Muhajir qerindashlarning diqqitige

[Yantaq]

Muhajir qerindashlarning diqqitige

   (paydilinish matiryali)


    Sherqi türkistan birliki teshkilati rehberlik heyiti mushu ayning 20-kuni muhakime yighini chaqirip, xitay jasusluq idarisining cheteldiki muhajir uyghurlargha qaratqan suyqestlirige qaysi shekilde taqabil turush heqqide germaniye jinayi ishlar saqchi idarisidin igelligen qaide, pirinsiplar ustide tepsili toxtaldi. yighin qatnashquchilirining pikir,teklipliridin keyin bir qatar ehmiyetlik mesililer keng muhajir qerindashlirimizning paydilinishigha we shundaqla diqqet qilishigha sunuldi:

    xitay jasusluq idarisi cheteldiki muhajir uyghurlarni jasusluq xizmitige mejburlap turluk usul, wastilerni qollanmaqta. bolupmu demukratik gherp elliride siyasi panaliq tilep turup qalghan qerindashlirimizgha qaratqan besimini chekidin ashuriwetti. keyinki besh yildin beri xitay jasusluq idarisi qollanghan waste taqabil turup bolghusiz derijige yetti. xitay hökumiti jasusluq idarisi arqiliq yürgüziwatqan rezil tedbirlerning uyghurlargha kelturidighan ziyanliri tesewwurdin halqidi. xitay hökümitining chetelllerdiki uyghurlarni jasusluqqa selish arqiliq yetmekchi bolghan meqsetliri yighinchaqlighanda munulardin ibaret:
    1- weten sirtide elip beriliwatqan musteqilliq heriketlirimizni ichidin weyran qilish;
    2- oz-ara ishenchini ajizlashturup, 3 adem bir meqsette toplishalmas qiliwetish;
    3- oz-ara ijtimaiy munasiwetni buzup tashlap, uyghurlarning chéchilip yoqulishini tizlitish;
    4- siyasi heriketlirimizni ammidin ayrip, yitim qaldurush;
    5- Uyghurlarning siyasi salahiytige dagh sürtüp, özliri yashawatqan ellerde xain millet haligha kelturush;
    xitay hökümiti yoqurqi meqsetlirige yetish üchün muhajir uyghurlargha qarita töwendikidek wastilerni ishqa salmaqta:
    1- weten sirtida igilik tikleshke ündep, iqtisadi yardem berish;
    2- weten ichide iqtisadi imtiyaz berip, uruq tuqqanlirining qed kötürüshige purset yaritip berish;
    3- tijari tapawetlirige chigra ichi-sirtida munasiwet tori shekillendurup imkaniyet yaritip berish;
    4- chigradin kirish,chiqish munasiwetlirini qolaylashturup berish;
    5- weten ichidiki uruq tuqqan we ijtimaiy munasiwetlirining amanliqigha kapaletlik qilish;
    6- weten sirtida yolini daghdamlashturup, xalighanni qilalaydighan, qoli uzun, yüzi yoruq halgha kelturush üchün kérek bolghanda shayka toplap berish;……;

    xitay hökümiti yoqurqi meqsetlirini emelileshtürüshke könmigenlerge töwendikidek charilerni ishqa salmaqta:

    1- weten ichidiki uruq tuqqan we ijtimaiy munasiwetlirini iqtisadi jehettin weyran qilish;
    2- jismani we ijtimaiy amanliqini dexle-teruzge uchrutup süyqest qilish, türlük qaza, hadisilerni ishqa selip öltürüsh;
    3- türmige solash, ish ornidin heydesh, göröge elish,
    4- weten ichidiki uruq tuqqan we ijtimai munasiwetlirini saqchi xanigha soliwelip telefon qildurush ,……
    5- xitay jasusluq idarisidin telefon qilghan xadimlargha yumshaq muamile qilghan we ishpiyonluq qilip berish üchün yalghan wede berip aldighanlarning awazini lintige eliwelip, özige qayta anglitish arqiliq, eger ishlep bermise reswa qiliwetidighanliq tehdidini ishqa selish, özliri yashaydighan döletke pash qilish usuli bilen jazalandurush;
    6- jinayi pakit oydurup chiqip, töhmet chaplap jazalanduruwetish we yamini kelse qayturup elip ketish tehditini ishqa selish……

    xitay hökümitining yoqurqidek rezil tedbirliri chetelde yashawatqan muhajir qerindashlirimizni boysundurushta biz oylighandin qanche hesse artuq ünüm yaratti. ashkare bolmighanlirini , qolimizda pakiti bolmighan emma perez bilen qarawatqanlirimizni misal üchün tilgha elish hichqandaq paydisi yoq we ehmiyetsiz bir ish. lekin 2009-yili 4-iyun shiwitsiyede qolgha elinghan,arlashma qanliq lekin özini Uyghur-dep étirap qilidighan hem Uyghur bolup siyasi panaliq tiligen xain, satqun, jasus babur mexsutning qilmishliri shuningdek yene 2009 -yili 11 –ayning 24- kuni Germaniyening miyonxin shehride birsi xitay,( tehnika ishliri jasusi) birsi shiwe, ikkisi Uyghur bolup töt kishining ustidin jasusluq jinayiti bilen dilo turghuzulup, ularning öylirini germaniye jinayi ishlar saqchi bash etriti axturdi. demek bu jasusluq weqeliri xitay mustemlikichilirining jasusluq organliri qolgha keltürgen chong netijilerdin ibarettur. siyasi panaliq tiligen uyghurlar arisida bundaq jasusluq weqelirining bolushi her tereptin bizge ziyanliq. eger ular pash bolmisa arimizda yoshurnup, muhim mexpiyetliklerni xitaygha yetküzidü. nawada ular pash bolup qolgha chüshüp qalsa, uyghurlarning yüzi tökülidu we ishenchisiz millet kategoriyesige ait bolup qalidu.

    yoqurida misal qilinghan kishilerning (baburdin bashqiliri) xitay üchün qaysi shekilde ishlep bergenliki eniq bolmisimu, Germaniye qoshma jumhuriyti jinayi ishlar saqchi etritidin alahide qoralliq qisim ularni tutup, soraq qilip, dilo turghuzghanliqi, Germaniye jinayi ishlar dewa ( sot ) qanunidiki “ tekshurush, dilo turghuzush, soraq qilish, qolgha elish ” belgilimilirining omumi rohigha asaslanghanda yoqurqi kishilerning xitay üchün ishpiyonluq, jasusluq qilghanliqi pakitliq mesile ikenliki eniq.

    weten sirtidiki herqandaq teshkilatlirimizning hazirqi weziytidin eytqanda xitay jasusluq idarisining yoqurqidek qebih qilmishlirini tosash, Uyghur satqunlirigha tedbir qollunush imkaniyti yoq. shuning üchünla rezil xitay mustemlikichiliri xelqimizni weten ichi-sirtida bir tutash bashqurush, bir tutash bash egdürüsh charisini ijra qilmaqta. hemme ishta hazirche wijdangha hawale qilinishtin bashqa tedbir yoq.

    weten sirtidiki muhajir qerindashlirimizning segek we tedbirchan bolushi üchün, ozliri yashawatqan döletlerde millitimizni we oz kishilikini munqerz qilip qoymasliqliri üchün xitay jasusluq idarisining suyqestlirige qaysi shekilde poztsiye tutushi, bu heqte ozliri yashawatqan döletlerdiki qanuni mejburiyetliri we qoghdunush hoquqlirigha munasiwetlik muhim mesililer üstide teshkilatimiz germaniye jinayi ishlar saqchi idarisi munasiwetlik xadim bilen alaqiliship elip barghan söhbet xatirisini muhajir qerindashlirimizgha teqdim qilmaqchimiz.

    A: hörmetlik komissar ependi, siz demukratiye toluq ijra qilinidighan bir döletning qanun xadimi we qanunni ijra qilghuchi bir xizmetchi. biz germaniyede siyasi panaliq tilep muhajir bolup yashawatqan uyghurlar. bizningmu germaniye qanunida qoghdinish ornimiz barmu ,yaki bizge ayrim muamile qilinamdu?
    B: dölitimizning tertoriyesi ichidila bolidiken herqandaq kishining jismani,iqtisadi, rohi, eqli, meniwi qoghdinish hoquqi dexle-teruzge uchrimaydu. qanun hemmini oz himayisige alidu. qanun aldida puxraliq hoqoquqi bilen muhajirliq hoquqi arisida perq yoq. peqet döletning siyasi ishlirigha arlishish, ijtimai parawanliq jehetlerde qismen perq mewjut.
    A: xitay dölitining mustebit communist dölet ikenlikini yaxshi bilisiz. xitay döliti ozi igellep turghan chigra sirtidimu mustebitlik qilmaqta. ochuq eytsam sizningmu xewiringiz bolishi mumkin, chetelge qechip chiqip ketken uyghurlarni xitay döliti qoli yetken yerlerdin tutup elip ketip eghir jazalaydu. germaniyedek demukratik ellerdin siyasi panaliq tiligenlerni tutup qayturup ketelmeydu. lekin jazalashqa kuchi yetiwatidu. biz germaniyediki uyghurlar xitayning jazalishidin ozumizni qandaq shekilde qoghdap qalalaymiz?
    B: xitay dölitining teritoriyemiz ichidiki bir uyghurni jazalash hoquqi yoq! bu bizning igilik hoquqimiz! kimni, qandaq jazalaptu, eniq sozligen bolsingiz.
    A: mesilen xitay jasusluq idarisi. gepni ochuq eytsam, 2009-yili iyun eyida shiwitsiyede turushluq bir neper uyghur jasusluq jinayiti bilen qolgha elinip, 16 ayliq qamaq jazasigha höküm qilindi. u adem shiwitsiyediki siyasi panaliq tiligen uyghurlarning we bashqimu yawrupa deletliridiki uyghuralrning omumi ehwalini xitaygha yetkuzup xizmet ishligen iken. yene shu yili 24-noyabir Miyonxin sherhride yashawatqan bir shiwe, ikki Uyghur jasusluq jinayiti bilen tekshürüldi we metbuatlarda élan qilindi. bu ehwal xitayning bizni wastilik jazalighanliqi bolidu.
    B: uyghurlar ozi turuwatqan döletning qanunigha xilap halda xitaygha ishpiyonluq qilghan iken, elwette buning jazasini tartishi kerekqu! sizche bolghanda ularni jazalimay kengchilik F
    A: kechürüng komissar ependi, men teximu tepsili sozlisem bolghudek. xitay dölitige ishpiyonluq qilishni hichqandaq bir Uyghur xalimaydu. bolupmu demukratik ellerde siyasi panaliq tilep turiwatqan qerindashlirimiz hergiz ozligidin ishpiyonluq qilmaydu. ularni xitay hökümiti mejburlap qildurghan.
    B: sozungizni boluwettim, kechürüng ependi, bizning teritoriyemizdiki bir uyghurni xitay döliti qaysi shekilde ishpiyonluq qilishqa mejburliyalaydu? bu mumkinmu?
    A: hörmetlik kommissar ependi, meqsetke yeqinlashtuq. demukratik gherp döletliride siyasi panaliq tilep turup qalghan uyghurlarning wetende yashawatqan ata-anisini, bir tuqqan qerindashlirini Xiay jasusluq idarisi göröge eliwelip, buyaqtiki kishini ishpiyonluq qilishqa mejburlaydu. Xizmet qilip qerindashlirini qutquzghan uyghurlar aldi bilen wijdan, rohi azapta jazalinidu. Pash bolup qalsa qanun jazasigha tartilidu. Mana bu wastilik halda xitayning jazasidin ibaret.
    B: xitay jasusluq idarisi xadimliri wetendiki tuqqanlirini göröge eliwelish arqiliq ishpiyonluqqa mejburlighan hem ishpiyonluq qilghan we pash bolghan uyghurlarni bilemsiz?
    A: komisasr ependi, xitay jasusluq idarisi qerindashlirini turmige solap qoyup,ata-anisini qorqutup, buyaqtiki ehwallarni eytip berishke qistighanlarning sani xele köp. Lekin xitay jasusluq idarisining buyriqini ijra qilghanlar men bu ishni qilip berdim-dep eytmaydu we pash bolup qalghanlarmu asasen yoq. Bir nerse eniqki, xitay jasusluq idarisining besimigha uchrawatqanlar az emes.
    B: yuqurida bir qanche uyghurlarning xitay dölitige ishpiyonluq qilip tutulghanliqini eskerttingiz. Sizche ularningmu wetendiki tuqqanliri göröge chushup qelip ishpiyonliq qilip bergenlermidur?
    A: ularning dilosi elwette silerning qolunglarda. Hetta shiwitsiyediki baburdin bashqilirining kimler ikenlikini texmin qilmiduq. Ihtimal ular desliwide xitay jasusluq idarisining tehdidige uchrighanlar bolishi, göröge elinghanlar bolishi mumkin.
    B: bu söhbettin nemini bilmekchisiz?
    A: xitay jasusluq idarisi wetendiki tuqqanlirini göröge eliwalghandin keyin asasen telefon arqiliq tehdit salidiken. Eger xitay döliti üchün ishlep bermise tuqqanlirini ziyangha uchurtush, yaki iqtisadi jehettin weyran qiliwetish, ish qilip her turluk qorqunchluq wastilerni ishqa salidighanliqini eytidiken.
    B: eger xitay jasusluq idarisining tekliwini qobul qilip ishlep berse qandaq netije bolidiken?
    A: kechürüng kommissar ependi, ishlep bergenlerning qaysi netijige erishkenlikini hazirche eniq bilmiduq. Biraq ozliri turushluq döletlerde iqtisadi igilik tikleshke pul yardem qilidighanliqi, wetendiki tuqqanlirining hemme ishlirini yaxshi orunlashturidighanliqini, wetenge kirish-chiqish ishlirini qolaylashturup beridighanliqini wede qilarmish. Emma kimlerning bundaq imtiyazgha ige bolghanliqini biz texi perez qilmiduq....
    B: kechürüng, xitay jasusluq idarisining shundaq iqtisad, turluk imtiyaz tekliwini germaniyediki uyghurlarning qobul qilmaydighanliqigha jezim qilalamsiz? Chunki germaniyede ish tuzumi bir qeder ching, emgek eghir! Xitay beridighan Teyyar puldin özüni qachurmaydighnalar bolup qalarmu?
    A: kommissar ependi, sualingiz bekrek qopal ketken bolsimu yiniklitip chüshünüshke mejbur miz. Chünki bizning uyghurlirimizdin ikki dölette töt ishpiyon qolgha chushti. Bu biz üchün shermendilik. Xitay üchün ishligenlerning pulni depla setilghanliqini jezim qilalmaymen. Ular desliwide yumshaqliq qilip, yaki qorqup tuzaqqa chüshkenler bolishi mümkin. Keyinche pulgha hewes qilip setilip ketkendur. Herhalda .....
    B: sözüngizni bölüwettim ependi, her halda söhbetning axirigha kelduqqu deymen. He rast, sozungizde “ular desliwide yumshaqliq qilip tuzaqqa chushup qalghan bolushi mumkin” dedingiz.
    A: shundaq, tuqqanlirini göröge eliwelip, bizge ishlep berseng tuqqanliring kengchilikke chiqidu-dep tehdit qilghanda maqul bolup, az-tola melumat yetküzüp berish bilen qutulalmaydighan tuzaqqa ilinip qalghan bolishi mümkin. Men sizdin bilmekchi bolghan intayin muhim mesile mushu noqta etrapida kommissar ependi. axirida sizdin soraydighinim, eger xitay jasusluq idarisi tuqqanlirini göröge eliwelip telefon qilip ishlep berishni, yaki normal alaqe ornutup turushni telep qilsa qandaq qilish kerek?
    B: demekchi boluwatqiningiz xitaygha ishpiyonluq qilish mushundaq telefon alaqisidin bashlinidu degenni tekitlewatisizghu deymen. Derweqe bu bir tuzaq. Ikki dölet Arisidiki telefon alaqiliri awaz alghuchta melum muddet saxlinidu. Xitay jasusluq idarisi buni elwette yaxshi bilidu. Tuqqanliri göröge elinip, xitay saqchi idarisining, jasusluq idarisining telefonlirigha jawap berip, ishlep berishni wede Bergen we az-tola melumat yetküzüp bergenlerni ular teximu eghir göröge elishi mumkin. Yeni eger teximu köp ishlep bermiseng pash qilimiz-dep tehdit selishi mümkin. Hetta keyinche 3-dunya elliridiki döletlerge chiqip, yüzmü-yüz körüshüshni telep qilishimu mümkin.
    A: eger shundaq ehwallar yüz bergili bashlisa qandaq tedbir qollunush kerek?
    B: xitay jasusluq idarisi göröge eliwalghan uyaqtiki ademni qoghdash, we uning ishigha arlishish mumkin emes. Emma bizning dölet teritoriyemiz ichide turuwatqan birige tehdit salsa elwette qanun buninggha arlishidu. Lekin tehdit sözi eniq bolushi kerek. Mesilen: bizge ishlep bermiseng seni öltürwetimiz, zexmilendürüwetimiz, tutup elip ketimiz, iqtisadi jehettin ziyangha uchrutimiz-degendek. Eger shuningdek sozlerni eytmay, tuqquningni, ata-anangni bir ish qiliwetimiz-dese, bu bizning dairimizning sirtidiki jayda bolidighan ish. Uninggha arlishalmaymiz. Eger ularning teliwige könüp ishlep bergenler elwette dölitimizning jinayi ishlar qanuni boyiche jazalinidu.
    A: xitay jasusluq idarisi germaniyede turiwatqan uyghurlargha telefon qilip, alaqe ornutushni telep qilsa qandaq qilish kerek? Qopal jawap qaytursa uyaqtiki tuqqanlirigha yamanliq qilidu. Yushaq muamile qilsa, xitay jasusluq idarisi xadimi telep qilghan boyiche adettiki normal ehwallarni yetkuzup berse germaniye qanunida jinayet qilghan bolamdu yaki özini, qerindashlirini qoghdighan bolup yolluq qoghdinish dairisige kiremdu?
    B: germaniyediki bir Uyghur gha xitay jasusluq idarisi telefon qilip, adettiki hal-ehwal sorisa, özining kundilik ish-xizmetliri, ailiwi ishliri toghrisidiki ehwallarni sorisa Bergen jawap pütünley normal munasiwetke yatidu. Eger bashqilarning ehwalini, qiliwatqan ishini, telefon,fakis nomurlirini, email adersi, oy adersi qatarliq xususi munasiwetlirini eytip berish elwette 3-shexske teelluq hoquqqa dexle –teruz qilghanliq bolidu. Özini, qerindashlirini qoghdash bedilige yene bir shexske ziyanliq qilish yolluq qoghdunushqa yatmaydu. Qanundiki jazasining qanchilik bolishi bashqa gep emma Bu bir jiyanettur. Ishpiyonluq jinayitige yatidighan qilmishtur.
    A: undaqta qandaq qilish kerek?
    B: bu tazimu qiyin mesile. Eng yaxshisi qarshi tereptin kelgen telefon xitay jasusluq idarisige tewe ikenlikini bilgen haman ozi turushluq jaydiki jinayi ishlar saqchi idarisige derhal melum qilish, ular bilen qayta gepleshmeslik lazim. Eger ular telefon alaqisini toxtatmisa, her qetimqi sozleshmini amal bolsa awazgha elip, amal bolmighanda yazma shekilde xatirlep deslepte melum qilghan saqchi xadimigha udulluq yetkuzush kerek. Uyaqtiki göröge elinghan, türmige solanghan, ziyankeshlikke uchrighan tuqqanning ism pamilisi, tughulghan waqti, eniq adersi, shuningdek telefon alaqisi qilghan jasusluq idarisining adersi, xadimning xizmet orni, isim pamilisi tepsili xatirlinishi, telefon qilghan waqit eniq xatirlinishi shert.
    A: bundaq melum qilishning tehditke uchurghuchigha qandaq paydisi bolidu? Xitay jasusluq idarisige agalandurush qilinamdu?
    B: yoqurqidek melum qilishning paydisi intayin zor. Kutulmigen chong bir balada qelishning aldi elinidu. Mesilen omumi xelq ammisi qanunni bilip ketmeydu. Nemining jinayetke yatidighanliqini, nemining qaysi shekildiki jinayetning eghir jazagha tartilidighanliqini bilmeydu. Shuninga xitay jasusluq idarisi qurup qoyghan tuzaqqa dessiwalamsliq üchün özini qanun meslihechisi arqiliq qoghdash kerek. Tuzaq degende yoqurda eytilghinidek, bezen soz-alaqilar barki, uning jinayetke yatidighanliqini awam xelq bilmeydu, lekin saqchi xadimlar, jasusluq organliri yaxshi bilishidu-de, ene shundaq soz- alaqisi arqiliq ozliri turiwatqan döletning qanunigha xilap gep-sozlerni tekrar qildurush arqiliq jazagha layiq qilip qoyishi mumkin. Bashqa bir yollar bilen pash qildurup, eghir jazalitiwetishi mumkin. Shunga üchünchi dölettin kelidighan shuningdek gheyri normal telefon, email alaqilirini oz waqtida melum qilish peqet özini qoghdap qelish üchün paydiliqtur. Lekin xitay dölitining jasusluq idarisini agalandurush unchilik yinik ish emes. Emma bek chekidin eship ketse, uchaghda barliq material toplunup, ikki dölet ottursidiki deplumatik mesililerde otturgha qoyulidu.
    A: xitay jasuluq idarisi ustidin tapshurulghan söhbet melumatlirining germaniyede mexpiyetliki bolamdu?
    B: elwette mexpi saxlinidu. Shundaqla bu shikayet yaki melumat toluq enge elinip, jinayi ishlar saqchi idarisining dölet boyiche birlikke kelgen nomuri arqiliq arxip torigha kirguzulidu hem bir tutash bashqurilidu. Tekitleydighan mesile shuki, amal bar xitay jasusluq idarisining herqandaq alaqisini qobul qilmasliq kerek. Ular bilen munasiwet qilmasliq lazim. Emma ular qesten alaqe qilghanda jezmen ozi turushluq jaydiki jinayi ishlar saqchi idarisige bolghan gep-sozlerni eynen yetkuzush lazim.
    A: hörmetlik kommissar ependi, Bergen meslehetliringizge köptin köp rehmet. Yoqurida otkuzulgen söhbet xatirsini keng jamaetchilikke sunushqa bolamdu?
    B: elwette bolidu. Bu usti ochuq söhbet. Awam xelqning paydilinishigha sunush kerek.


http://www.azatliq.net/viewthread.php?tid=1363

[Elqut]