bu Herkim qeziqidighan Temigha Aylandi.

    "Awtonumiye telep qilish Programmisi" Qurultay wekili Umüt Agahi teripidin Yighinning 1-küni nahayiti qisqa uqup otülgen bolsimu yenila qattiq eyipleshlerge uchrap tamamlan'ghan idi. Erkin Isa we Rabiye qadirning bu Meghlubiyitidin xewer tapqan Xitay Etisi küni Baburgha „Söhbet“tin waz kecikenligini Uqturghan. Babur bu Uqturushni Rabiye Qadergha yetküzgen.

    Qurultayning 2-Kuni Xitayning "Söhbet"tin waz kechkenligini Jakarlishi "xitay birliki" we "Awtonumiye”ning uzundin-biri Satqun Erkin Isa we DUQ Reisi Rabiye we Perhat yorungqash(M.sayrami)largha orunlashturulghanliqi Op-Ochuq Ashkare bolup qaldi. Bu qetimliq qurultay Musteqilliq Telep qilmaydighan „ Uyghurlarning wekilliri"ni Sohbet uchun Bijinggha chaqirishning Aldin Teyyarliqi bolup „Sohbet“ Xitay bilen birliship ketish(Chin Fidratsiyoni)ni Ilan qilishni Meqset qilghan idi. Bu qetimliq Qurultay DUQ- Perhat Yorungqash- Rabiye - Babur- Erkin Isalar bilen Xitay Arisidiki biwaste Zich Baghlinishni Toluq Ashkarilap qoydi. Xitayning DUQ ni Bijigha „Sohbet“ke chaqirghanliq teklipi metbuatlarda kop tekrarlanghan idi. „Sohbet“ning nime ikenliki 3-Qurultayda Ap-Ashkare bolup qaldi.

    Estoniyede, Istambul dernekte bashlanghan Erkin Isa, Ablikim Baqi, Dolqun Isalar qol qoyghan „Musteqilliqni Tilgha almasliq xensu-Uyghur kelishimnamesi“… din Bashlap Quruq Nami Qalghan “Awtonumiye”ni Uyghurlargha Qubul qildurush uchun bu qitimliq Yighinda butun wastilar ishqa selinghanliqi Ademni chuchitidu.

    Xitaygha Yezilghan "Söhbetni qubul qilish Jawap Xeti" Rast ish bulup, Rabiye Qadir teripidin yazdurulup Ozi Imza Qoyghan. Xettiki Imzani Shiwitsiye Doletlik Sot-Mehkimisining „Imza- Pujirka Tekshürüsh Komisiyesi“ tekshrup Rabiye qadirgha Ait Ikenlikini Ispatlighan. Eyni waqitta Sidiq haji Rozimu buni Itirap qilghan idi ! Emma u: "Bu Söhbetni DUQ ning bezi kadirliri bilen meslihetliship qarar qilghan" digenni qushup qoyghan. Lekin bügüngiche bu sirliq „Söhbet“tin xewirim Deydighan birmu DUQ Kadiri Otturigha chiqmidi. Xewiri barlar ozini yoshurup keldi… Xetni körmigenler bolsa töwendiki Ulinishtin kürüp baqsa bolidu: http://www.wetinim.org/forum/wie...&extra=page%3d1 . wetinim.org nime uchun chokkenlikini izhar qilishqa ulgurmey taqaldi.

    DUQ Satqunliri Qehriman Wekiller Teripidin bu qetim Tel-tokus meghlup qelindi.
    _________

    Meghlubiyitige Ten Bermigen Kazzaplarning Ozini Aqlashtiki Eqilge sighmas Rezil shumluqlirigha Bir Nezer seling:

    * "Biz Musteqqilliqte ching turiwalsaq Weten Azat bolup bolghuche xelqimiz Qirilip tügep ketidu".

    * "Tonurdiki Nanni Qol bilen alsaq Qolimiz küyüp qalidu, Kösey bilen alsaq Qolimizmu saq we özimizmu saq qalimiz. Aptonumye - hazirche Kösey. Amma meqset Musteqilliq.

    * "Yawrupa birligi parlamenti“ ezaliri bilen kürüshtuq. Ular Tibet toghrisida bir qararname chiqarmaqchi iken. Uyghurlar toghrisidimu Qararname chiqarsangla disek: siler Nizamnamanglarni Aptonumyege özgertsengla Andin chiqirimiz, bolmisa Xitay bilen Diplomatik munasiwetimizge xilap bolup qalidiken didi.
    ________

    Hurmetlik, Oqurmenler,

    Bu Gepni Surushte qilinghinimizda Yawrupa Parlamentining ezaliri bizge:
    "bu heqte hichkim bilen korushmiDUQ. Uyghurlarning oz Pikir-teleplirini, Musteqil, Azat, Erkin yashash Arzulirini ipadilesh erkinliki bar. Bizde undaq deydighan bir parlament ezasi tixi tughulmidi, Eger biz bundaq deydighan bolsaq, ete barliq musteqil Doletlerni xitay ozige Awtunomiye qeliwilaidu. Biz maqul bolushimizgha toghra kilidu. Parlamentimizgha qilin'ghan bu tohmetler choqum aranglardiki Xitaylarning qilghan ishi”- dep Jawap Bergen.

    Yawrupa Parlamentige Tohmet qilghanlar DUQ diki haqaret-Tohmetchiler. Oqurmen, siz ular bilen birge yep-ichip, Usul oynap yuremsiz, ular bilen birge nege kitiwatisiz? DUQ ning 3-Qurultiyi Mana moshundaq reswalarche meghlubiyet bilen Axirlashti.

    Satqunlar burun Jesur emma Xain korinetti. bugun „Jesur“luqliridin qilchimu eser qalmidi. Sizde nime qaldi?
    Yashisun "Awtonumiye Programmisi"ni Ret Qilghan 3-Qurultaydiki Qehriman Wekiller !
    Yashisun Uyghurlarning Musteqilliqi !
    Yoqalsun Arimizdiki Sala-Sulhichi, Haqaret-Tohmetchi Satqunlar !
    ___________


    • 1992-yili Istambulda Ottura Asiya we Wetendin chiqqanlardin Terkip tapqan Yusupbeg Muxlis bashchiliqidiki Uyghurlarning “Waqitliq Hokumet” Qurush Heyitidiki Wetendin chiqqan birdinj-bir Wekil Uyghur Arxitiktur Sidiqhaji.Metmusa idi.

    * “Waqitliq Hokumet” qurush Pilani Isa Yusup we uning xitay xotunidin bolghan Erkin-Erslan-Ilghar qatarliqliri, Qurban Weli, Ablikim Baqi, Riza Bekin, Ablikim Baqi, Omer Qanat, Sultan Maxmut, Exmet Igemberdi, Enwer-Esqer Aka-Uka….qatarliqlar Teripidin Tar-Mar qilindi.

    • „1992-yili Uyghur Waqitliq Hokumeti Qurulup Ilan qilinghan bolsa, Dunyada Kam degende Onnechche Dolet Itirap qilghan, Gheyri Resmi Diplomat Ornatqan bolatti…“ – bu Neqil Uyghurlarning Eng Qimmetlik Pursitini Qolidin Tartiwalghan Satqunlargha qaritilghan idi. Bugungiche u satqunlar Sehnidin chushmidi. Uyghurlarning beshigha kiliwatqan balayi-Apetlerning tup-menbi del moshu arimizdiki xitaydinmu better satqunlar we ularning warisliridin ibaret…

    • Xelqara siyasi sehne satqun Isa Yusup Erkin isalargha ongche qaldi. 1994-Yili sabiq DUQ Reisi erkin Issa Turkiye Gizitide: "Men Uyghurlargha wakaliten Xitay birliki (Chin Fidiratsiyoni)ni qobul qilimen"dep Yen Ja chi bilen Parallil halda ashkare Bayanat ilan qildi. we bu ikkisining ilanini Sultan Maxmut, Exmet Igemberdi , Perhat yorungqashlar Istambul we Miyonxinda Gizit-jurnallarda keng teshwiq qildi.

    • 5-Iyul xitay Qirghinchiliqi Harpisida Rabiye qadirmu Italiyede: "Biz Uyghurlar Musteqilliq Telep qilmaymiz, Awtonomiye Telep qilimiz"dep satqun bayanat ilan qildi.

    • Bu yilghiche yene Dolqun isa, Enwer-Esqer Aka-Uka, Alim seytop qatarliqlar Frankfurt Kitap Yermenkisi, “DUKE” Unwersiti, Amerika Awazi qatarliq Dunyaning siyasi Sehniliride Soralghan Suallargha hemmisi birdek Arqa-Arqidin :“Biz Uyghurlar Musteqilliq Telep qilmaymiz” dep Jawap berishti. DUQ, RFA, UAA, ETIC, maarip.org …lar we Barliq Dinchi Torbetlerning Mesulliri Sehnilerge chiqip :“Biz Uyghurlar Musteqilliq Telep qilmaymiz” dep ilan qilishti yaki bu satqunluqqa sukut qilip Maqulluq bildurup Kelishti.

    • BDT ning Kishilik hoquq yighinida: Erkin Isa bilen Perhat yorungqash: " Uyghurlar xitay Hokumitidin Umut uzdi . Umudiini 20 yildin kiyin xitayda bolidighan Dimokratik ozgurushlerge baghlidi" dep gepning xulasesini chiqardi.
    _________


    30-Sintebir Butun Satqunlargha Kechurum Ilan qilayli- Emma Biz Ilan Qilayli

    „Engiliye, Fransiye, Amerika“ ning Yardimige Tayinish kerek“. „ silerning Kuchluk dushmininglar xitay bar. Likin silerning Alla bar” Bu Kanada Muhakime yighinda Uyghurlargha birilgen Teklip we Qiziqarliq Yomur. Yardem yaxshi nerse biraq Aldi bilen Uyghurlar oz ichini Tazilishi, Dos-Dushmenni Ayrishi, Bashqilar "Yardem qilsam Manga xetiri Kelmeydu"deydighan bolushi kerek. Bu kuchluk Doletlerning hemmisi Xiristian Dinigha Itiqat qilghuchilarning Doletliri. ular bizge Oy berip, panaliq,berip beqiwatqinigha qarighanda Esli Ular Musulman Bolushi mumkin. bizning ulargha qarshi ghazat qilip olturimiz dep ozim izni-ozim iz olturiwatqanliqimizgha qarighanda Biz Ozimiz Kapir bolushimiz Mumkin. buni peqet jennetke yaki dozaqqa barmay turup bilish mumkin emes.

    Bilish Mumkin bolghan birla Nerse Koz Aldimizda- Jennetke Barmay turup Uyghurlar Aldi bilen Dozaqta yashawatimiz.

    Bu Doletler “Dunya Kapirliri(Ozliri)”ni Olturup Jihat qilidighan, Dini-Itiqat uchun Inqilap qilidighanlarning Padishalirini Dargha esiwatidu. 27 Dolet Armiyesi bir bolup Iraqni qandaq Qildi?. Libiye, Iran-Iraq urushliri, Misir we Erepbahari..afghanistanlardin Uyghurlarning chiqiridighan Qanliq Sawaqliri, unutulghusiz dersliri bar idi.bu derslerni Kim Uyghurlargha sozleydu?.

    Uyghurlar xitay we DUQ teripidin Dini inqilapqa ittirilmekte. (www.uyghurensemble.co.uk diki bu mawzuluq maqalemge qaralsun) “Asasliq, Merkizi teshkilat” DUQ ning qurghuchisi Erkin Isaning Uyghurlarning qan-qerzige boghulghan bir Xitaydinmu better satqun ikenliki neme uchun shunche kechikip emdila qobul qilindi?. 1994-yili turkiye Gizitide u: " Men Uyghurlargha wakaliten xitay birlikini qobul qilimen"dep Bayanat ilan qilghangha 20 yil boldi. bugungiche u bir top siyasi yanchuqchi, qelemkeshler teripidin "Lider"dep atalmaqta.

    Xitay , DUQ, ETIC, RFA we UAA rehberliri 22 yildin biri “Dinimiz Islam” dep teshwiq qilip keldi. Musteqilliq korishige he-desila Dini-itiqatni arilashturup keldi. Torbetler Satqunlar Ölse “Jennette yatsun”, “Ulardin Alla razi bolghay”degenler bilen tolup tashti.

    “Qeshqer 30-Oktebir weqesi”,
    “Urumchidiki dinimizgha haqret qilindi namayishi”
    “Ghulja Lailahe illalla Namayishi”,
    DUQ Frankfurtta Turkler bilen birge otkuzgen “Xitaydin dini-Erkinlik telep qilish Namayishi”.
    DUQ, RFA, “Islam Partiyesi” , Wetinim.org, maarip larning Jihat teshwiqatliri ...we bashqilar.

    Sadde Uyghurlarning Pak dini tuyghulirini sumurup , Islam dinini Suyi-istimal qilghuchi Erkin isa, Isa Yusup, Exmet Igemberdi, Qurban weli, Ablikim baqi, Memitimin hezret, Sultan Maxmut, Perhat yorungqash, Omer qanat…lar 90-yilning bashlirida Ottura Asiya, Afghanistan qatarliq Xoshna Doletlerge chigra rayunlirimizda Uyghurning quralliq teshkillinishini aldini elishqa Atlandi. Ular teshkilliogen “Qoshun” Qaraqchi, Bulangchi,Qatillardin ibaret bolup mesum uyghurlarni Amerikining Rakitasigha tutup berdi. Olmigenliri , xitaygha, Guntanamo we Palawgha tutup ketildi. Erkin Isa, bashliq Qumandanlar Ottura Asiyadiki Uyghurlarning bir-birini olturup, olmey qalghanlirini xitaygha otkuzup berip ayaqlashqan bu inqilapmu Wahabiliqqa Tayanghan Dini inqilap bolup shuari “Dinimiz Islam”,”Alla uchun Dunya kapirlirigha qarshi ghazat”idi.

    Kuchluk Doletler Xitaygha emes “Dunya Kapirliri (Ozliri)ge qaritilghan Ghazatchi Uyghurlargha Qandaq yardem qilsun?!, 1990-yilning bashliri pursetni oghurlatqan Uyghurlar Bashtin-Axir Kuchluk Doletlerning Xitay bilen bolghan “Iqtisadi, Siyasi, Herbi” Jehettiki Diplomatik Munasiwetliri Arisida Reswalarche Setilip keldi. Dini Inqilap Uyghurlarning ozini-ozi olturidighan Qatilliq qurali. Uni bizge Xitay arimizdiki xitaydinmu better Satqunlar qolimizgha tutquzup qoymaqta.

    Chetellikler Yardem beridu“degen aqmas gepke 60 yil boldi. Berilgen yardem Puldin ibaret bolup umu Isa yusup, Erkin Isa we bashqa satqunlarning Yanchuqigha kerip ketti. „PKK“, „UCK“dek Quralliq qoshun u yaqta tursun On kishilik Terjiman Guruppisini qamdaydighan Iqitisadi Menbe Mawjut emes. Uyghurlarning Kuchi ozimizge Melumluq. Kampudjagha chiqip bolghan Uyghurlarni Otkuzup berDUQ, Kanada Pasporti Bar Huseyin Jelilni Tashkendin Xitaygha Otkuzup berDUQ. „Biz Uyghurlar musteqilliq telep qilmaymiz“dep Uyghurlargha wakaliten Dunyagha Ilan qilidighan Satqun Jadugerni Xitay Turmisidin Amerikigha elip chituq. Nowette qolimizdin kelidighan we Axirqi Janni saqlap qalidighan birla Yol bar- Uzul-kesil Musteqilliq!. Bu Yol mundaq:

    Arimizgha Qarap baqayli. Qerip Olushke Az qalghan Arimizdiki Dushmendin Bir Nechchini yoqutushqa Kuchimiz Yetidu. Bu Dushmenni Yoqatsaq DUQ gha Olashqan Maymunlar Tarap Ketidu. Xain, Jasuslarni Pendiyat deguzup – Xitaykeshlerni tosqili bolidu. Ichimiz Pakizlense Kanada yighinida Bizni Waysatqan, Halimizgha echindurghan Yoqluqlirimiz Barliqqa Kelidu. 60 yildin biri Qerilar yashlarni Satqun qilip terbiyelidi. Bizde yalghandin bashqa nerse barmu?

    Bularni Tazilighanda Musteqilliq uchun neme kerek bolsa shu Hazir bolidu. Chetellerge chiqqan Uyghurlarning 90% ighir ish astida, Kapitalislargha, Impiriyalistlargha we Arimizdiki qoymichilargha ishlepla Tugushup ketiwatidu. Aldimiz bu Dunyadin Pishman bilen U dunyagha Qarap ketiwatimiz… bu Halimiz bilen Kim Jennetke kereleydu?

    Uzbek, Qazaq we Afghanlar bilen Ozimizni selishtursaqla –bizni bu Balayi-Apetlerge duchar qilghanlarning Arimizda ikenlikini derhal tonup yetimiz. Ata Uyghur Exmetjan Qasimi 1948-yili Nutqida : „Arimizdiki Xitaydinmu Better Satqun Isa Yusup, Mesut sabirilar“dep Ismi bilen Atighan melunni ta Hazirghiche DUQ Uyghurlargha „Pishqedem Liderimiz“dep yidurup-ichkuzup kelmekte.

    “Men Uyghurlargha wakaliten xitay bilen qoshulup ketish(Xitay birliki)ni qobul qilimen”.
    “Biz Uyghurlar Musteqilliq telep qilmaymiz”,
    “ Biz Xitay xelqining erkinlik(Dimokratiysi) uchun koresh qilidighan yolni talliwalDUQ”,
    “5-Iyul weqesidin kiyin Urumchide Birlin Temi peyda boldi”,
    “ Shinjangda xenzularning saylam hoquqi bar”,

    Biz Moshu Satqunlarni "Liderimiz", "Akimiz", "Meniwi Animiz", "Mexsus Teklip qilghan Obzorchimiz” dep Uyghur Xelqini Aldap Bugunge KelDUQ.

    Insanliq Bizde Öldimu?
    Uyghurluqimiz Tugidimu?
    Buyuk Ashqlar Hesh-Pesh Diguche Yoqaldimu?

    Halimiz, Qilmishlirimiz Bu bizning:

    * Satqun “Reis”, “Ministir”larning chaqirghan “Siyasi Yol”, “Tinchliq shekil” Muhakime
    Yighinigha Awaz qoshuwatimiz,
    * Jamaetning Aldigha chiqip Islam dinidiki “Ottura Yol”ni Korsitiwatimiz,
    * “Berlinda xitaydin Dini-itiqat erkinliki telep qilish yighin” echiwatimiz.
    * "Namaz Waqti bolup qaldi "dep bularni oqumay Qachqanlar Dozaqtin Qadaqmu
    qachalisun?. Bularning Dozaq-Jennetke ishenmeydighanliqini Jamaet bilmeydu. Ular
    ishenmigen yerde Jamaet ishenema-ejiba?
    __________

    Aldi bilen Arimizdiki Dushmenni Jinayetliri, Qilmishliri bilen, Neq Pakitliri bilen Tizip chiqip Ilan qilayli. Jayimizda turup Dushmenlerni Derijige ayrip Bahalap chiqayli. 30-Sintebirgiche Ular arisidki Qolgha kelturushke Bolidighanlirigha Waqit Bereyli.

    Ozlirini Qollunup Uyghurlarni Setishqa selinghanlar Isyan qilip Uyghur xelqi Terepke Otsun. Zadila Satqunluq Qilghan, Axirqi Jumhuriyetimizni "Xitay(Chin) Turkistan" Salachiliq Bilen Qolimizdin Ketkuzgen, !0 Qetimliq Qirghinchiliq we Zor Pursetlerni Uyghurlarning Qolidin Ketkuziwetken Katta Dushmendin Peqet Onni Bikitip Chiqayli. Ularni Tillimayli, Urmayli, Haqaret we Tohmet Qilmastin JInayetliri bilen birge 30-Sintebir Ularni Arimizdin Menggu Qoghlighanliqimizni Ilan qilayli. Ulargha bilip-bolmey egeship Jinayetlerge shirik bolghan Qerindashlirimizgha Omumiyuzluk Kechrum Ilan qilayli.

    Bu Teklip-Pikir Sizche Qandaq?
    DUD Teshkilati Sozchisi

    [e-mail]
    ___________


    Ana Tilimizdiki “Satqun” Sozi Heqqide

    „Satqun„ning Soz Tomuri - Satmaq.
    Al, Alma. Sat, Satma!

    • “Satmaq” Sozining Menasi (Yeshimi):

    Bir yerdin, birer Kimdin Paydilanmaq, Kuch almaq,
    Ige bolghan Nersini Bashqilargha Otkuzup bermek,
    Melum bir Nersini Satqaq.
    Bazargha chiqarmaq. Misal: “Sherqi Turkistan Tijariti“ni Xelqara Bazargha Chiqarmaq.
    Öz ilkide, Qolida we Yeqinida bolghan bir Nersini bashqisigha Irishturmek,
    Oghurluqche yaki ashkare Bermek, Tutmaq,

    • “Setilmaq” Sozining Menasi (Yeshimi):

    Pul yaki Menpet Menpet uchun Qarshi terepke yoshurunche xizmet qilmaq,
    Bir nese Yollimaq,

    • “Xain” Sozining Menasi (Yeshimi):
    “Xain” Parische soz. Xiyanet (Oghurluq) degen bolidu.

    Oz Millitini Ziyangha uchrutushtin, Azaplashtin yaki Yamanliq qelishtin Zoqlanghuchi-Xain dep Atilidu. Misal: "Sen Ghalip chiqqanliqing uchun Jesur emma Xain Korinisen“.
    Yaman Niyetlik Adem. Misal: "Xain! Biz sen bilen moshundaq deyishkenmu-iDUQ?“.

    • “Ghalcha” Sozining Menasi (Yeshimi):

    “Ghalcha” Uyghurche soz emes. “GHALCHA” yaki “GHARCHA” - Amu Deryasining bashlanghan Taghliq wadeliridiki Bezi Qebillerning Nami. Uyghur, Uzbek qatarliq Turki Tilliq Milletler ularning Ismi boyiche ”Ghalcha”dep atighan. Yatlargha qaritilghan bu Atalghuning Menasi „bashqilargha xizmet qilghuchi“ degen bolidu. Bu Soz chetellerde Siyasetke kiriwilip „Satqun“ ning Qimmitini Osturiwetti.

    “Ghalchiliq qilma”- bashqilargha tayinip qalma-degennila bilduridu. Uyghurlarning Qolidiki bir Armiyesi bar Doletni Xitaygha Sala-Sulhi Bilen Otkuzup bergen arimizdiki xitaydinmu better Xainlar 1948-yili Peqet “Satqun”degen Soz bilen Atelip hazirghiche kuchini yoqatmighan. Isa Yusup Bashliq bi Munapiq Xainlar hichqachan “GHALCHA” Sozi bilen Atalmighan. “Ghalcha” Sozi wetinimizde Omumlashmighan.

    Dushmendeng yaki Satqun.

    DUD Sozchisi

    [e-mail]
    ______________________

    كانادا يىغىنى ھەققىدە باھا ئى قىسىم

    ئاپتور: سىدىقھاجى.مەتمۇسا
    دىپلوم ئارخىتەكتۇر
    __________

    „ئارىمىزدىكى خىتايدىنمۇ بەتتەر ساتقۇن ئىسا يۇسۇپ، مەسۇت…“- ئاتا ئۇيغۇر ئەخمەتجان قاسىمى.
    „باشقىلارنى دورىغان مىللەتنى ھىچكىم قۇتقۇزالمايدۇ“- مۇساتاپا كامال ئاتا تۇرك.
    __________

    كانادا مۇھاكىمە يىغىندا غۇلام زۇلپىقار ئەپەندىم، ئابلاجان نامان ئەپەندىم ۋە ئاخىردا سوز قىلغان قەرىندىشلىرىمىزنىڭ سوزلىرى بۇ ئىغىنغا تامغۇسىنى باستى. ئۇلارنىڭ سوزلىرى:

    „ئەڭ ئالدى بىلەن دوس-دۇشمەننى ئايرىش لازىم“.
    „قۇراللىق قوشۇن ۋە سىياسەتچى يەتىشتۇرمىگەن قەرىلار ئارىمىزدىن كەتسۇن“دىن ئىبارەت ئىدى. ئەپسۇسكى غۇلاپ زۇلپىقارنىڭ موھىم سوزى قەستەن كەسىۋىتىلدى. يازما ئىلان قىلىشىنى تىلەيمەن.

    تالاش-تارتىشسىز ئاخىرلاشقان بۇ يىغىننى چاقىرغانلار مەقسىدىگە يەتتى… يىغىن ھەققىدە پەرقلىق كوز-قاراشلىرىمنى يوللۇدۇم.
    مەنبە: ھتتپ://فورۇم.ئۇيغۇرامەرىچان.ئورگ/فورۇ...د=1#پوست144911 ( ئەسلى ماقالەم ماڭا قىلىنغان ھاقارەتلەر ۋە قايتۇرغان ئامالسىز جاۋاپلىرىم تۇپەيلى 10-سىنتەبىر ئىلىپ تاشلانغان. مەن پەقەت ھاقارەت ۋە جاۋابىمنى ئەلىپ تاشلاپ ماقالەمنى قايتا يوللىدىم )

    09-09-14، 02:24 #1

    "كانادا مەجلىسى"گە باھا

    فىلىمنى كورۇشكە كەتكەن ۋاقتىمغا ئەچىنغانلىقىمنى بىسىش ئۇچۇن بۇلارنى يازدىم.

    ئۇيغۇرلارنى 1992-يىلدىن بىرى 22 يىل ئۇخلۇتۇپ كەلگەن سابىق دۇق نىڭ ھەر-بىر "قۇرۇلتايى"دىن ۋە ھەر-نامايىشىدىن تەخىمۇ بەتتەر كورۇنۇشلەرنى كوردۇم. ئىسا يۇسۇپ، ئەركىن ئىسالارنىڭ يالاقچىلىرى سۇلتان ماخمۇت، ئەخمەت ئىگەمبەردىلەرنىڭ سەھنىگە چىقىپ مىكرۇپونغا يوتۇلۇپ قىلغان 40 يىلدىن بۇرۇنقى قۇرۇق ۋە قاخشال سوزلىرىدىن ئالدامچىلىقلىرى چىقىپلا قالغان. بۇ كوڭۇلسىزلىك ۋە ئولۇك ئاتمۇسپىرا بەكمۇ زىرىكتۇرەرلىك.

    ئەڭ باشتا سوزگە چىققان ئەخمەتجان ئوسمانمۇ "خىتاينىڭ دولەت تىرورىزىمى ئالدىدا بىز ھىچنىمە قىلالمايمىز"، "خىتاي ھوكۇمىتىنىڭ مىللى قىرغىنچىلىق قىلماسلىقىنى ئۇمىت قىلىمەن". "مەسىلىنى سىياسى يول بىلەن ھەل قىلىدىغانلىقىمىزنى خىتاي ھوكۇمىتىگە يەتكۇزمەكچىمەن"دەپ كىلىپ 22 يىلدىن بەرىقى خىتاي بىرلىكچىلىرىدىنمۇ ئىشىپ خىتاي بىلەن „تىنچلىق، بىرلىك، ئىتتىپاقلىق“نى ئىشقا ئاشۇرۇش ئۇچۇن ياۋروپادىكى چەت دولەتلەرنى كوۋرۇكلۇك رول ئويناشقا چاقىردى...

    ئۇيغۇرلارنىڭ ئۇلۇق لىدەرلىرى ئابدۇراخمان، ۋە ئازاتجانلار يىڭىدىن باشلىغان ئازاتلىق يولىدىكى قارشىلىق ھەرىكەتلەرنى يىتىم قالدۇرۇپ ئەجنەبىلەرنىڭ يىگەن ئاغزىغا، چىشقان پوقىغا، "چوڭلارنىڭ شاخمەت تاختىسدىكى ئويۇن"لارغا بويسۇنۇپ، سۇكۇت قىلىپ ئۇخلاشنى تەۋسىيە قىلدى.

    "جانلىق پائالىيەتچى"ئاتالغان رۇقىيە تۇردەش خانىم ئۇنىڭ نىمە دەيدىغانلىقىنى ئالدىن مولچەرلەپ سەھنىگە تەكلىپ قىلغاندا: "ئەخمەتجان ئوسمان موھىم سوز قىلىدۇ" دەپ مەنىلىك يومۇر قوللاندى. ئۇستۇلۇق بىلەن قوللانغان بۇ "گۇڭگا مەسخىرە" يىغىن ئەھلى بىچارىلارنىڭ دىققىتىنى قوزغىمىدى. چۇنكى "موھىم سوز" ئاخىرلاشقاندا قىزغىن چاۋاك ئاۋازى ئاڭلىدۇق؟!

    يىغىنغا خەلقارا تۇس قىتىش ئۇچۇن ئاتام كورمىگەن ئۇچ ئەجنەبى سەھنىگە چىقتى. 80٪ ۋاقىت ئۇلارغا ، باش ۋە ئاخىردا سەھنىگە چىققان ئىككى ئەخمەت ئەپەندىم 5 مىنۇت سوزىنى تۇگەتتى. ئۇلارنىڭ بىرى پارلامىنت ئەزاسى بولۇپ : "كانادا ھوكۇمىتى ئۇيغۇرلار مەسىلىسىگە سىياسى، ئىقتسادى ۋە دىپلوماتىيە جەھەتلەردىن چىقىپ مۇئامىلە قىلىدۇ"، ئۇيغۇرلار مۇستەقىللىقىنى ھەل قىلىش ئۇچۇن دۇنيادىكى كۇچلۇك دولەتلەردىن-ئامىرىكا، ئەنگىلىيە، فىرانسىيەلەرنىڭ ياردىمىغا تايىنىشى كىرەك" دەپ گەپنى كەستى. ئۇيغۇرلارنى يىڭى ئۇگەنگەنلىكىنى ئەسكەرتكەن پارلامىنت ئەزاسى جۇغراپىيە دەرسلىكىدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ خوشنىلىرىنى، دۇنيادا ئۇيغۇرلار ئۇچۇن روسىيەدىن باشقا كۇچلۇك دولەت يوق ئىكەنلىكىنىمۇ تىخى ئۇگەنمىگەنلىكىنى مەلۇم قىلىپ قويدى. شۇنىڭ بىلەن بىرگە يىغىن ئەھلىمۇ ئوزلىرىنىڭ ھال-ئوقەتلىرىدىن ئوبدانلا مەمنۇن ئىكەنلىكىنىمۇ يوشرۇپ يۇرمىدى.

    "سالام ئەلەيكۇم ۋە رەخمۇتۇللا" بىلەن سەھنىگە چىققان، يىقىندا قانلار ئىچىدىكى ئىراققا بىرىپ كەلگەن يەنە بىر ئەجنەبى ھەر مىنۇتتا ئالتە قەتىم ھەزىل چاقچاق بىلەن يىغىن ئەھلىنى مازاق قىلىۋاتسا تۇيمىغان ۋەكىللەر قاقاخلاپ كۇلۇشەتتى. ئۇيغۇرلارغا ھۇنەر ئۇگەت دەپ تەكلىپ قىلىنغان بۇ ئادەم ئىراقتا كۇرتلەرنىڭ قولىدا نىمە بارلىقىنى دىمەي تۇرىۋالدى. توختىماي ئۇيغۇرلارغا چاقچاق قىلىپ سورۇننى قىزىتاتتى. بۇنى كانادادا ئىچىلغان "ئۇيغۇرلارغا خىرىس"مەجلىسى ئەمەس بەلكى ھىسام ئاكىنىڭ لەتىپىلىرىگە قاھ-قاھلاپ كۇلۇشكەن"غۇلجا ئايدىڭ"دىكى ئولتۇرۇش دىگگن تۇزۇكتەك قىلىدۇ.ۋەتەندىن چىققان قىرىنداشلىرىمىزدىن بىرى بۇنىڭغا قانداق ئىنكاس قايتۇرار؟-دىگەننى يىزىۋىتىپ خىيالىم 23 يىلدىن بىرى كورمىگەن ۋەتىنىمگە كىتىپ- چىگراسىدا توختاپ قالدى.

    ٭ شۇ تاپتا ئويلۇنۇپ قالدىمكى قازاقىستان، ئۇزبەكىستان، روسىيە، قىرغىزىستان قاتارلىق ۋەتىنىمىزگە خوشنا قەرىنداش دولەتلەرنى ياۋروپاغا چىقىۋالغان بىز نانكورلار ئۇيغۇرلارغا بۇتۇنلەي ئۇنۇتتۇرماقچى بولىۋاتىمىز. يىقىندا ئۇكرايىنا مەسىلىسدە سوز ساھىبى بولۇپ ياۋروپاغا بارغان نەزەربايەۋ بىلەن ياۋروپانىڭ سۇرىيەگە قارشى ئىشغال ئۇرۇشىنى توختۇتۇپ قويغان پۇتىننى ئەسلەپ كانادادىكى بۇ ئادەملەرگە نەمە دەيىشمنى بىلەلمەي قالدىم. ئۇچ ئەجنەبى ئۇيغۇرلارغا "ئامىرىكا، ئەنگىلىيە، فىرانسىيە"دىن ئىبارەت دۇنيادىكى "كۇچلۇك" ئۇچ دولەت بار دەپ دەرس بىرىۋاتاتتى.

    ٭ كوپ ئويلايدىغان بولۇپ قالدىم:

    ئۇيغۇرلارنى بۇ مەجلىس بىلەن ئۇخلۇتۇش ئۇچۇن فىلىمنىڭ بەشىدىلا بەرىلگەن پاشا غىڭىلدىغاندەك مۇزىكنىڭ تەسىرى ئوقۇرمەنلەرگە مەلۇم. مۇزىكا يامان نەرسە - پىسخولوگىيەلىك تەسىرى ھەر-خىل، بەزىسى ئۇخلۇتۇدۇ، بەزىسى مارشقا دەسسىتىدۇ-ئىنساننى. بۇرۇنمۇ ئەرك.تۋ باشلىنىشى بىلەنلا خىتاي چاڭچىلە مۇزىكىسى چىققاندا مەن خىتاي تۋ قانالى سوڭ ۋۇ كۇڭنىڭ كىنوسىنى بىرىۋاتىدۇ-دەپ پروگراممىنى يوتكىۋىتەتتىم. كىيىن ئابدۇراخمىناجىم ئوزتۇركنىڭ قانالى ئىكەنلىكىنى بىلىپ قاتتىق تەگدىم-دەرھال يۇغۇشتۇرىۋەتكەن ئىدى. يەنە كىم تاللاپ بەرگەندۇ-ئابدۇراخمان ئوزتۇرك ئەپەندىمگە-بۇلارنى؟.

    ٭ يەنە ئويلۇنۇپ قالدىم:

    ئەخمەت ئىگەمبەردى قۇربان ۋەلى، مەمىمتىمىن ھەزرەت، ئابلىكىم باقى، سىدىق ھاجى.روزى، ئەنۋەرجان، پەرھات يورۇڭقاش ۋە ئەكىن ئىسالار ئوز-ئارا سۇ كىرمەس سەپداشلار. نە ئۇيغۇر شىرىيەتىدىن، نە لىرىكىدىن خەۋەرى بولسۇن ئەنۋەرجان ئافغاننىڭ. ئۇ بىر ئاي بۇرۇن توساددىن ئەخمەتجان ئوسماننى "ئاتاقلىق ئۇيغۇر شائىرى"، "گۇڭگا ئەدىبىياتچى"دەپ ئىلان قىلىپ بالاغا قالغان ئىدى. شۇنىڭ بىلەن يوقالدى. بۇ يىغىندىن بىر ھەپتە بۇرۇن ئابدۇراخمانجان ئوزتۇركمۇ كانادا يىغىنى ھەققىدە "مۇئاۋىن مەسلىھەت" ئىلان قىلغان ئىدى. بۇ باغلىنىشلاردىن „شەرقىي تۇركىستان مەدەنىيەت مەركىزى“نىڭ دۇقنىڭ ئاچىماق تەشكىلاتى ئىكەنلىكىدە شەك قالمىدى. يىڭىلىق ئىسىتىگەن ئۇيغۇرلار يەنە مازاق قىلىندى.

    ٭ نىمە ئۇچۇن ئويلىسام تۇگىمەيدۇ بۇلار:

    "بومبا ئاتما، قارشىلىق ھەركەت بىلەن شۇغۇللانما، تىنچلىق بىلەن، سىياسى يول بىلەن مەسىلىنى ھەل قىل، بولمىسا قاتتىق باستۇرۇشقا ئۇچرايسەن" دىگەن تەھدىت مەزكۇر يىغىننىڭ مەقستى ئىدى. ئۇنى ئىككى ئەخمەت ئوچۇق سوزلىدى. بۇ چاقىرىق فىلىمنىڭ بىشىدىلا ھەرىكەتلىك بومبا بىلەن گەۋدىلەنگەن. ئۇ قارا بومبا قەيەرگە بارسا، شۇ يەردە ئۇيغۇرلار ئولتۇرۇلگەن، قاتتىق باستۇرۇلغان كورۇنۇشلەر تاللانغان ئىدى.

    ٭ يەنە بىر نەرسە ئويلۇدۇم:

    1994-يىلى 16- ئوكتەبىردە ئامىرىكىدا ئىچىلغان "تىبەت، شەرقى تۇركىستان، ئىچكى مۇڭغۇلىيە ئىنسان ھەقلىرى يىغىنى"غا ئەركىن ئىسا تەرىپىدىن چاقىرىپ كىلىنگەن جاۋزىياڭنىڭ سابىق باش مەسلىھەتچىسى خىتاي يەنجاچى "ئۇيغۇر ۋەكىللىرى" بولۇپ يىغىنغا بارغان ئەركىن ئىسا، ئەنۋەرجان ئافغان، ئومەر قاناتلارغا "خىتاي بىرلىكى(جۇڭ خا لەنباڭى)"نى تاپشۇردى.

    يىغىندىن كىيىنلا ئەركىن ئەيسا بىر تۇركىيەلىك مۇخبىرغا خىتاينىڭ ئۇيغۇرلارغا ۋەدە قىلىۋاتقان "خىتاي بىرلىكى(جۇڭ خا لەنباڭى)" نى قوبول قىلىدىغانلىقىنى بىلدۇرۇپ: "مەن ئۇيغۇرلارغا ۋاكالىتەن "چىن فىدراتسىيونى - خىتاي بىرلىكى(جۇڭ خا لەنباڭى)نى قوبۇل قىلىمەن" دەپ تۇركىيە گىزىتىدە بايانات ئىلان قىلدى. ئىستانبۇلدا ئەركىن ئىسانىڭ كونتىروللىغىدىكى پەرھات يورۇڭقاش تەرىپىدىن چىقىدىغان بىر ئۇيغۇرچە گىزىت خىتاي يەن جا چىنىڭ بۇ ئالدامچىلىقىغا بۇتون بىر بەتتە يەر بەردى:

    < 1-Din jezmen oz-ara hormet qilishimizkirek.
    2-Din, sozloshosh arqiliq choshonosh hasil qilishimiz kirek.
    3-Din, oz-ara bir-birimizning halimizgha yitishimiz lazim.
    4-Din, ziddiyet yoz bergende siyasi yollar arqiliq kingiship hel qilishimiz kirek...
    Miningche bu meslini hel qilshning yoli jungxa lenbang(xitay birliki)din ibaret... >.

    ٭ ئويلىسام تۇگىمەيۋاتىدۇ، يا-بۇ ئىشلار؟

    ئىككىنجى يىلى سىستىمىلىق، ئالدىن-ئالا ۋە مۇكەممەل تەييارلانغان غۇلجا قىرغىنچىلىقىنىڭ ھارپىسىدا "دىموكراتىيەچى" نىقاۋىدىكى بىر خىتاينى ئەركىن ئەيسا ئامرىكىدىن مىيونخىنغا چاقىرىپ كەلدى. ئەمما خىتاينى ئايرىپورتقا چىقىپ قارشى ئىلىشقا مەجبۇرلانغان ئۇيغۇرلارنىڭ ئارىسىدا ئوزى يوق ئىدى. ئومرىدە بىرەر قىتىم ئايرىپورتقا چىقىپ بىر خىتاينى قارشى ئىلىپ باقمىغان، ئالدىن - ئالا ھىچ ئىشتىن خەۋىرى يوق، ئەركىن ئەيسانىڭ خىتايچە ئويۇنلىرىنى بىلمەيدىغان ئۇيغۇرلار بۇ قىتىممۇ ئالدانغان ئىدى. ئەتىسى خىتاينىڭ غۇلجىدىكى قىرىنداشلىرىمىزنىڭ ئولۇمىگە ئالدىن چىقىرىلغان ھوكۇمنى مۇنداق ئىلان قىلدى:

    "سىلەرگە ئىككى يول بار. بىرى، تىنج-ئىتتىپاق بولۇپ، كىلىشىپ سياسى يول بىلەن ھەل قىلىش. يەنە بىرى قارشىلىق ھەركەتلىرى بىلەن شۇغۇللۇنۇپ قاتتىق باستۇرۇشقا ئۇچراش. مىنىڭچە بۇ مەسلىنى ھەل قىلشنىڭ يولى جۇڭخا لەنباڭ(خىتاي بىرلىكى)دىن ئىبارەت...".

    دەرۋەقە، ئۇزۇن ئوتمەي، ئۇيغۇرلار غۇلجىدا ھەقىقىتەن قاتتىق باستۇرۇلدى. ئولگەنلەرنىڭ ئۇرۇق-تۇققانلىرىغا ئىۋەتىپ بىرىش ئۇچۇن پۇل يىغىلدى. مىيونخىندا ئەركىننىڭ قول ئاستىدا، پەرھات يورۇڭقاش تەرىپىدىن چىقىدىغان "بىرلىك" جورنىلى خىتاينىڭ ئۇيغۇرلارغا قىلغان تەھدىتلىرى ۋە "خىتاي بىرلىكى" ئالدامچىلىغىنى ئەيىپلەش ئۇ ياقتا تۇرسۇن، خىتاينى مىھمان سوپىتىدە ئەتىۋارلىدى. خىتاينىڭ سوزلىرىنى خۇشاللىق بىلەن "...تىخىمۇ قىزىقارلىغى شۇكى خخخ ئەپەندىم باشتىن-ئاخىر شەرقى تۇركىستان كەلىمىسىنى قوللاندى" دەپ گوھەر تىپىۋالغاندەك مەدھىيەلىدى. بۇ جورنال تەيۋەندە چىقىدىغان "بىرلىك" جورنىلى بىلەن "ئاچا-سىڭىل" بولۇپ ھەرئىككىسى ئەينى ۋاختتا خىتاي
    بىرلىكىنى تەشەببۇس قىلغان. تەيۋەن بىلەن سىياسى مۇناسىۋەت بۇ يەردىن پايقىلىدۇ.
    ________

    ئۇيغۇر قىرىنداشلار، يۇقۇرقىلار 23 يىلدىن بىرى مەن چەتەللەردە بىۋاستە كورگەن، بىلگەن، شاھىت بولغان- راستىنلا بولۇپ -ئوتكەن رەزىل ساتقۇنلۇقلار! "كانادا مەجلىسى" بىلەن بۇلارنىڭ ئارىسىدا نىمە پەرق بار؟!.

    ھەي، يىغىنغا قاتناشقان ۋەكىللەر، ئۇيغۇر قىرىنداشلىرىڭلارغا ئىچىڭلار ھىچ ئاغرىمامدۇ؟ يەنە ئويلاپ قالدىم.

    (داۋامى بار)

    ھۆرمەت بىلەن دۇد سوزچىسى

    مالىك-ك@ۋەب.دە


    كانادا يىغىنى ھەققىدە باھا ئىئى قىسىم

    ئەينەك بىز، كورۇپ بەقىڭ

    ھۆرەتلىك، تورونتو مۇھاكىمە يىغىنىڭ ۋەكىللىرى، ئەيتىپ بەقىڭلار، سىلەردىن جاۋاپ تەلەپ قىلىنغان يۇقۇردىكى ماقالە ئاستىغا بۇ ئادەم ئەمەس ئەخلاقسىز، پەسكەش ھايۋانلار نەمە ئۇچۇن ئارىلىشىدۇ؟ مەن ئۇ ھاقارەتلەرنى ۋە ئامالسىز قايتۇرغان جاۋابىلىرىمنى تەكرارلاشنى ئۇيغۇن كورمىدىم. بىراق ئۇ سەلەردىن بىرى بولمىسا –نەمە ئۇچۇن سۇكۇت قىلىسىلەر؟ سىلەردىن بىرىڭلارنى موشۇنداق ھاقارەت قىلسا ماقۇل دەمسىلەر؟ بۇلار سىلەر تەرەپتە تۇرۇپ سوزلەۋاتىدۇ. ئۇلار ئىسىمىسىز، پىكىر قىلغۇچى ۋەم ئەن ئىسىملىك. سۇكۇت قىلىپ قويۇپ بەردىڭلار. بۇ- ئۇلار بىز تەرەپتە دەگەننىمۇ بىلدۇرۇپ تاشلايدۇ. ئوخشىمىغان قاراشلارغا ھاقارەت، توھمەت قىلىش ، ئولۇم بىلەن تەھدىت قىلىشقا بۇرۇن سىلەرمۇ ئۇچرىغاندا دايىم بۇ پەسكەشلەرگە قارشى دادىل بولۇپ سىلەرنى قوغدۇدۇم. بۇ ھاقارەت ۋە ئولۇم تەھدىدتى ماڭا يىغىنىڭلار ئالدىدا باشلانغان ئىدى. بىر نەچچە كۇن 3 ئەجنەبى پارلامەنت ئەزاسى بار دەپ جىم بولدۇڭلار. ئۇلار كەتتى. ئىش دۇق، رفا ۋە ئۇئائا نىڭ كونا ئىزىغا چۇشتى. مانا بۇگۇن بۇتۇن ماقالەمنى ئەلىپ تاشلىدىڭلار. چاڭ-توزاڭ ، توپا-ئەخلەت ئاسمانغا چىقىشى مۇمكىن. ئەمما بەرىبىر –يەرگە قايتىپ چۇشىدۇ. بورانغا باغلىق.
    _________

    مۇھاكىمە يىغىنىدا ناھايىتى تەمكىن كورۇڭەن ھۆرمەتلىك خانىملار،
    ئەپەندىملەر، تىنچلىقمۇ؟

    ئوخشىمىغان پىكىر-قاراشلىرىڭلار ئۇچۇن ماڭا قىلىنىۋاتقان پەسكەشلەرچە ھاقارەت، توھمەت، ئولۇم بىلەن تەھدىت قىلىشقا بۇرۇن سىلەرمۇ ئۇچرىغان ئىدىڭلار. سىلەر قۇتۇلۇپ مەن قالدىم. ئۇلارنى مازاق قىلىشتىن باشقا چارەم قالمىدى. ئىجتىمايى ئالاقە موھىم ئىش ئىكەن. سىلەرنى ئۇلار بىلەن ، ئۇستازلىرى بىلەن بىر دوستىخاندا، بىر سورۇندا –تورونتودا كورۇپ مەسلىكىم كەلدى. بۇ ئىتتىپاقلىققا قانداق ئەرىشكەنلىكىڭلارغا قىزىقىپ قالدىم. مەنمۇ چەتتە قالماي دەيمەن. تەجرەبەڭلەرنى ئورتاقلاشساق. ماڭا ئوخشاشلارغا ئۇۋال بولمىسۇن-يەنى. بۇنداق دەسەم ئىچىڭلارنى ئاغرىتىپ كەتمەڭلار. ئوزىمگە –ئوزەم يەتىپ ئەشىپ قەلىۋاتىمەن. بۇ كوپ ئويلاۋاتقانلىقىمدىن ئايان.

    "ياخشى ئادەم كورسە پەسكەشتىن زۇلۇم-ئەلەم،
    چەكمىسۇن دەرت، بولمىسۇن دىل ھەسرىتى.
    زەر قەدەھنى قىلسا پارە ئەسكى تاش،
    زەر پەسەيمەس-ئۆسمەس تاشنىڭ قىممىتى“.

    ________________

    ئوچۇق ئەينەك :

    "دۇق نىڭ 3-قۇرۇلتايى"نىڭ ئامىرىكىدا ئەچىلىشى، قۇرۇلتايدا "ئاۋتونۇمىيە تەلەپ قىلىش تەكلىۋى“نىڭ بىرىنچى كۈن تەرتىپكە كىرگۇزۇلگەنلىكى ئۇيغۇرلارنى مۇستەقىللىقتىن ئاشكارە ۋاز كەچتۇرۇشتىن ئىبارەت تۇپ مەقسەت ئۇچۇن ئىدى.

    مەزكۇر تەكلىپ خىتايدىن "ئاۋتونۇمىيە تەلەپ قىلىش پروگراممىسى"غا تايانغان بولۇپ، "پروگرامما" قۇرۇلتايدىن 6 ئاي بۇرۇنلا ئامەرىكىنىڭ ۋاشىڭتون شەھرىگە مەخسۇس كەلتۇرۇلۇپ پەرھات مەھەممەت تەرىپىدىن يەزىپ ئالدىن تەييارلىغان. مەزكۇر پروگرامما 1994-يىلى يەن جاچى ۋە ئەركىن ئالپتىكىنلارنىڭ ئىلان قىلغان پەرھات يورۇڭقاشنىڭ قەلىمى بىلەن گەزىتتە تەشۋىق قىلىنغان “چىن(خىتاي) تۇركىستانى”، “خىتاي بىرلىكى(جۇڭ خا لەنباڭ)”نىڭ ئوزى بولۇپ، ماھىيەتى بۇتۇنلەي ئوخشاش ئۇيغۇرلارنى مۇستەقىللىقتىن ۋاز كەچتۇرۇش.

    خىتاي كورسەتمىلىرىگە ئاساسەن ئەركىن ئىسا، قۇربان ۋەلى قاتارلىق ئۇيغۇرلار ئارىسىدا ۋەزىپە ئوتەۋاتقان ئەركىن-ئىلغار ئاكا-ئۇكا (ئىسا ئالپتىكىنلەر)، س.روزى-رابىيە قادىر، ئەنۋەر-ئەسقەر ئاكا_ئۇكا ئاۋغانلار، پەرھات يورۇڭقاش، ئومەر قانات، دىلشات-ئەلشات (خىتاي باياناتچىلىرى) ئىلان قىلىپ كىلىۋاتقان ساتقۇن باياناتلار بىلەن پىرىنسىپتا بىردەكلىككە ئىگە بۇ پروگراما خىتاي ئەمەل، خىزمەت ۋە ئىمتىياز بىرىپ بىقىۋاتقان ئارىمىزدىكى خىتايدىنمۇ بەتتەر ساتقۇنلارنىڭ بىرىنج نومۇرلۇق ۋەزىپىسىدۇر.

    قىزىقارلىقى - دۇق نىڭ ئامەرىكىدا ئەچىلغان 3-قۇرۇلتىيىدا كەسكىن قارشىلىققا ئۇچرايدىغانلىقىنى ئالدىن سەزگەن پەرھات يورۇڭقاشنىڭ ئۆزى قۇرلتايغا كەلمەي تۇرىۋالغانلىقى ئىدى. بىراق ئۇنىڭ تۇزۇپ بەرگەن "ئاۋتونۇمىيە پروگراممىسى" بۇ يىغىندا ۋەكىللەرگە “تەكلىپ” نىقاۋىدا زورلاپ سۇنۇلدى. ئۇنى ۋەكىللەرنىڭ ماقۇللىقىدىن ئالدىن ئۆتكۇزۇپ - تەستىقلىتىۋىلىش ئۈچۈن رابىيە قادىر يىغىننىڭ ھارپا كۈنى ناھايىتى كەچكىچە ئۇخلىماي مىھمانخانىنىڭ ياتاقلىرىنى ئارىلاپ خىزمەت ئىشلىگەن بولسىمۇ كۆپلىگەن ۋەكىللەر تەرىپىدىن "ئاۋتونۇمىيە پروگراممىسى" رەت قىلىنغان. بۇ ۋەكىللەر ئۇيغۇرلارنىڭ ئۇمۇدى بولدى، قەھرىمان ئوغلانلىرى بولدى.
    ئۇلار كىملەر ئىدى؟. بۇ ھەركىم قەزىقىدىغان تەمىغا ئايلاندى.

    "ئاۋتونۇمىيە تەلەپ قىلىش پروگراممىسى" قۇرۇلتاي ۋەكىلى ئۇمۈت ئاگاھى تەرىپىدىن يىغىننىڭ 1-كۈنى ناھايىتى قىسقا ئۇقۇپ ئوتۈلگەن بولسىمۇ يەنىلا قاتتىق ئەيىپلەشلەرگە ئۇچراپ تاماملانغان ئىدى. ئەركىن ئىسا ۋە رابىيە قادىرنىڭ بۇ مەغلۇبىيىتىدىن خەۋەر تاپقان خىتاي ئەتىسى كۈنى بابۇرغا „سۆھبەت“تىن ۋاز كەچىكەنلىگىنى ئۇقتۇرغان. بابۇر بۇ ئۇقتۇرۇشنى رابىيە قادەرغا يەتكۈزگەن.

    قۇرۇلتاينىڭ 2-كۇنى خىتاينىڭ "سۆھبەت"تىن ۋاز كەچكەنلىگىنى جاكارلىشى "خىتاي بىرلىكى" ۋە "ئاۋتونۇمىيە”نىڭ ئۇزۇندىن-بىرى ساتقۇن ئەركىن ئىسا ۋە دۇق رەئىسى رابىيە ۋە پەرھات يورۇڭقاش(م.سايرامى)لارغا ئورۇنلاشتۇرۇلغانلىقى ئوپ-ئوچۇق ئاشكارە بولۇپ قالدى. بۇ قەتىملىق قۇرۇلتاي مۇستەقىللىق تەلەپ قىلمايدىغان „ ئۇيغۇرلارنىڭ ۋەكىللىرى"نى سوھبەت ئۇچۇن بىجىڭغا چاقىرىشنىڭ ئالدىن تەييارلىقى بولۇپ „سوھبەت“ خىتاي بىلەن بىرلىشىپ كەتىش(چىن فىدراتسىيونى)نى ئىلان قىلىشنى مەقسەت قىلغان ئىدى. بۇ قەتىملىق قۇرۇلتاي دۇق- پەرھات يورۇڭقاش- رابىيە - بابۇر- ئەركىن ئىسالار بىلەن خىتاي ئارىسىدىكى بىۋاستە زىچ باغلىنىشنى تولۇق ئاشكارىلاپ قويدى. خىتاينىڭ دۇق نى بىجىغا „سوھبەت“كە چاقىرغانلىق تەكلىپى مەتبۇئاتلاردا كوپ تەكرارلانغان ئىدى. „سوھبەت“نىڭ نىمە ئىكەنلىكى 3-قۇرۇلتايدا ئاپ-ئاشكارە بولۇپ قالدى.

    ئەستونىيەدە، ئىستامبۇل دەرنەكتە باشلانغان ئەركىن ئىسا، ئابلىكىم باقى، دولقۇن ئىسالار قول قويغان „مۇستەقىللىقنى تىلغا ئالماسلىق خەنسۇ-ئۇيغۇر كەلىشىمنامەسى“… دىن باشلاپ قۇرۇق نامى قالغان “ئاۋتونۇمىيە”نى ئۇيغۇرلارغا قۇبۇل قىلدۇرۇش ئۇچۇن بۇ قىتىملىق يىغىندا بۇتۇن ۋاستىلار ئىشقا سەلىنغانلىقى ئادەمنى چۇچىتىدۇ.

    خىتايغا يەزىلغان "سۆھبەتنى قۇبۇل قىلىش جاۋاپ خەتى" راست ئىش بۇلۇپ، رابىيە قادىر تەرىپىدىن يازدۇرۇلۇپ ئوزى ئىمزا قويغان. خەتتىكى ئىمزانى شىۋىتسىيە دولەتلىك سوت-مەھكىمىسىنىڭ „ئىمزا- پۇجىركا تەكشۈرۈش كومىسىيەسى“ تەكشرۇپ رابىيە قادىرغا ئائىت ئىكەنلىكىنى ئىسپاتلىغان. ئەينى ۋاقىتتا سىدىق ھاجى روزىمۇ بۇنى ئىتىراپ قىلغان ئىدى ! ئەمما ئۇ: "بۇ سۆھبەتنى دۇق نىڭ بەزى كادىرلىرى بىلەن مەسلىھەتلىشىپ قارار قىلغان" دىگەننى قۇشۇپ قويغان. لەكىن بۈگۈڭىچە بۇ سىرلىق „سۆھبەت“تىن خەۋىرىم دەيدىغان بىرمۇ دۇق كادىرى ئوتتۇرىغا چىقمىدى. خەۋىرى بارلار ئوزىنى يوشۇرۇپ كەلدى… خەتنى كۆرمىگەنلەر بولسا تۆۋەندىكى ئۇلىنىشتىن كۈرۈپ باقسا بولىدۇ: ھتتپ://ۋۋۋ.ۋەتىنىم.ئورگ/فورۇم/ۋىئە...&ئەخترا=پاگە٪3د1 . ۋەتىنىم.ئورگ نىمە ئۇچۇن چوككەنلىكىنى ئىزھار قىلىشقا ئۇلگۇرمەي تاقالدى.

    دۇق ساتقۇنلىرى قەھرىمان ۋەكىللەر تەرىپىدىن بۇ قەتىم تەل-توكۇس مەغلۇپ قەلىندى.
    _________

    مەغلۇبىيىتىگە تەن بەرمىگەن كاززاپلارنىڭ ئوزىنى ئاقلاشتىكى ئەقىلگە سىغماس رەزىل شۇملۇقلىرىغا بىر نەزەر سەلىڭ:

    ٭ "بىز مۇستەققىللىقتە چىڭ تۇرىۋالساق ۋەتەن ئازات بولۇپ بولغۇچە خەلقىمىز قىرىلىپ تۈگەپ كەتىدۇ".

    ٭ "تونۇردىكى ناننى قول بىلەن ئالساق قولىمىز كۈيۈپ قالىدۇ، كۆسەي بىلەن ئالساق قولىمىزمۇ ساق ۋە ئۆزىمىزمۇ ساق قالىمىز. ئاپتونۇميە - ھازىرچە كۆسەي. ئامما مەقسەت مۇستەقىللىق.

    ٭ "ياۋرۇپا بىرلىگى پارلامەنتى“ ئەزالىرى بىلەن كۈرۈشتۇق. ئۇلار تىبەت توغرىسىدا بىر قارارنامە چىقارماقچى ئىكەن. ئۇيغۇرلار توغرىسىدىمۇ قارارنامە چىقارساڭلا دىسەك: سىلەر نىزامناماڭلارنى ئاپتونۇميەگە ئۆزگەرتسەڭلا ئاندىن چىقىرىمىز، بولمىسا خىتاي بىلەن دىپلوماتىك مۇناسىۋەتىمىزگە خىلاپ بولۇپ قالىدىكەن دىدى.
    ________

    ھۇرمەتلىك، ئوقۇرمەنلەر،

    بۇ گەپنى سۇرۇشتە قىلىنغىنىمىزدا ياۋرۇپا پارلامەنتىنىڭ ئەزالىرى بىزگە:
    "بۇ ھەقتە ھىچكىم بىلەن كورۇشمىدۇق. ئۇيغۇرلارنىڭ ئوز پىكىر-تەلەپلىرىنى، مۇستەقىل، ئازات، ئەركىن ياشاش ئارزۇلىرىنى ئىپادىلەش ئەركىنلىكى بار. بىزدە ئۇنداق دەيدىغان بىر پارلامەنت ئەزاسى تىخى تۇغۇلمىدى، ئەگەر بىز بۇنداق دەيدىغان بولساق، ئەتە بارلىق مۇستەقىل دولەتلەرنى خىتاي ئوزىگە ئاۋتۇنومىيە قەلىۋىلائىدۇ. بىز ماقۇل بولۇشىمىزغا توغرا كىلىدۇ. پارلامەنتىمىزغا قىلىنغان بۇ توھمەتلەر چوقۇم ئاراڭلاردىكى خىتايلارنىڭ قىلغان ئىشى”- دەپ جاۋاپ بەرگەن.

    ياۋرۇپا پارلامەنتىگە توھمەت قىلغانلار دۇق دىكى ھاقارەت-توھمەتچىلەر. ئوقۇرمەن، سىز ئۇلار بىلەن بىرگە يەپ-ئىچىپ، ئۇسۇل ئويناپ يۇرەمسىز، ئۇلار بىلەن بىرگە نەگە كىتىۋاتىسىز؟ دۇق نىڭ 3-قۇرۇلتىيى مانا موشۇنداق رەسۋالارچە مەغلۇبىيەت بىلەن ئاخىرلاشتى.

    ساتقۇنلار بۇرۇن جەسۇر ئەمما خائىن كورىنەتتى. بۇگۇن „جەسۇر“لۇقلىرىدىن قىلچىمۇ ئەسەر قالمىدى. سىزدە نىمە قالدى؟
    ياشىسۇن "ئاۋتونۇمىيە پروگراممىسى"نى رەت قىلغان 3-قۇرۇلتايدىكى قەھرىمان ۋەكىللەر !
    ياشىسۇن ئۇيغۇرلارنىڭ مۇستەقىللىقى !
    يوقالسۇن ئارىمىزدىكى سالا-سۇلھىچى، ھاقارەت-توھمەتچى ساتقۇنلار !
    ___________


    • 1992-يىلى ئىستامبۇلدا ئوتتۇرا ئاسىيا ۋە ۋەتەندىن چىققانلاردىن تەركىپ تاپقان يۇسۇپبەگ مۇخلىس باشچىلىقىدىكى ئۇيغۇرلارنىڭ “ۋاقىتلىق ھوكۇمەت” قۇرۇش ھەيىتىدىكى ۋەتەندىن چىققان بىردىنج-بىر ۋەكىل ئۇيغۇر ئارخىتىكتۇر سىدىقھاجى.مەتمۇسا ئىدى.

    ٭ “ۋاقىتلىق ھوكۇمەت” قۇرۇش پىلانى ئىسا يۇسۇپ ۋە ئۇنىڭ خىتاي خوتۇنىدىن بولغان ئەركىن-ئەرسلان-ئىلغار قاتارلىقلىرى، قۇربان ۋەلى، ئابلىكىم باقى، رىزا بەكىن، ئابلىكىم باقى، ئومەر قانات، سۇلتان ماخمۇت، ئەخمەت ئىگەمبەردى، ئەنۋەر-ئەسقەر ئاكا-ئۇكا….قاتارلىقلار تەرىپىدىن تار-مار قىلىندى.

    • „1992-يىلى ئۇيغۇر ۋاقىتلىق ھوكۇمەتى قۇرۇلۇپ ئىلان قىلىنغان بولسا، دۇنيادا كام دەگەندە ئوننەچچە دولەت ئىتىراپ قىلغان، غەيرى رەسمى دىپلومات ئورناتقان بولاتتى…“ – بۇ نەقىل ئۇيغۇرلارنىڭ ئەڭ قىممەتلىك پۇرسىتىنى قولىدىن تارتىۋالغان ساتقۇنلارغا قارىتىلغان ئىدى. بۇگۇڭىچە ئۇ ساتقۇنلار سەھنىدىن چۇشمىدى. ئۇيغۇرلارنىڭ بەشىغا كىلىۋاتقان بالايى-ئاپەتلەرنىڭ تۇپ-مەنبى دەل موشۇ ئارىمىزدىكى خىتايدىنمۇ بەتتەر ساتقۇنلار ۋە ئۇلارنىڭ ۋارىسلىرىدىن ئىبارەت…

    • خەلقارا سىياسى سەھنە ساتقۇن ئىسا يۇسۇپ ئەركىن ئىسالارغا ئوڭچە قالدى. 1994-يىلى سابىق دۇق رەئىسى ئەركىن ئىسسا تۇركىيە گىزىتىدە: "مەن ئۇيغۇرلارغا ۋاكالىتەن خىتاي بىرلىكى (چىن فىدىراتسىيونى)نى قوبۇل قىلىمەن"دەپ يەن جا چى بىلەن پاراللىل ھالدا ئاشكارە بايانات ئىلان قىلدى. ۋە بۇ ئىككىسىنىڭ ئىلانىنى سۇلتان ماخمۇت، ئەخمەت ئىگەمبەردى ، پەرھات يورۇڭقاشلار ئىستامبۇل ۋە مىيونخىندا گىزىت-جۇرناللاردا كەڭ تەشۋىق قىلدى.

    • 5-ئىيۇل خىتاي قىرغىنچىلىقى ھارپىسىدا رابىيە قادىرمۇ ئىتالىيەدە: "بىز ئۇيغۇرلار مۇستەقىللىق تەلەپ قىلمايمىز، ئاۋتونومىيە تەلەپ قىلىمىز"دەپ ساتقۇن بايانات ئىلان قىلدى.

    • بۇ يىلغىچە يەنە دولقۇن ئىسا، ئەنۋەر-ئەسقەر ئاكا-ئۇكا، ئالىم سەيتوپ قاتارلىقلار فرانكفۇرت كىتاپ يەرمەنكىسى، “دۇكە” ئۇنۋەرسىتى، ئامەرىكا ئاۋازى قاتارلىق دۇنيانىڭ سىياسى سەھنىلىرىدە سورالغان سۇئاللارغا ھەممىسى بىردەك ئارقا-ئارقىدىن :“بىز ئۇيغۇرلار مۇستەقىللىق تەلەپ قىلمايمىز” دەپ جاۋاپ بەرىشتى. دۇق، رفا، ئۇئائا، ئەتىچ، مائارىپ.ئورگ …لار ۋە بارلىق دىنچى توربەتلەرنىڭ مەسۇللىرى سەھنىلەرگە چىقىپ :“بىز ئۇيغۇرلار مۇستەقىللىق تەلەپ قىلمايمىز” دەپ ئىلان قىلىشتى ياكى بۇ ساتقۇنلۇققا سۇكۇت قىلىپ ماقۇللۇق بىلدۇرۇپ كەلىشتى.

    • بدت نىڭ كىشىلىك ھوقۇق يىغىنىدا: ئەركىن ئىسا بىلەن پەرھات يورۇڭقاش: " ئۇيغۇرلار خىتاي ھوكۇمىتىدىن ئۇمۇت ئۇزدى . ئۇمۇدىئىنى 20 يىلدىن كىيىن خىتايدا بولىدىغان دىموكراتىك ئوزگۇرۇشلەرگە باغلىدى" دەپ گەپنىڭ خۇلاسەسىنى چىقاردى.
    _________

    „ئەڭىلىيە، فرانسىيە، ئامەرىكا“ نىڭ ياردىمىگە تايىنىش كەرەك“. „ سىلەرنىڭ كۇچلۇك دۇشمىنىڭلار خىتاي بار. لىكىن سىلەرنىڭ ئاللا بار” بۇ كانادا مۇھاكىمە يىغىندا ئۇيغۇرلارغا بىرىلگەن تەكلىپ ۋە قىزىقارلىق يومۇر. ياردەم ياخشى نەرسە بىراق ئالدى بىلەن ئۇيغۇرلار ئوز ئىچىنى تازىلىشى، دوس-دۇشمەننى ئايرىشى، باشقىلار "ياردەم قىلسام ماڭا خەتىرى كەلمەيدۇ"دەيدىغان بولۇشى كەرەك. بۇ كۇچلۇك دولەتلەرنىڭ ھەممىسى خىرىستىئان دىنىغا ئىتىقات قىلغۇچىلارنىڭ دولەتلىرى. ئۇلار بىزگە ئوي بەرىپ، پانالىق،بەرىپ بەقىۋاتقىنىغا قارىغاندا ئەسلى ئۇلار مۇسۇلمان بولۇشى مۇمكىن. بىزنىڭ ئۇلارغا قارشى غازات قىلىپ ئولتۇرىمىز دەپ ئوزىم ئىزنى-ئوزىم ئىز ئولتۇرىۋاتقانلىقىمىزغا قارىغاندا بىز ئوزىمىز كاپىر بولۇشىمىز مۇمكىن. بۇنى پەقەت جەننەتكە ياكى دوزاققا بارماي تۇرۇپ بىلىش مۇمكىن ئەمەس.

    بىلىش مۇمكىن بولغان بىرلا نەرسە كوز ئالدىمىزدا- جەننەتكە بارماي تۇرۇپ ئۇيغۇرلار ئالدى بىلەن دوزاقتا ياشاۋاتىمىز.

    بۇ دولەتلەر “دۇنيا كاپىرلىرى(ئوزلىرى)”نى ئولتۇرۇپ جىھات قىلىدىغان، دىنى-ئىتىقات ئۇچۇن ئىنقىلاپ قىلىدىغانلارنىڭ پادىشالىرىنى دارغا ئەسىۋاتىدۇ. 27 دولەت ئارمىيەسى بىر بولۇپ ئىراقنى قانداق قىلدى؟. لىبىيە، ئىران-ئىراق ئۇرۇشلىرى، مىسىر ۋە ئەرەپباھارى..ئافغانىستانلا ردىن ئۇيغۇرلارنىڭ چىقىرىدىغان قانلىق ساۋاقلىرى، ئۇنۇتۇلغۇسىز دەرسلىرى بار ئىدى.بۇ دەرسلەرنى كىم ئۇيغۇرلارغا سوزلەيدۇ؟.

    ئۇيغۇرلار خىتاي ۋە دۇق تەرىپىدىن دىنى ئىنقىلاپقا ئىتتىرىلمەكتە. (ۋۋۋ.ئۇيغۇرەنسەمبلە.چو.ئۇك دىكى بۇ ماۋزۇلۇق ماقالەمگە قارالسۇن) “ئاساسلىق، مەركىزى تەشكىلات” دۇق نىڭ قۇرغۇچىسى ئەركىن ئىسانىڭ ئۇيغۇرلارنىڭ قان-قەرزىگە بوغۇلغان بىر خىتايدىنمۇ بەتتەر ساتقۇن ئىكەنلىكى نەمە ئۇچۇن شۇنچە كەچىكىپ ئەمدىلا قوبۇل قىلىندى؟. 1994-يىلى تۇركىيە گىزىتىدە ئۇ: " مەن ئۇيغۇرلارغا ۋاكالىتەن خىتاي بىرلىكىنى قوبۇل قىلىمەن"دەپ بايانات ئىلان قىلغانغا 20 يىل بولدى. بۇگۇڭىچە ئۇ بىر توپ سىياسى يانچۇقچى، قەلەمكەشلەر تەرىپىدىن "لىدەر"دەپ ئاتالماقتا.

    خىتاي ، دۇق، ئەتىچ، رفا ۋە ئۇئائا رەھبەرلىرى 22 يىلدىن بىرى “دىنىمىز ئىسلام” دەپ تەشۋىق قىلىپ كەلدى. مۇستەقىللىق كورىشىگە ھە-دەسىلا دىنى-ئىتىقاتنى ئارىلاشتۇرۇپ كەلدى. توربەتلەر ساتقۇنلار ئۆلسە “جەننەتتە ياتسۇن”، “ئۇلاردىن ئاللا رازى بولغاي”دەگەنلەر بىلەن تولۇپ تاشتى.

    “قەشقەر 30-ئوكتەبىر ۋەقەسى”،
    “ئۇرۇمچىدىكى دىنىمىزغا ھاقرەت قىلىندى نامايىشى”
    “غۇلجا لائىلاھە ئىللاللا نامايىشى”،
    دۇق فرانكفۇرتتا تۇركلەر بىلەن بىرگە ئوتكۇزگەن “خىتايدىن دىنى-ئەركىنلىك تەلەپ قىلىش نامايىشى”.
    دۇق، رفا، “ئىسلام پارتىيەسى” ، ۋەتىنىم.ئورگ، مائارىپ لارنىڭ جىھات تەشۋىقاتلىرى ...ۋە باشقىلار.

    ساددە ئۇيغۇرلارنىڭ پاك دىنى تۇيغۇلىرىنى سۇمۇرۇپ ، ئىسلام دىنىنى سۇيى-ئىستىمال قىلغۇچى ئەركىن ئىسا، ئىسا يۇسۇپ، ئەخمەت ئىگەمبەردى، قۇربان ۋەلى، ئابلىكىم باقى، مەمىتىمىن ھەزرەت، سۇلتان ماخمۇت، پەرھات يورۇڭقاش، ئومەر قانات…لار 90-يىلنىڭ باشلىرىدا ئوتتۇرا ئاسىيا، ئافغانىستان قاتارلىق خوشنا دولەتلەرگە چىگرا رايۇنلىرىمىزدا ئۇيغۇرنىڭ قۇراللىق تەشكىللىنىشىنى ئالدىنى ئەلىشقا ئاتلاندى. ئۇلار تەشكىللىئوگەن “قوشۇن” قاراقچى، بۇلاڭچى،قاتىللاردىن ئىبارەت بولۇپ مەسۇم ئۇيغۇرلارنى ئامەرىكىنىڭ راكىتاسىغا تۇتۇپ بەردى. ئولمىگەنلىرى ، خىتايغا، گۇنتانامو ۋە پالاۋغا تۇتۇپ كەتىلدى. ئەركىن ئىسا، باشلىق قۇماندانلار ئوتتۇرا ئاسىيادىكى ئۇيغۇرلارنىڭ بىر-بىرىنى ئولتۇرۇپ، ئولمەي قالغانلىرىنى خىتايغا ئوتكۇزۇپ بەرىپ ئاياقلاشقان بۇ ئىنقىلاپمۇ ۋاھابىلىققا تايانغان دىنى ئىنقىلاپ بولۇپ شۇئارى “دىنىمىز ئىسلام”،”ئاللا ئۇچۇن دۇنيا كاپىرلىرىغا قارشى غازات”ئىدى.

    كۇچلۇك دولەتلەر خىتايغا ئەمەس “دۇنيا كاپىرلىرى (ئوزلىرى)گە قارىتىلغان غازاتچى ئۇيغۇرلارغا قانداق ياردەم قىلسۇن؟!، 1990-يىلنىڭ باشلىرى پۇرسەتنى ئوغۇرلاتقان ئۇيغۇرلار باشتىن-ئاخىر كۇچلۇك دولەتلەرنىڭ خىتاي بىلەن بولغان “ئىقتىسادى، سىياسى، ھەربى” جەھەتتىكى دىپلوماتىك مۇناسىۋەتلىرى ئارىسىدا رەسۋالارچە سەتىلىپ كەلدى. دىنى ئىنقىلاپ ئۇيغۇرلارنىڭ ئوزىنى-ئوزى ئولتۇرىدىغان قاتىللىق قۇرالى. ئۇنى بىزگە خىتاي ئارىمىزدىكى خىتايدىنمۇ بەتتەر ساتقۇنلار قولىمىزغا تۇتقۇزۇپ قويماقتا.

    چەتەللىلەر ياردەم بەرىدۇ“دەگەن ئاقماس گەپكە 60 يىل بولدى. بەرىلگەن ياردەم پۇلدىن ئىبارەت بولۇپ ئۇمۇ ئىسا يۇسۇپ، ئەركىن ئىسا ۋە باشقا ساتقۇنلارنىڭ يانچۇقىغا كەرىپ كەتتى. „پكك“، „ئۇچك“دەك قۇراللىق قوشۇن ئۇ ياقتا تۇرسۇن ئون كىشىلىك تەرجىمان گۇرۇپپىسىنى قامدايدىغان ئىقىتىسادى مەنبە ماۋجۇت ئەمەس. ئۇيغۇرلارنىڭ كۇچى ئوزىمىزگە مەلۇملۇق. كامپۇدجاغا چىقىپ بولغان ئۇيغۇرلارنى ئوتكۇزۇپ بەردۇق، كانادا پاسپورتى بار ھۇسەيىن جەلىلنى تاشكەندىن خىتايغا ئوتكۇزۇپ بەردۇق. „بىز ئۇيغۇرلار مۇستەقىللىق تەلەپ قىلمايمىز“دەپ ئۇيغۇرلارغا ۋاكالىتەن دۇنياغا ئىلان قىلىدىغان ساتقۇن جادۇگەرنى خىتاي تۇرمىسىدىن ئامەرىكىغا ئەلىپ چىتۇق. نوۋەتتە قولىمىزدىن كەلىدىغان ۋە ئاخىرقى جاننى ساقلاپ قالىدىغان بىرلا يول بار- ئۇزۇل-كەسىل مۇستەقىللىق!. بۇ يول مۇنداق:

    ئارىمىزغا قاراپ باقايلى. قەرىپ ئولۇشكە ئاز قالغان ئارىمىزدىكى دۇشمەندىن بىر نەچچىنى يوقۇتۇشقا كۇچىمىز يەتىدۇ. بۇ دۇشمەننى يوقاتساق دۇق غا ئولاشقان مايمۇنلار تاراپ كەتىدۇ. خائىن، جاسۇسلارنى پەندىيات دەگۇزۇپ – خىتايكەشلەرنى توسقىلى بولىدۇ. ئىچىمىز پاكىزلەنسە كانادا يىغىنىدا بىزنى ۋايساتقان، ھالىمىزغا ئەچىندۇرغان يوقلۇقلىرىمىز بارلىققا كەلىدۇ. 60 يىلدىن بىرى قەرىلار ياشلارنى ساتقۇن قىلىپ تەربىيەلىدى. بىزدە يالغاندىن باشقا نەرسە بارمۇ؟

    بۇلارنى تازىلىغاندا مۇستەقىللىق ئۇچۇن نەمە كەرەك بولسا شۇ ھازىر بولىدۇ. چەتەللەرگە چىققان ئۇيغۇرلارنىڭ 90٪ ئىغىر ئىش ئاستىدا، كاپىتالىسلارغا، ئىمپىرىيالىستلارغا ۋە ئارىمىزدىكى قويمىچىلارغا ئىشلەپلا تۇگۇشۇپ كەتىۋاتىدۇ. ئالدىمىز بۇ دۇنيادىن پىشمان بىلەن ئۇ دۇنياغا قاراپ كەتىۋاتىمىز… بۇ ھالىمىز بىلەن كىم جەننەتكە كەرەلەيدۇ؟

    ئۇزبەك، قازاق ۋە ئافغانلار بىلەن ئوزىمىزنى سەلىشتۇرساقلا –بىزنى بۇ بالايى-ئاپەتلەرگە دۇچار قىلغانلارنىڭ ئارىمىزدا ئىكەنلىكىنى دەرھال تونۇپ يەتىمىز. ئاتا ئۇيغۇر ئەخمەتجان قاسىمى 1948-يىلى نۇتقىدا : „ئارىمىزدىكى خىتايدىنمۇ بەتتەر ساتقۇن ئىسا يۇسۇپ، مەسۇت سابىرىلار“دەپ ئىسمى بىلەن ئاتىغان مەلۇننى تا ھازىرغىچە دۇق ئۇيغۇرلارغا „پىشقەدەم لىدەرىمىز“دەپ يىدۇرۇپ-ئىچكۇزۇپ كەلمەكتە.

    “مەن ئۇيغۇرلارغا ۋاكالىتەن خىتاي بىلەن قوشۇلۇپ كەتىش(خىتاي بىرلىكى)نى قوبۇل قىلىمەن”.
    “بىز ئۇيغۇرلار مۇستەقىللىق تەلەپ قىلمايمىز”،
    “ بىز خىتاي خەلقىنىڭ ئەركىنلىك(دىموكراتىيسى) ئۇچۇن كورەش قىلىدىغان يولنى تاللىۋالدۇق”،
    “5-ئىيۇل ۋەقەسىدىن كىيىن ئۇرۇمچىدە بىرلىن تەمى پەيدا بولدى”،
    “ شىنجاڭدا خەنزۇلارنىڭ سايلام ھوقۇقى بار”،

    بىز موشۇ ساتقۇنلارنى "لىدەرىمىز"، "ئاكىمىز"، "مەنىۋى ئانىمىز"، "مەخسۇس تەكلىپ قىلغان ئوبزورچىمىز” دەپ ئۇيغۇر خەلقىنى ئالداپ بۇگۇڭە كەلدۇق.

    ئىنسانلىق بىزدە ئۆلدىمۇ؟
    ئۇيغۇرلۇقىمىز تۇگىدىمۇ؟
    بۇيۇك ئاشقلار ھەش-پەش دىگۇچە يوقالدىمۇ؟

    ھالىمىز، قىلمىشلىرىمىز بۇ بىزنىڭ:

    ٭ ساتقۇن “رەئىس”، “مىنىستىر”لارنىڭ چاقىرغان “سىياسى يول”، “تىنچلىق شەكىل” مۇھاكىمە
    يىغىنىغا ئاۋاز قوشۇۋاتىمىز،
    ٭ جامائەتنىڭ ئالدىغا چىقىپ ئىسلام دىنىدىكى “ئوتتۇرا يول”نى كورسىتىۋاتىمىز،
    ٭ “بەرلىندا خىتايدىن دىنى-ئىتىقات ئەركىنلىكى تەلەپ قىلىش يىغىن” ئەچىۋاتىمىز.
    ٭ "ناماز ۋاقتى بولۇپ قالدى "دەپ بۇلارنى ئوقۇماي قاچقانلار دوزاقتىن قاداقمۇ
    قاچالىسۇن؟. بۇلارنىڭ دوزاق-جەننەتكە ئىشەنمەيدىغانلىقىنى جامائەت بىلمەيدۇ. ئۇلار
    ئىشەنمىگەن يەردە جامائەت ئىشەنەما-ئەجىبا؟
    __________

    ئالدى بىلەن ئارىمىزدىكى دۇشمەننى جىنايەتلىرى، قىلمىشلىرى بىلەن، نەق پاكىتلىرى بىلەن تىزىپ چىقىپ ئىلان قىلايلى. جايىمىزدا تۇرۇپ دۇشمەنلەرنى دەرىجىگە ئايرىپ باھالاپ چىقايلى. 30-سىنتەبىرگىچە ئۇلار ئارىسىدكى قولغا كەلتۇرۇشكە بولىدىغانلىرىغا ۋاقىت بەرەيلى.

    ئوزلىرىنى قوللۇنۇپ ئۇيغۇرلارنى سەتىشقا سەلىنغانلار ئىسيان قىلىپ ئۇيغۇر خەلقى تەرەپكە ئوتسۇن. زادىلا ساتقۇنلۇق قىلغان، ئاخىرقى جۇمھۇرىيەتىمىزنى "خىتاي(چىن) تۇركىستان" سالاچىلىق بىلەن قولىمىزدىن كەتكۇزگەن، !0 قەتىملىق قىرغىنچىلىق ۋە زور پۇرسەتلەرنى ئۇيغۇرلارنىڭ قولىدىن كەتكۇزىۋەتكەن كاتتا دۇشمەندىن پەقەت ئوننى بىكىتىپ چىقايلى. ئۇلارنى تىللىمايلى، ئۇرمايلى، ھاقارەت ۋە توھمەت قىلماستىن جىنايەتلىرى بىلەن بىرگە 30-سىنتەبىر ئۇلارنى ئارىمىزدىن مەڭگۇ قوغلىغانلىقىمىزنى ئىلان قىلايلى. ئۇلارغا بىلىپ-بولمەي ئەگەشىپ جىنايەتلەرگە شىرىك بولغان قەرىنداشلىرىمىزغا ئومۇمىيۇزلۇك كەچرۇم ئىلان قىلايلى.

    بۇ تەكلىپ-پىكىر سىزچە قانداق؟
    دۇد تەشكىلاتى سوزچىسى

    مالىك-ك@ۋەب.دە
    ___________


    ئانا تىلىمىزدىكى “ساتقۇن” سوزى ھەققىدە

    „ساتقۇن„نىڭ سوز تومۇرى - ساتماق.
    ئال، ئالما. سات، ساتما!

    • “ساتماق” سوزىنىڭ مەناسى (يەشىمى):

    بىر يەردىن، بىرەر كىمدىن پايدىلانماق، كۇچ ئالماق،
    ئىگە بولغان نەرسىنى باشقىلارغا ئوتكۇزۇپ بەرمەك،
    مەلۇم بىر نەرسىنى ساتقاق.
    بازارغا چىقارماق. مىسال: “شەرقى تۇركىستان تىجارىتى“نى خەلقارا بازارغا چىقارماق.
    ئۆز ئىلكىدە، قولىدا ۋە يەقىنىدا بولغان بىر نەرسىنى باشقىسىغا ئىرىشتۇرمەك،
    ئوغۇرلۇقچە ياكى ئاشكارە بەرمەك، تۇتماق،

    • “سەتىلماق” سوزىنىڭ مەناسى (يەشىمى):

    پۇل ياكى مەنپەت مەنپەت ئۇچۇن قارشى تەرەپكە يوشۇرۇنچە خىزمەت قىلماق،
    بىر نەسە يوللىماق،

    • “خائىن” سوزىنىڭ مەناسى (يەشىمى):
    “خائىن” پارىسچە سوز. خىيانەت (ئوغۇرلۇق) دەگەن بولىدۇ.

    ئوز مىللىتىنى زىيانغا ئۇچرۇتۇشتىن، ئازاپلاشتىن ياكى يامانلىق قەلىشتىن زوقلانغۇچى-خائىن دەپ ئاتىلىدۇ. مىسال: "سەن غالىپ چىققانلىقىڭ ئۇچۇن جەسۇر ئەمما خائىن كورىنىسەن“.
    يامان نىيەتلىك ئادەم. مىسال: "خائىن! بىز سەن بىلەن موشۇنداق دەيىشكەنمۇ-ئىدۇق؟“.

    • “غالچا” سوزىنىڭ مەناسى (يەشىمى):

    “غالچا” ئۇيغۇرچە سوز ئەمەس. “غالچا” ياكى “غارچا” - ئامۇ دەرياسىنىڭ باشلانغان تاغلىق ۋادەلىرىدىكى بەزى قەبىللەرنىڭ نامى. ئۇيغۇر، ئۇزبەك قاتارلىق تۇركى تىللىق مىللەتلەر ئۇلارنىڭ ئىسمى بويىچە ”غالچا”دەپ ئاتىغان. ياتلارغا قارىتىلغان بۇ ئاتالغۇنىڭ مەناسى „باشقىلارغا خىزمەت قىلغۇچى“ دەگەن بولىدۇ. بۇ سوز چەتەللەردە سىياسەتكە كىرىۋىلىپ „ساتقۇن“ نىڭ قىممىتىنى ئوستۇرىۋەتتى.

    “غالچىلىق قىلما”- باشقىلارغا تايىنىپ قالما-دەگەننىلا بىلدۇرىدۇ. ئۇيغۇرلارنىڭ قولىدىكى بىر ئارمىيەسى بار دولەتنى خىتايغا سالا-سۇلھى بىلەن ئوتكۇزۇپ بەرگەن ئارىمىزدىكى خىتايدىنمۇ بەتتەر خائىنلار 1948-يىلى پەقەت “ساتقۇن”دەگەن سوز بىلەن ئاتەلىپ ھازىرغىچە كۇچىنى يوقاتمىغان. ئىسا يۇسۇپ باشلىق بى مۇناپىق خائىنلار ھىچقاچان “غالچا” سوزى بىلەن ئاتالمىغان. “غالچا” سوزى ۋەتىنىمىزدە ئومۇملاشمىغان.