Qaghilar Guruhi (3)

[Bir oqurmen]

 
 
Qaghilar Guruhi (3)
D. Isyan

(chatma yazmilar)
Tarihimizdin ibretler, Teshkilatimizdiki Illetler
3. Yaser Arafatning olimi we DUQ reisining istipagha zorlinishi, Bulghanghan Uyghur jamaetchiliki.
 
Hemmimizge melum Yaser Arafat Pelestin azatliq teshkilatining qurghuchisi, we Pelestin helqining atisi dep teriplinip kelmekte. Yaser Arafat yoluchilar ayrupilanini (yili eniq esimde yoq) qachurup, olimpic yighinigha tehdit selip, dunyaning diqqitini pelestinge tartip, Pelestin mesilisini dunya sehnisige elip kirgen. Eyni waqitta Terrorist dep atalghan Yasir Arafat, keyin Pelestin azatliq frontining reisi boldi, hem Pelestin helqining atisi digen namlargha erishti.
Ottura sherq mesiliside  Pelestin-Israiliye mesili dunyadiki hel bolmaywatqan, emma dunyaning eng kop diqqitini tartiwatqan mohim mesile.  Pelestin mesilisining helqara sehnide bugunki derijige kelishide Yaser Arafatning tegishlik tohpisi bar.  Belkim asasliq tohpisi bardur.
Pelestin – Israil tenchliq sohbiti nechche qetim bashlinip, nechche qetim buzuldi. Hich bir kelishim hasil qilalmidi. Chunki ikki terepning telepliride her ikki helqning milliy menpeetige taqishidighan muhim maddilar bolup, bu menpeet toqunishi bu ikki helqni  bir kelishimge ekilelmeywatidu. Buningda Pelestin helqi ozining ghayisidin, nishanidin hergiz chekinmeydighanliqini qayta-qayta tekitlep kelmekte.  Israilikler we bashqa kelishturgichi gherp elliri buning asasliq sewebini Yaser Arafattin korup uni yoq qilsa sohbetning eslige kelidighanliqi we  Israile otturigha qoyghan lahiye boyiche bir   tenchliq kelshimi hasil qilinishi mumkin dep qaridi. Netijide Yaser Arafatning yoqilishini istidi we ahirida Yaser Arafat sirliq bir shekilde  2004-yili noyabirda old.
Yeqinqi hewerlerge qarighanda Yaser Arafat mehpiy zeherlinip olturulgen digen qarashlar tarqaldi. Yaser Arafatning qebrisini echip, jesettin elinghan nemuneni we bashqa maddilarni tekshuriwatidu. Hulase Israiliye Yaser Arafatni qestlep olturgen bolushi mumkin digen yerge kelip qaldi.  
Israiliyilikler 1999-yili Hamas lidiri Khalid Meshudnimu Iordaniyening paytehti Ammanda qestlep olturmekchi bolidu. Ikki Israiliye biheterlik idarisi MASAD ning hadimi Khalid Meshudni uning ishhanisining aldida saqlap turup, u kelgende  zeherlik suyuqluqni  purguchuch bilen Khalid Meshudning yuzi, we bedinige chechip qechip ketidu. Bu weqedin hewer tapqan Iordaniye Padishahi Husseyin Israiliyening bu herkitini tenqidlep, eger Israilye Khalid Meshudni jiddi qutuldirmisa,  Israiliye –Iordaniye  techliq kelishimining buzulidighanliqi heqqide tehdit salidu. Buning bilen Israiliye biheterlik idarisi MASAD ning bashliqi Ammangha berip Padishah Husseyin bilen korushup, Khalid Mashadni qutquzup qalidighangha wede berip , Khalid Mashadni dawalaydighan dorini yetkuzup beridu. Khalid Mashad uzaq bir mezgillik dawalashtin keyin aman qelip, bashqa dowletlerde yoshurunup yashap,   23 yildin keyin 2012-yilining ahirida Pelestinning Gaza rayonini ziyaret qilidu.
Isarailiyening Yaser Arafatni olturushtiki meqsidi : Yaser Arafat Pelestin-Israiliye sohbitide hich bir waqit ozining iradisidin yanmighan, Pelestin helqining menpeetige uyghun bolmighan  her qandaq bir techliq lahiyege yol qoymay kelgen, Israiliyening tekliplirige qoshulmighan, pelestin helqining menpeeti eniq ipadilenmigen herqandaq sohbetni qayta dawamlashturushqa qoshulmay kelgen. Isariliye  Yaser Arafatni yoqitip, uning ornigha yumshaqraq birsining kelishini emelge ashurushqa tirishqan. keyin Yaser Arafat sirliq shekilde olgen.  Emma Israiliye meqsidige yetelmigendek qilidu. Chunki keyinki sohbetlermu netijisiz qaldi, we yene tohtap qaldi. Lekin Pelestin helqinini ikkige bolup, waqit jehettin wahtinche utup kelmekte.
Ehmetjan Qasimilarning sirliq olimimu del mushuninggha ohshash bolghan bolishi mumkin.
Emdi ozimizning nowettiki gepimizge kelsek: Bezilirimiz  Meyli  qobul qilayli  yaki qobul qilmayli  Rabiye Kadeer hanim ozining pidakarliqi, qehrimanliqi bilen Uyghur helqi tarihida dunya etirap qilghidek tarih yaritip, Uyghur helqi we helq-arada Shohret, obroy qazinip, huddi Yaser Arafattek  Uyghurlarning  inawetlik  bir shehske ayalandi. Uyghurlarning meniwi anisi digen namni helqimiz Rabiye hanimgha berdi. Bu shereplernimu hanim anche ongaygha almidi, belki ikki oghlini turmige solap qoyup, barliq bisatidin ayrilip, ozimu turmilerde yetip, heli eghir bedel tolep aldi.  Bir qisim kishilirimiz azghine iqtisidat yaki Shohret uchun millitini setip, helqini qan yighlitip yurgen peytte, eksinche, Rabiye Hanim milyonlighan pulliridin ayrilip, Hittay hokumiti ata qilghan   in’am, shohretlerdin waz kechip, Uyghurning horlik dawasini tallidi. Hanim Uyghur dawasining helqaralishida heli kop rol oynidi, ejir singdurdi, hem uzluksiz, tinim tapmay paaliyet, we herket qiliwatidu.
Biraq, nime uchundur huddi Yaser Arafatni Israil yaratmighandek, DUQ ichidin bir qisim we sirtidin bir qisim ozimizning Uyghurlirimiz Rabiye hanimni yaratmay, Uning DUQ tin istifa berishini telep qiliwatidu. we turluk tosqunluqlarni qilip, hanimni DUQ tin waz kechishke qistawatidu. Yaser Arafat zeherlinip jismani jehettin olturulgen bolsa, Rabiye Hanim sesitilip, yatlargha yaman dep erzler qilinip, rohiy jehettin zeiplinip, abroyini, inavitini chushurup, DUQ tin yoq qilishqa uruniwatidu. Ularning korunushtiki sewebi ikki turluk bolsimu, emma korunmeydighan seweplirimu bar bolishi mumkin. Korsitiwatqan sewepliri:  Aldinqi yazmilarda diyilgendek uni hata qildi, buni hata qildi,   yashlargha otunup berse, yashlar qilsun, Hanim Ledir bolup  dongge chiqip qarap tursun, hosulni  yashlar yighsun, kechte berip piwe- sharap ichip tamasha qilsun deydu.   Nimini hata qilghanliqi heqqide ochuq bir pakitliq nerse yoq. Yashlargha otunup bersun digidek tuzukrek  pakiz, sap, iqtidarliq, way digidek bir yashmu yoq.  Sala qilip, zorlap tengiwatqan  yashliri Dolqun Isa, Esqerjan, Omer Qanat, Nuri Turkellerning bari, hali shunchilik. Bular hanim turmidin chiqip DUQ qa kelishtin burunmu bar idi. Ularning DUQ ta bar wahtidiki DUQ ning ehwalimu hemmimizge ayan huddi M. Sayrami maqaliside digendek: hanim DUQ qa kelishtin burun DUQ ning ismi  bar, jismi yoq idi, tarqilip ketishke tas qalghan idi. Sabiq bash katip Dolqun isa bolsa  Munichta, Erkin Aliptekin ependim bolsa Frankfrotta bolup, ayda bir Munichqa kelip, uchriship bir-birini yoqlap turatti. Dunyani qanchilik tewritiwetkini hemmimizge ayan. Yilda bolidighan bir nechche namyishni qilip, uning resimlirini bir yil torlarda elan qilip yurgen idi.  
Rabiye hanim DUQ qa kelgendin buyanqi DUQ ning we uyghur dawasining tereqqiyatigha hemmimiz guwa. Wetende weziyet qanche jiddileshken bolsa, Uyghur dawasimu dunyada shunche tonuldi. Rabiye hanim weziyetke masliship, tohtimay dunyani aylinip turdi, Uyghur derdini anglitip keldi.  Bugun Dunya Uyghurni bildi, Rabiye hanimni tarihimizda tunji bolup Uyhgurlarning rehbiri dep etirap qildi. Hanimni Gherp elliri ishiklirini ichip qizghin qarshi aldi. Hetta bezi doletning reisi , bash ministirlirimu qobul qilip korushti. Hanim barghanla yerde Uyghurning ehwalini anglitip keldi. Bugun her qaysi memliketlerning parlamentlirida, ammiwi teshkilatlirida Uyghurni bilidighanlarning, hisdashliq qilidighanlarning sani kopeydi.  Buningda Hanimning toligen bedili we ejri heli bar. Bugun DUQ helq arada tonulghan bir teshkilatqa aylandi. Hittay DUQ ni ozige tehdit dep qaridi. Rabiye hanimni birinji dushmen dep, hanimni yoqitishning barliq charilirini qilip keliwatidu.  Emma nime uchundur, DUQ emdiletin tonulup, Uyghurning ishi bir az tertipke chushup, hittay bilen qarmu-qarshi turidighan halgha kelgende, arimizdin bir qisim kishiler chiqip, jan koydurup, ozining barliqini dawagha atap, uyghur uchun birdem yighlap, birdem kulup , putun barliqi bilen uyghur helqining derdini dunyagha anglitish uchun herket qiliwatqan bir yashanghan ayalning jenggiwarliqigha tosqunluq qiliwatidu.  Nerwisigha  tegip, her hil hile mikirler bilen aldini tosup, ish qilghili qoymay, istifa qilishing kerek dewatidu.  Bizning bu tuz-kor nan-qepi kishilirimiz nimishke undaq qilidighandu?- dep oylap, hich jawabini tapalmidim. Hittay birinji dushminim, yoqitimen dep yoqitalmaywatqan bir kishini bizning bu atalmish dawager, ziyaliylirimizmu yoqitimen dewatqini qiziqte??   Bu-her qandaq bir Uyghurni gumangha salidighan, chushengili bolmaydighan bir nuqta. Hanimni yoqitish Uyghur dawasi uchun Paydiliqmidu? Yaki bashqilar uchun paydiliqmidu? taza oylap  yetelmidim.
 
Men bu yerde hich bir zaman Rabiye hanimni aqlap, adwokatliqini qilghinim yoq. emma aldinqi yazmamda diginimdek hanimning heli kop kamchiliq, ajizliqliri bolsimu, lekin hanimning  bizde we  atalmish dawagerlirimiz, kitap yukliwalghan “ziyaliy”lirimizda bolmighan artuqchiliqliri bar, hem hanimning ornini basqidek bir kishi tehi hazir emes. Shunga heqni yeziwatimen. Hanimning ornigha namzat korsitiwatqan yuqarqilardin birsi bu ishning bishigha kelse qanchilik dawa qiliwetidighini hemmimizge eniq.  
 
Hanim Tehi bultur 5-ayda Tokyoda qayta 4 yilliq saylanghan tursa,  Zadi hanim kimlerge yaqmidi?  hanimni yoq qilimiz dewatqanlar we tohtimay hanim bilen ziddiyetliship, hanimni uning-buninggha yaman korsitiwatqanlar kimning menpeeti  uchun shundaq qiliwatidu? ,  kimning  qollishi bilen shundaq yuriki yoghinap, Uyghur helqi saylighan rehberge qarshi chiqalaydu?   Buni obdan oylap baqayli!!.  Hanimni Istipagha zorlawatqanlarning, hanimning obrazini chushurush uchun herket qiliwatqanlarning niyiti, mehsiti nimidur? Bular bu ishni chushunup, bilip ozlikidin qiliwatamdu? Yaki birliri ugutiwatamdu? Yaki bolmisa arqidin birliri ittiriwatamdu?.   Eger ular ozlirini uyghur dise, ozlikidin qiliwatqan bolsa, buni bir namertlik, hiyanetchilik, satqunliq dep qaraymen, Chunki DUQ hanim kirgendin keyin, paaliyetliri janlinip, tonilghan bir teshkilat idi. Ishliri aqmighanda way siz bizning ledirimiz, way hede, way ana dep, zorlap  torge bashlap koturup,    DUQ ning ishliri sel yurushup bugunki kunge kelgende, uninggha ejir singdurgen kishini abroysislandurup,  sesitip,  istifa ber diyish nomus emesmu???, aldinqi yazmida diyilgendek wahti kelgende hanim  aptomatik halda chekinip, muwapiq birige otunup beretti emesmu?. Lekin bu kishilerning hanimni muddettin burun tohtimay istifagha zorlishi , undaq-bundaq dep chishigha tegishi, abroysizlandurush uchun her hil ishlarni qilishliri, yatlargha  tohtimay birining arqidin birsi berip cheqishliri huddi Yaser Arafatning olimining sirliq bolghinidek sirliq boliwatidu.  
Yaser Arafat jismaniy jehettin olgen bilen uning rohi Pelestin helqi arisida helihem hayat.
Menche Yaser Arafat olturulgen teqdirdimu oz helqi teripidin olturulmidi.  Emmma Rabiye hanimni rohiy jehettin olturush uchun herket qiliwatqanlar teshkilatimiz  ichidiki  dawager, inqilapchi chapinini keyiwalghan,  milletchi, wetenper ziyaliylar terisigha  oriniwalghan ozimizning  Uyghurliridur.
Bizning yuqarqi tuz kor Uyghurlirimiz Rabiye Hanimni Jismaniy jehettin yoq qilalmighini bilen, hanimni rohi jehettin ajizlitiwetti, hanimni dawagha arlashqinigha da--d !!! diguzup, Uyghur helqi uchun bedel toliginige ming pushman qilidighan yerge ekilip qoydi.
 
Biz Uyghurlar eqlimizni her daim 50 yildin keyin  we uningdinmu keyin tapimiz. Oz wahtida Sabit Damollamni oz inqilapchilirimiz dushminimizge tutup berse, shu waqittiki helq hich gep qilmay, jim turup berip, bir jumhuriyetni  uning qurghushisi bilen birge qoshup yoqattuq. Buning hataliqini emdiletin biliwatimiz. Elihan Torimu  Ghuljidin ozimizning ichidiki jasus  Uyghurlirimiz , satqun terjimanlirimiz teripidin   Sovetler ittipaqigha oghrilap ketilgende,  Buningghimu oz wahtida hich gep qilinmidi. Emdiletin ghezeplinip hapilawatimiz. Tehi emdiletin Bir reisimizning taghargha qachilinip hittaygha aprip berilghinige, bir reisimizning bir kechide ghayip bolup ketkinige Nomus, horluq hes qilip, oz-ozimizge nepret oqup, qaynawatimiz.
Yeqinda berilghen Erkin Asiya radiosining bir hewiride bir hittay bir itining yutup ketkini uchun putun Hittay boyiche elan chiqirip iz-derikini qiliptu. Lekin biz Uyghurlar uda ikki qetim dowlet reisimiz yoqap ketse, 50-60 yildin keyinmu uni sorap, surushte qilip baqmiduq. Eshu paskina hittaychilekmu bolalmiduq. Tehichila oyghanmay, nomus qilmay olturiwatimiz.  Mana  mushundaq millitimiz , wetinimiz uchun qurban bergen, sepning aldigha chiqan rehbirimiz, qehrimanlirimizgha ige chiqmay, qalghan halimiz mana bugun. Helqimizning mana mushundaq mesuliyetsizliki, rehbirige ige chiqalmasliqi tupeylidin, millitimiz uchun ozini atiyalaydighan bir qehriman , serke aldigha chiqmay 50-60 yilni hittayning zulmi astida otkuzduq. meyli qandaq kamchiliqi bolsun, bir er chiqmighandikin, Alla bir ayalni bolsimu otturigha chiqirip beriwidi,  dushminimiz hittay uning mal mulkini musadire qilip, ozini we ballirini turmilerge tashlap bash egdurelmigen, niyitidin yanduralmighan bir qehriman ayalni, bizning aldamchi, soletperes , meypurush, hiyanetchi, pes atalmish dawagerlimiz nerwisigha tegip, aram bermeywatidu.   Bizge yardemde boliwatqan chetelliklerge  tohtimay cheqip, arqisidin herhil yaman geplerni tarqitip, qilmighan eskiliklerni  qilip, bu ayalni Uyghur  millitim dep qilghan ishliri uchun ming pushayman qilduriwetti. Biz  tehiche ashu  yutup ketken  bir itigha  ige chiqqan  hittaychilik bolalmaywatimiz.  Qehrimanimizgha, rehbirimizge ige chiqalmaywatimiz. “Jing Warta bilen Ja Wartani “ ayriyalmaywatimiz.  Bir kishi  bolsimu otturigha chiqip, bu reswachiliklargha tohta!, heddingni bilish dimidi.  Eksinche Bir qisim chapanchilar  her yerde u naehlilerning dumbiqini chelip beriwatidu. Bizning ach qalghan, dastirhangha dum chushken kishilirimiz,   tordin chushup qalmasliq , mehmandarchiliqtin qelip qalmasliqning koyida yurgen moysipit , ziyalilirimiz Gas- Gachilardek, jim turiwatidu, qarghu boliwelip , kormigen boliwelip baridu.
 
Ozimiz hich ish qilalmisaqmu, dawa qiliwatqanlargha sahip chiqishimiz, kimning heqiqi dawager, kimning mekkar jan baqti ikenlikini tonup yetishimiz kerek idi. Ene shundaq qilghanda birining arqidin biri iz besip nurghun qehriman, rehberlimiz yetiship chiqqan bolatti, azatliq uchun qiliwatqan dawayimizmu uzulup qalmay, uzluksiz ilgiri basqan bolatti. Epsus, uyghurlargha zaman  ahiri baldur keldimu-qandaq?  qehrimanlirimizgha   ige chiqishning ornigha, nahayiti chupey halda addila bir tawaq pologha yaki bir tehse leghmenge, bir romka haraqqa qehrimanlirimizni chushurup, sesitiwatimiz, setiwatimiz.
 
Her  qetimliq  Uyghurning mohim  ishlirining, bolupmu azatliq inqilabining rehberlik qatlimigha mekkar, jan baqti,  halal-haram dep ayrimaydighan, mensepperes, shehsiyetchi , parazit kishiler  kiriwelip baridu. Bugunki  Uyghurlarning  erkinlik dawasidiki  yetekci   teshkilat bolghan DUQ ning rehberlik qatlimighimigha nime bolsa yep ichiweridighan, abroy peres, shehsiyetchi, hiyanetchi, achkoz , chirik, ozi qap-qara tursimu, ozini aq dep yuriweridighan,  quruq qaqildashtin bashqini bilmeydighan Qaghilar changga tiziwaldi. Bu qaghilarning bowisi Germaniyede, uwisi USA de dek qilidu.  Germaniyedimu ashqan-tashqanni yep-ichip, qanatlirigha tuk qonghan bir nechche bachkilirimu yetiliwatidu. Qagha  uchar qushlar ichidiki  oz tebiyiti  boyiche  insaniyetke, tebiyetke  hich bir menpeet ekelmeydighan, hayatliq uchun  aldigha uchrighanni yep, quruq qaqildaydighan  bir  haywandur.  
 
Belkim oqurmenler: bu adashmu Rabiye hanimning bir yazarmeni iken deyishi mumkin, chunki, men hanimni kotirep, aqlap heli bir yerge apardim. Hanimgha qarshi kishilerni sokep, birnime qilip boldum.  Mening hanimni aqlishimning, hanimgha qarshi kishilerni tenqidlishimning asasi bar. Biz hemmimiz hanimni oqumighan, qara qosaq  ayal dep kemsitip kelduq. lekin oqughan ozlirini alim chaghlaydighan, atalmish ziyaliylirimizdin birsi chiqip hanimgha : -- qilghan hizmentliringizge rehmet, alla ejringizni bersun, biz sizning alidingizda hijil, sizdek sekrep aldigha chiqalmiduq, sepning aldida mangalmiduq, ozemning jenini baqqandin bashsha  helqimning meni ziyali diginige layiq hich  bir ish qilip birelmidim, bir uyghur perzenti bolghanliqimdin nomus qilimen,  arqa septe turup bolsimu men sizge nime qilip berey? Dep bir eghiz yahshi soz qilip qoymidighu?? Ekksinche bu atalmish kitap yukliwalghan “ziyaliy”lirimiz  matachining mokisidek tohtimay weten ziyaritige berip keliwatidu, hem tohtimay hanimni andakchi, mundaqchi dep sesitish uchun dasterhan selip, ozlirige murd toplawatidu. Bu sanaqliq atalmish  ziyaliylirimiz Hanim bilen shehsi munasiwetlirining kelishelmesliki bilen , hanimni sesitish uchun ochuq- yepiq shekilde, her turlik herketlerni kiliwatidu. Bular oyige yaki bir resturangha kishilerni teklip qilip, nezir qilghandek bir waq yimek ikram qilip qoysa , ichermen maypurushlargha haraq sediqe qilip,  bir qetim qanghiche ichirip qoysa, bir waq tamaqqa, bir romka haraqqa dum chushken Chapanchi, dumbaqchilar her yerde hanim heqqide hejwi chahchaqlarni qilip yuruydu. Bizning rohi olgen, eqlidin ketken, meypurush Uyghurlimiz uninggha tohta!!, aghzingni yum! Sen ozeng Nime? Sen ozeng nime qilding? Diyishning ornigha hijarap-kulup berip, bu yundepuruch chapanchilargha ilham beriwatidu. Hanim bilen birge dawa qiliwatqan  yuqarda  ismi atalghan  atalmish dawagerler  teshkilat ichidin  masliship,  bulargha tengkesh qilip mada ishektek hijiyip beriwatidu.
 
Biz   melum kilishilerning ene shundaq biz chushunup bolalmighan niyet-meqsetliri bilen berilgen nezir tamiqini yep, sharipini ichip, millet uchun jan koydurup, eghir bedel tolep hizmet qiliwatqanlarni bille haqaretlep, kemsitip, sesitip bersek, yaki kelse-kelmes lawza chahchaqlirigha bille  kulushup bersek,  wetende millitim, wetinim dep oluwatqanlargha, turmilerde yetiwatqanlargha, wetinim dep barliqini beghishlighan dawagerlirimizge uwal bolmamdu??.   Shu tetiqsiz chahchaqlarni anglighinimizda, shu nishanliq halda chaqirilghan mehmandarchiliqlargha barghinimizda  turmilerde wayjan dep azap chekiwatqan kishilerni, dadisi, anisi weten yolida qurban bolghan, yaki her hil sewepler bilen Hittay turmilerde yetiwatqan helqimizning perzentlirini oylap qoyishimiz kerek. Ular ettigenlik cheyini ichse, chushlikige yeydighan nerse yoq, ach yuriydighanliqini   untup qalmayli!!,  wetenning bugunki halitini bir oyliweteyli!!.
 
Atalmish ziyaliylirimiz oziliri ish qilmay, ozliride bar bolghan imtiyazliri arqiliq, ish qilghanni sesitish uchun tohtimay herket qiliwatqanda, we hanimning yenidiki atalmish  terjiman, qanuniy meslihetchi, katibi, yardemchiliri hanimni shehsi menpeeti, quruq mensep uchun sesitip- setiwatqan bundaq bir ehwalda men gerche alim bolmisammu, aldigha chiqip bir ish qilalmisammu, heqni dep bolsimu ozemni rohiy  jehettiki azaptin  azat qilay didim.  Hanim Biz tapalmighan pulni tepip bolup uningdin waz kechken,  bezilirimiz milletni setip erishmekchi, yetmekchi  bolghan mensep, bayashat turmushqa  Hanim yetip  bolup,  uningdinmu  waz kechip,  Uyghur milliti uchun  shunchilik kop ishlarni qilghanliqi uchun, menmu shu Uyghur digen qewmining bir ezasi bolghanliqim uchun, oz-ozemdin nomus qiliwatimen. Hem millitimning kelechigidin nahayiti qayghurup, ensirewatimen.  helqimning beshigha keliwatqan  pajie-kulpetlirini korup , ich-ichimdin azaplinish bilen birge, bizning Teshkilatimizning beshigha keliwalghan jan baqti, kazzap, mekkar, yalghan dawagerlerni korup, ulargha bolghan nepritim we lenitim bilen bu uzun yazmilarni yeziwatimen.
 
Gep qiling, yezing dise, chet’ellikler mundak iken, undaq qilghan iken dep kitaplardin neqil kelturup yezip ketken bizning ziyaliylirimiz, mana bundaq milliy menpeetimizge taqishidighan mesillerde zuwani tutulup, qolliri palach bolup qeliqliq. Emma Hittaygha we wetenge berip “Motey Jiu,  Ili techu “ digenlerni ichip, oynap seyle-sayahet qilip kelgen “ziyaliy “lar weten ziyaritini aghzidin chushurmey sozleydu: Weten undaq tereqqi qilip ketiptu, yollar mandaq kengiyip ketiptu dep hittayning “Xinjiangni “ echish siyasitini aqlaydu. Lekin burunqi  kona oyler nege ketti, qeni mening burunqi mehellem? qeni mening tilim? mediniyitim? helqim? dep sorap baqmaydu.  Wetenning bugunki emiliy ehwali heqqide bir eghiz gep qilalmaydu. Chunki bularning Eghizlirini “Motey Jiu, Ile  techu” digenler bilen yuyup,  rohini olturup,  mingisini hittay,  tenini uyghur qilip qoyghan.  
 
Hemme ishni mollam biler, mollam berip kolge siyer digendek. Bizning bu Atalmish “ziyaliy”lirimiz gepni yahshi qilidu. Emma suning beshini ozliri lay qilip beridu. Bizning kop sandiki helqimiz ishning heqiqitini, mahiyitini bilmey, bu ziyaliylirimizning alghan unwanlirigha, birer chet’el  tilini yahshiraq sozlep qoyghinigha, birer eser , yaki ozdin bashqisi chushenmeydighan ikki koplit sheir  yezip qoyghinigha choqunup, ular nime dise ishinip ketidu. Lekin Milletchilik, wetenperwerlik, qehrimanliq,  ghurur, edep-ehlaq, nomus digenler unwan bilen munasiwiti yoqliqigha, milletchilik, wetenperwerlik, dawa digenlerge diplom ketmeydighanliqigha  diqqet qilmaywatidu.  Her qandaq  bir tilni, unwanni, deplomni, sharayiti bolsa tiriship oqup alghili bolidu. Lekin milletchilik, wetenperwerlik, ghurur, milliy roh digenlerni oqup alghili bolmaydu. Bular shu kishining   gen qurulushi, qeni, ailiwi kelip chiqishi, qandaq ailide yetilip chong bolishi, eqlaqi pezilet, we ailiwi terbiyesi bilen zich  munasiwetliktur. Huddi qumni qanche yolisengmu tam bolmighinidek, qomushni  lim (oyge tuwruk) qilghili bolmighinidek, her qanche oqup alim bolup ketsimu, milliy rohi, ghururi, milliy eqlaqi bolmighan   kishilerni millitimizge wakaliten ish qilidu, milliy menpeetimizni oylaydu diyish, bengining hiyali bilen ohshash iken. Bolmisa bugunki dewrimiz Uyghurlar tarihidiki Oqumushluqlar eng kop sanliqni igiligen bir dewr. Chet’el bilim yurtlirida  we wetende oqughan  nurghun Professor, doctorlirimiz, alimlirimiz bar. Lekin wetinimizning kelechigi qaysi terepke ketip baridu,  millitimizning teqdiri qandaq bolar dep   qayghuridighanlar nahayiti az.   Aldigha chiqip millitimiz uchun dawa qiliwatqini yoq diyerlik. Huddi “qalmaq qerisini ishlitiptu” digendek, bizning shunche oqumushluq kishilirimiz turup, 70 ning qarisini elip qalghan bir ayal weten dawasi qiliwatsa, Atalmish oqughan ziyaliy, alim, professor digenlirimiz, ichip-chichip degendek ishlarni qilip yuruydu. Hetta beziliri  hittaydin yaki bashqa yerlerdin kelidighan kichikkina menpeet, abroy uchun bu ayalning arqisidin yaman geplerni tarqitip, ozliri ish qilmighanni az dep, ish qiliwatqanlargha aram bermeywatidu. Shunga ejdatlirimiz : “Alim bolghiche,  awwal Adem bolghin” digen iken.  Bundaq Imani, milliy rohi sus kishilerning milliy dawayimizning beshigha kelip qelishidin her zaman hezer eylesh kerek. Bundaq kishiler ongay setilip ketidiken, we asanla satidiken  emesma !!. (keyinki temida budaqlar toghriliq tohtilimen) .
Otken esirde eqlimizni tapalmighan bolsaq, bu esirde bolsimu eqlimizni tepiwalsaq yahshi bolatti.  alim, professor, doctorlirimiz  ozlirining azghina erishken netijisi, turuwatqan oyi, meniwatqan mashinilirini koz-koz qilmay, bankisida eshinche bar azghina pullirigha meptun bolup, quruqtin quruq sayahet qilip oynap-echip yurmey az- tola milletning teqdirini oylap qoysa yahshi bolatti.
 
Men yene Rabiye hanimgha qaytip keley.   Rabiye Hanim “Jiu shi ta”  gha ketti.
Oghri hittaylar, we charesizliqtin ichkiride yanchuqchiliq qilish yoligha kirip qalghan Uyghur yashlirimiz oghriliq qiliwatqanda saqchilar kelip qalsa, yaki mal igisi oghrini tutiwelip, saqchigha korsitey digiche hemme oghrilar birliship tengla “Jiu shi ta “ dep hich ishtin hewiri yoq, adettiki bigunah birsini, yaki mal igisini oghri qilip korsitip, saqchigha tutup berip qechip ketidighan ish bar idi. Bu hittaylarning eneniwi aditi iken.
“Sen Taz digiche, men dewalay” digendek ish iken. Eslide Aptonomiye, hittay bilen keliship birge yashayli, digenni bizning bir qisim   atalmish ziyaliylirimiz bashta digen soz idi. Hem hanim Turmidin chiqmastin  burun hazirlinip bolghan, teshkilatlirimizda saqlaqliq nechche turlik  lahiye iken.   Ular bu iddiyisini hanimgha zorlap tangalmay, we hanimni aptonomiye diguzelmey, ahiri hanimni “Jiu shi ta “ dep aptonomiyechi qilip korsetti. Ular hanimgha   “kongul bolup “, ozingizni asrang, yahshi-yep, chongraq oylerde olturup, dengiz boylirigha berip sayahet qilip, hayatning peyzini surung, yeshingiz bir yerge berip qaldi, kechkiche seperde yurmey, balliringiz bilen koprek bille bolup, illiq bir ailining hozurini korung, dep nesihet qilip anglitalmidi. Ahiri Hanim bilen bu atalmish meslihetchi ziyaliylarning iddiyisi, ghayisi bir yerdin chiqmay, ularning dostliq munasiwetliri buzulghanda, Hemmisi birdek halda “Jui Shi Ta “ dep  hanimni Aptonomiyechi, ozlirini we  yolep otturigha chiqarmaqchi bolghan “inqilapchi rehber”  namzatlirini musteqillchi dep teshwiq qilmaqchi boldi. Eslide  aptonomiye digen lahiyeni qoltiqigha qisturup yurgenler bugunki  shorka dawagerler idi.  Lekin , hich ishtin hewiri yoq amma aldida bu shorkilarni musteqilchi,  hanimni aptonomiyechi hetta weten hainigha chiqarmaqchi bolup, “Jiu shi ta” teshwiqatini qildi we qiliwatidu.  Bu atalmish ziyaliylar heqqide  bilgen azraq uchurimgha asasen bir nerse yazmay turay. Dunyada  echilmaydighan sirlar yoq. Hanim bilen bashta apaq-chapaq bolup yurghen, emdi bolsa aq taghliq- qara taghliq bolup, hanimni “Jui shi ta” dep yurgenlerning nime uchun undaq qiliwatqinini bir kunlerde Sidiqhaji Rozi yene bir qetim ghezipi kelse ozi yezip chiqishi mumkin.
 
Memlikettighu Hittaylar bizni kontirol qilip tursun, emdi erkin dunyada yashawetipmu Naheqchilikke, heqqsizliqqe sukut qilip bersingiz, heqsizliq tehimu ewij alidu. Naheqchiliqmu  kopiyidu. Namert, hiliger, ikki yuzlumichi jan baqtilar bek heddidin eship ketidu.  Shunga hemmimiz bilginimizge asasen, millitimizning menpeetini asaz qilip, Facebook we bashqa  ammiwi torlarda  heqiqetlerni,  reswachiliqlarni yezip awam ammigha bildurup turushimiz kerek. Dawayimiz ichidiki  “Jing Warta bilen Jia Wartani “  wahti-wahtida ayrip, dawa qoshunimizning sapliqigha kapaletlik qilishimiz,  Milliy dawayimizning tereqqiyatigha diqqet qilip turushimiz kerek.
 
Rabiye hanimnng herqanche kamchiliqi we hataliqliri bolsimu, u hergiz weten, millet haini emes, eksinche bizning milliy qehrimanimiz we rehbirimiz.   Lekin Rabiye hanim hergiz Uyghurlargha ewetilgen Peyghember emes, hemmizge ohshash addi bir insan. Sundaq iken her turluk kamchilik, hataliqlardin hergiz hali bolalmaydu. Bolupmu bir milletning azatliq kurushide siyasiy paaliyet qiliwatqan bir kishi asanlam hatalishidu, Azidu, qayidu.  Shunga qet’iy ikkilenmey, tartinmay semimiylik bilen milliy menpeetimizni asas qilip, hergiz shehsiy ochmenlik, shehsiy munasiwetke taqiwalmay, bashqilargha chapanchiliq qilmay  heqni  udul diyishimiz kerek.
Rabiye hanim  we yenidiki meslihetchiliri  yiraqni kormeydu, we yiraqni , uzunni oylimaydu. Ishlarni nahayiti addila hapila- shapila qilididu. Ishning mohimliqigha emes, asanigha qarap  qilidu. DUQ ning paaliyetliri tertiplik, teshkillik emes, bir- ikki kishining oylighiniche, kallishigha kelghini boyiche ketip baridu. Shunga quruq yighinni  kop achidu, netijisi yoq sayahetni kop qilidu.    strategiyilik - pilanliq halda elip berilghan bir projekt yoq, bir nechche yil ketsimu mehsus tutup ahirighiche tamamlanghan yaki tamanlinish aldida turghan ehmiyetlik, netijilik bir ish yoq.   Putunley quruq gep, quruq yighin, quruq showar, seyle-sayahet. Hanim we DUQ tiki rehberler ning sewiyesi-sapasi towen, iqtidarliqlar yeterlik emes.  Iqtidarliq  kishilerning teshkilatqa  kirishini   DUQ tiki kona qaghilar halimaydu hem paturmaydu. Yengi teklip-lahiye, pikirni asan hezim qilalmaydu, we qobul qilmaydu. chunki yengi lahiye- teklipni ular oziliri chushinelmeydu. Teshkilatta islahat elip berishni istimeydu. Istibat, dictatorluqni yaqlaydu. Chunki ilahatta ular chushup qalidu.  Tenqid pikirni esla qobul qilmaydu, shunga bu yazmini tohtimay ochuriwatidu. Hem aptorning kimlikini tepish uchun heli tirishiwatidu.
Mesilen: Dolqun Isa  tohtimay Hanimgha telefon we elhet ewetip, ozi yaman korgen Kishilerni  mushu yazdi dep,  hanimgha qarita tenqid yezilghan  yerliridin ariyelerni elip yollap,   hanimni u kishiler bilen jidelge selish uchun heli tirishiwatidu. Hanim ozimu “eni – beni turkan dani “ dep sanap  “Holmosning Delo razvit qilishi” digendek uning-buningdin guman qilip yuruydu. Toghrisi bular mening kimlikimni tekshurmey,  ozlirining qilmishlirini tekshurishi kerek.
Rabiye hanimghu shatutidek shahtin-shahqa qonup turidu,  mangmighan mashinining rolinimu  tola aylandurup turidu.  Shundaqtimu  niyitimizni halis qilip ,  teshkilatimizgha  we rehbirimizgha ige chiqip, toghra teklip-pikirimizni ayimasliqimiz kerek. We ularni  nazaret qilip tururishimiz  kerek.  Emma qarghularche kotirep, sheyih, sultan qiliwalmasliqimiz, tola kotirep, uluqlashturup ozini bilelmes, diktator, jayil  han qilip qoymasliqimiz kerek. Layiqida hormitini qilip, layiqida qoghdap, layiqida tenqidini berip, weten- millet uchun qilghan ishlirigha layiqida alqishimizni qilip, Uyghur helqining menpeeti uchun hizmet qilishi uchun hemdemde bolishimiz kerek. Heqni -heq , naheqni- naqeq diyelishimiz kerek. Ene sundaq qilghanda hanimmu anche azmaydu, ozi bilgenchimu qiliwermeydu. Bashqilirighigha qarita tenqidnimu  qet’i berish kerek. heddidin eship ketkenlirige, ozgermes, eghir hiyanetchilirige qattiq jaza berish kerek. Ashundaq qilghanda bizning teshkilatimizmu huddi bugunki Kurtlarningkidek mustehkem bolidu we az tola ghelive qilidu. Dawa yalghuz hanimning  we bashqisining emes, barliq Uyghurning.  Bolupmu hanimning  yenida yardemde boliwatqanlar hanimni chaputlap yiqitmay, eksinche semimiy bolup, qoligha qol, putigha put bolsa,  hanimning hataliqliri tehimu aziyidu, ishlirimu rawan bolidu.
Mushu otken 3-4 yilda Hanimni orunsiz tenqidleshler, yurqarda diyilgendek orunsiz qarilashlar  boldi.  Hem heddidin ziyade kotermichilik qilishlarmu boldi. Cheqimchiliq qilishlarmu kop boldi. Buning bilen hanim men digen lider dep rehberlik, liderlik terpke emes, diktatorliq terepke koprek mangdi.   Kishiler Stalin , Mao Ze Dong larni dektator , andaqchi, mundaqchi dep eyipleydu. Chunki ular nurghun yahshi , bigunah kishilerni  qirghin qilghan .  Emma ular bir milletni, bir dowletni qutquzimen dep shu qeder hataliqni otkuzdi, we shu qeder kishilerni naheq olturdi.  Lekin ahirida digen mehsidige yetti. Her ikkilisi millitini, dowlitini sirtning tajawizidin qoghdap, musteqil dowlet peti saqlap qaldi. Lekin Rabiye hanim tehi Milletni qutquzush  yoligha qedem basmay turupla, nurghun dawagerlirimizning konglini renjitti. Eger Mushu siyasiti   , mushu taktikis, mushu rehberlik seniti, we mushu doghi-cheqimchilar bilen  mushu shekildiki rehberlik uslubida ketiwerse  weten azad bolghiche hanim yahshi kishilirimizni yoq qilip bolidu.   Bizning Roslardek, yaki Hittaylardek undaq kop nopusimiz yoq. bolupmu chet’elde tehimu yoq.   Novette bolghan we  boliwatqan hataliqlarning kop qismi  daim yenida yuriydighan ikki yuzlimichi  Dolqun Isa, Omer Qanatlarning  aldamchiliqliri, yalghanchiliqliri we  cheqimchiliqliridin boghan bolsimu , Rabiye hanimningmu tegishlik mesuliyiti bar. Chunki Rabiye hanim  ozining digen gepi boyiche: Lider idi . Lider digen bashqilar nime dise shuninggha ishinip mengiweridighan, meslihetchiliri poqni ye dise yewiridighan ish yoq. Bir az oylinip ish qilishi kerek idi. Bir qetimliq tejribidin sawaq elishi kerek. Puti bir kirip ketken kowruktin  ikkinji mangmasliq kerek idi.  Bashqilar bilenmu meslihetliship, Gherp siyasiti boyiche  kopning awazi bilen ish elip berishi kerek idi. Daim bu ikki mekkar aldamchi, emel dep kallisidin ketken, mensep dep jinsidin kechken qaghilarning gepi boyiche ish qilwermesligi kerek idi.  DUQ ichide Rabiye hanimni yiqitish uchun  eng kop suiqest oynawatqanlarmu mushu ikkisi, hanim heqqide eng kop pitne pasad tarqitip, hanim bilen eng kop jengge-jidel qiliwatqanlarmu mushu ikkisi, hanimgha uni-buni cheqish saldurup soqushqa salduruwatqanmu mushu Dolqun Isa bilen Omer Qanat ikkisi,  hanimningmu eng kop shikayetlirimu mushu ikkisi ustidin. Emma  “it urghuchigha amraq” digendek  yene bular birdemdila  apaq-chapaq bolup u yer-bu yerlerde seyle-sayahette bille yuriwatidu.  Towwa!!!!
 
Huddi her yili Qurban heyitta her bir musulman ailisi  bir   saghlam qoshqarni qurbanliq qilghandek, Rabiye hanim yaki DUQ her qetimliq qurultaydin keyin   DUQ ichide birer qalaymiqanchiliq chiqsa qurultay ichidiki ihlasmenlik bilen ishlewatqan, yaramliq birsini qurbanliq qilip  weziyetni ongshaydu, yaki ongshash uchun tirishidu. DUQning 1-qurultiyidin 2- qurultiyighiche bolghan ichki reswachiliqlarning shahidi bolghan Rehmetlik Kuresh Kusennimu  2- qurultay bilen  3- qurultay ariliqida biraqla qurbanliq qilwetti. DUQ ning 3-qurultiyidin 4- qurultiyi echilghiche nurghun jengge-jideller bolup, ahiri aldinqi yazmida diyilgendek Memet Tohtini Qurbanliq qilip jidel tohtidi. Emdi Tokyoda chaqirilghan 4-qurultaydin keyin yengi jidel bashlanghan idi,   Dolqun Isa  Esqarjanni bu jidel uchun qurbanliqqa tashlap beriwidi, Esqerjan qurbanliqqa yarimidimu qandaq, uni Dolqungha Qayturup berdi, lekin jidek tehi dawam qiliwatidu. Emdi Rabiye hanim kimni qumban qilidu???? Dolqun Dogha, Omer Doghilar yene qandaq  heligerliklerni qilidu ?, suiqestlerni oynaydu?,  kimning ismini hanimning aldigha ekilidu?. Rabiye Hanim bu novetlik Qurbanliq uchun kimning ismigha  imza  atidu?   Qeni korumiz.
 
Kamchiliqimu bar, artuqchiliqimu bar. Bayqighanlirimizni adilliq bilen diyeliginimizde andin ongshilidu.
hanimning artuqchiliqliridin:    
Turkler deydiken: lidir, rehber digenler tughulmaydu, lekin hayat yolida ozlirining pidakarliqi, dana pikiriliki, we baturliqi bilen namayen bolidu.  Heliq uni bayqap, qoghdap, rehber, lidir qilip yasap chiqidu.  Biz uyghurlar uning eksini kilduq we qiliwatimiz. Chetelde  elip beriliwatqan  weten dawasida nurghun kishiler ozining  tirishchanliqlirini qildi. Lekin rehber, lidir bolushqa munasip bolalmidi yaki layiq bolalmidi. Chunki mohim amil bolghan pidakarlik, baturluq bulardin tepilmidi, bedel tolimidi.  Chet’elliklermu bizge bir rehber, lidirni tepip turghuzup berish uchun heli tirishti. Mesilen:  Eyni waqittiki teshkilatlirimizning beshida turghanlardin Erkin Aliptekin ependim 2004-yili mayda Amerikida tunji Uyghur mediniyet kechiliki otkuzup, Uyghurlarni Amerikining siyasionliri , we bashqa zatlirigha tonushtirimen dep heli tirishti. Amerikimu Erkin Aliptekinning barliq paaliyitini we Uyghurlargha lidir bolishini qollap quwwetlep berdi.  Emma Uyghurlarni Amerikigha tonushturmaqchi bolghan Erkin Aliptekin ependim we yenidiki yardemchiliri ozliri Uyghurni yahshi chushinelmidi, we bilelmidi. Gherp Dunyasi Uyghurlarning 99.999% Musulmanliqini bilidighan tursa, bular Uyghurlarni huddi gheripliklerdek mediniyetlik qilip korusutush uchun tirishti. Anglashlargha qarighanda  Uyghur mediniyet kechilikige Uyghur milliy siyaqida keyinip kelish cheklengen. Hemme ayallarni meydisi yaki dumbisi yerim ochuq, towenge engishse yampishi korunup qalidighan gherp uslubida koyneq keyish, erlerge qara kastom-burulka keyish, kepinek shekillik galastuq taqashni buyrighan. Meqset, Uyghurlarni  huddi gheripliklerdek mediniyetlik bir millet qilip korsitish iken. Gherpliklerning Uyghurlarni musulman iken, hurapi iken deydighan uqumini  yuyush iken.  Bu paaliyet putun dunyadiki uyghurlarni emes, peqet Amerikining paytehti Washington  etrapidiki azghina Uyghurnimu bir yerge ekilelmigen iken. Washington etrapidiki ozining kimlikidin yetiqimaydighan kop sandiki Uyghurlar bu kechilikni boyqut qilip barmaptu. Netijide Erkin Aliptekin Ependimning ishi aqmay, Amerikiliqlar aldida rehberlik olchimige toshmaptu. Keyin ,  shu yili Enwer Yusupmu Hokimet qurimen dise Amerika bir kozini qisip turup kormeske slip berdi. Hetta Senator, Kongresmenlermu birinji kunidiki echilish yighinga qatnaship, Enwer Yusupke ilham-medet bergen. Emma Enwer Yusupmu, Amerikidiki azghina Uyghurlarningmu toluq qollishigha erishelmidi, eksinche Uzun ichki jidelge petip qaldi. Netijide Amerika we gherp bu ikkilisining rehber yaki lidir bolushqa munasip emeslikini bilip, bashqa tereplerdin izdidi. Belkim bu ikki dawagirimiz weten milliet uchun ter aqquzghan, japa chekken, tirishqan, bolishi mumkin. Emma hich qaysisi bedel tolep baqqan emes, shunga helqning ittik qollishigha erishelmidi, heliqmu ittik ulargha  egeshmidi.   Shu waqitta we hazirmu Chet’elde heli kop oqumishliq, heli yuqiri unwani bar  zatlirimiz bar idi. Bugunki ozini reis namzatigha korsitiwatqanlarmu hem bar idi. Lekin bu shereplik,  mohim orungha muwapiq birsi chet’eldin tepilmidi, ahiri yene  wetenge  nezer saldi.  Chunki bular qanchiliq yuqiri oqughan bilen, chet’el tillirida  bulbuldek sozligini bilen, millet uchun hich bir bedel tolimigen,  sinaqtin otmigen.  shunga helq tez egeshmidi , qollimidi we qollimayti.  Ahiri Amerika heli kop desmiy selip, Hittay-Amerika munasiwitidiki muhim nuhtilarning birige Uyghur mesilisini qetip, Hittay bilen sodiliship, (meyli qanchilik payda alghan bolsa bolsun) Hittay turmisidiki oqumighan Rabiye Kadeer hanimni Amerikigha ekeldi.   Keyinki ishlar hemmizge ayan bolghinidek hanim tez arida memliket ichi-sirtidiki Sherqiy Turkistanliqlarning birdek qollishigha, hormet qilishigha erishti. Hemmimiz aptomatik halda hanimni Uyghur Milliy herkitining rehbiri, lidirimiz dep toniduq. Erkin Aliptekin ependimmu derhalla hemme ishni tapshurup berdi. Hanimmu helqning qollap koterginige layiq, putun wujudi bilen, alghan ishini wayigha yetkuzup orundidi, Amerika yoligenge tushluq heliqning hemayisige erishti. Nimila dimigen bilen dunya sorighanlar, musteqil dowliti bar, hakimyet tutqanlar heqiqi rehberni koreleydiken, tapalaydiken.
 
Meyli hanimning qandaq ajizliqliri, kamchiliqliri bolsun, Uyghurlar keyinki 50-60 yilda helq ara etirap qilghan tunji rehberge erishti. Emma hanim we biz bu rehberlikni, lidirlikni  yahshi asriyalmiduq, tereqqi qilduralmiduq.   Yene  tehi bezi kishilirimiz Hittaygha maslashqandek qilip hanimni yoqitish uchun herket qiliwatidu. chiraq tuwi qarangghu bolidu digendek , kunde digudek hanim bilen birge yurgenlerdin    
“Sewzide gep yoq, Guruch dem yep boldi”  dep, omumi helqning hich ishtin hewiri yoq, lidirimiz tehi hayat tursa, rehbirimiz tehi yingidin qayta saylanghan tursa, mensep pereslik qilip, reis , lidir bolush temesida ozini-ozi lidir qilip yasap chiqish uchun putun qilidighanni qiliwatidu. Tor betlerge ozini ozi lidir dep teshwiq qiliwatidu. uni buni elchi qilip ewetip hanimni: - bu mening iz basarim deguzush uchun mejburlawatidu.  Dohturgha berip ikki kunluk dem elish  qeghzi uchun  Hittay   dohturning aldida yalghandin aghriq bolup:-  wayjan-wayey! Eyya-eya!!  Dep bergendek , Radio muhbirlirigha  mehsus zakas maqale yazghuzup, huddi Hittaylardek yalghan hekayilerni, yalghan tarihni  oydurup, toqup, ozini  kuresh qaynimida yetiship chiqqan qehriman qilip korsitish uchun jenining beriche tirishiwatidu. Jengnamilerni yazduriwatidu. Gerche Bizning doctor muhbirlirimizmu shu dewirde yashighan bolsimu, jan beqishning helekchilikide  $100 ning  meridin kechelmey bu yalghanchiliqlarni yeziwatidu we  teshwiq qiliwatidu. Doctor digen unwanni ras oqup alghanmidu ? yaki, hokimet  etiwar berip   musundaq yumshaq bashliqlilqigha ,  mulayimliqigha , nimini yaz dep zakas qilsa yeziweridighan yahshi hislitige  qarap, ehmiyet berip in’am qilip berip qoyghan unwanmidu??. Yaki ijtimai pende alghan doctorlik peqetla ataqtila bar bolup,, emilyette qosaqta  desmiy yoq bolup,   jan beqish tes kelip, amal yoq yallanma yazarmen bolup qalghanmidu??. Chirayliq  qizlirimiz $100  gha meptun bolup, ishtanbeghigha ige bolanmisa, doctorlirmiz $100 gha meptun  bolup qelimige, unwanigha ige bolalmisa,  nime  bolup  ketti  hoy bu zaman???.
  Uyghurlarda bir gep bar:  Koza kunde sunmaydu, kunide sunidu, dep.    Esit !  Bizning bu doctorlirimizgha !!  ichim aghrip qaldi .   koprek  pulum bolghan bolsa, bular bundaq harlanghiche, oz kespi boyiche  birer  tetqiqat, yaki  ilim saheside ishlishi uchun yardem qilghan bolattim.  Bu doctor muhbirlar $100 ning   quli bolup qaptu.  Yallanma  yazarlar  bolup qaptu. Qeni ulardiki  ilim-ehlaqi, unwan ehlaqi .  Eng bolmighanda unwanigha bolsimu hormet qilghan bolsa , uni Qedirligen bolsa bolatti.
 
 Mesilen: lidir hiyalidiki, reis temesidiki kona Qagha  Dolqun Isaning dostliri   bu chirik kona Qaghini girim qilip, Hittay-Turkiye-Amerika hemkarliqida yasalghan eng kuchluk Nury Turkel markiliq upa-englikte pedezlep , chet’elliklerge mahtap kokke koturup, aq qilip korsitip , lidirning lidiri, qehrimanning qehrimani qilip yasawatidu. Tehi uni kotirep lamamu qiliwetti.
DUQ tor betige kirip qarisingiz, Dolqun Isa ozini ozi huddi  Hittaylar   Lenin, Maw Ze dong, Hua Guo Feng larning resimini Qatar esiwalghandek Dolqun Isamu ozini 3-ewlat lidir qilip Erkin Aliptekin, Rabiye Kadeerlarning  keynige Hua Guo Fengning ornigha resimini   tiziwaptu.
RFA  da bizning   doctor ihtiyari   muhbirlirimizning qurashturiwatqan yasalma, yolep turghuziwatqan oydurma, koprurme tarih, mubalighileshturulgen hittayche epsaniwiy edibi ahbarati dawam qilmaqta.  
2012-yilining ahirida Dolqun Isa Amerikigha bir beripla, Amerikidiki Bir tunggan achqan  tor betige  Englishche qilip Uyghurlarning kelechektiki “yash Dalaylamasi” Amerikida   dep , resimliri bilen ozini Uyghurlarning yetishiwatqan  kelechektiki Lamasi  qilip hewer yazduruptu. Bundaqmu lawza, bezning- bezi, mazning- mezi, Abdihaliqning chemidinmu qelin insan barmidu? ​
​​​​​​
Set hotunlar qanche girim qilghansiri, kishilerning kozige shunche set korunginidek, tebii bolmighan nersini mejburlisa netijisi  huddi bugunki kundiki qoy bilen choshqini qoshqanda  choshqa qoy bolghandek  iken.
Uyghur dawasi mana mushundaq emel dep kallisidin ketken, mensep dep jinsidin kechken, hoquqperes chupey kishilerning qoligha qalsa, Helqimizning teqdiri nime bolup keter?  Heliq buninggha qarap turarmu?  Siz qandaq qaraysiz? Boldila mening nime karim demsiz? Yaki tohta bu weten dawasi meningmu dawayim, mening arilishish, pikir qatnashturush heqqim bar  , men ozem aldigha chiqalmighan bilen, buningdek jan baqti, mensep pereslerge bolmaydu!! Diyelemsiz??
Qeni oylinip beqinglar!!

Kelerki tema:
Heqiqi milletchi, wetenperwer  dawagerlirimizni eniq biliwalayli.
 

[Malik]

"Uyghur musteqilliqi" we "Uyghur Azatliqi"din ibaret shehitlerning qan we janliri bilen  korsitip bergen nishan we meqsetlirini yoqqa chiqirish uchun  „azatliq“ we „musteqlliq“ digen sozdin qachqanlardur. Hich eymenmestin : „ biz Uyghurlar musteqilliq telep qilmaymiz“ digen satqun erkin isa, rabiye qadir, enwer-esqer afghanliq, qurban weli, perhat altidenbir, dolqun isa, alim seyit, nuri turkel, dolqun qembiri, umit agahi, turdi ghoji, omer qanat, imm (mekke mekkari), erkin sidiq(optika alimi),  abduriyimjan, dilshat, elshat we ulardin qalsa babur, kamil –gulendem , m. Hezret we „qaghilar guruhi“ning awtori… lardur. Bularning hemmisi : „biz Uyghurlar musteqilliq telep qilmaymiz „ diguchi rezil satqunlardur! bular bugungiche Uyghurlarning qenigha zamin bolup keldi. Pakitlar www.Uyghurensemble.co.uk  qatarliq tor betlerde ilan qilindi. Bugungiche jinayetlirige towe qilmidi. Ular teipidin azdurulghanlar ozlirini chetke tartip otturigha chiqmidi. Jinayetler, qatilliqlar ottuigha chiqti. Uning arimizdiki igisi bolushi kirek !  

Menbe: www.uyghurensemble.co.uk Haqaret we Tohmet Uyghur Erkinlikining Dushmenl

[bir uyghur]

Qaghilar Guruhi (1)
Tarihimizdin ibretler, Teshkilatimizdiki Illetler
(chatma yazmilar)
1. Siyasiy Oktichilik, Ammiwiy Alaqilishish torliri
Edibiyat-senet sahaside yeziliwatqan eserler , sheirlar obzurchilaning obzorliri arqiliq tenqid qilinip, nazaret qilinip, yahshi-yaman eserler bahalinip, okurmenlerning menpeeti qoghdilip, edibiyat-senet sahasining saghlamliqigha kapalet qilinidu.
Tijaret sahaside bazaar bashqurush, bajghana, istimalchilar jemyichiti, mal baha tekshurush orni qatarlik orunlar arqilik tijaretchiler nazaret qilinip, keng istimalchilarning menpeti qoghdilidu. Hetta Hittaydimu Istimalchilarning menpeetini qoghdash orunliri bolup, mallarning supiti tekshurulup , mal bahasi control qilinip, tekshurulup turup, istimalchi keng ammining menpeeti qoghdilidu. Bu gherp elliride bir qanun teriqiside tehimu mukemmel halda elip berilmaqta.
Burun kishiler gheywettin qorqatti, gheywet arqilik mehelle- kuylirimizde yaman illetlerning, ehlaqsizliqning payda bolishi cheklinip turatti. chunki mehellilerdiki kocha dohmushida olturiwalghan yashanghan ana, achilirimiz, shu mehelimizning kuzetchiliri we obzorchiliri idi, mana shularning “gheywetliri” arqiliq mehellidiki bezi heddidin eship ketken ehlaqsizliqlar we bashqa nachar illetler tuzuletti we aldi elinatti . Nimile bolmisun helqimiz bu hil gheywetlerdin ehtiyat kilatti, chunki ularda insap, iza tartish , namus bar idi. Emma chetelldiki wetendashlar ozgurup kettimu? Yaki gheywetning mahiyiti ozgurup kettimu? bilelmidim, chet elde bezi bir qisim kishiler hichnimidin tep tartmaydighan boliwaldi. Iza tartish, namus digenni bilmes bolup ketkendek qilidu. Tehi undaqlarni arigha elip, namus qilmay dost qilip, torning beshige oltughuzup , resimlerge chushup iza tartmay torlargha qoyup, ozilirining reswaliqini elan qilishlirigha nime deymiz?.
Edliye orunliri, qanun, saqchi we bashqa amanliq, biheterlik orunliri arqilik jemyet tertipini buzghanlar, omumning menpeetige ziyanliq qilghanlar tekshurulup, bir terep qilininip, jemyetning tench, eminlikige kapaletlik qilinidu.
Saqchi, ediliye orunliri, sotchi, turme digendek qanun tarmaqliri bolmighan, yaki bir az ehtiyat qilidighan qoralliq qanitimu bolmighian Uyghurlarning siyasiy teshkilatliri, paaliyetchiliri Qandaq nazaret qiliniwatidu? Teshkilatlirimizning ichi tazimu? Helqimizning teqdirige mes’ul kishilerning wetenperwerliki qanchilik? Helqimizning menpeeti qoghdiliniwatamdu? Teshkilat ichidiki chiriklik, hiyanetchilik bir terep qiliniwatamdu? Teshkilatlirimiz ichide Hittayning tesiri qanchilik? Bizde nazaret qilip turidighan bir orun barmu yoq? Digenlerni oylap beqishimiz kerek.
Uyghur teshkilatlirida choqum oktichi , riqabetchi bolishi kerek. Chunki obzor bizning paaliyetchilirimizge tesir qilmaydu, hazirqi teshkilattiki paaliyetchilirimiz “gheywet” digenge pisentmu qilmaydu. teshkilatlirimizda tehi tekshurup, kuzutup turidighan, we jazalaydighan musteqil bir orun yoq, boghan teqdirdimu , oghrilar saqchilardin kuchluk, motihem bolup qurulghan ,prinsip intizam digenlerdin mustasna Uyghur teshkilatliri ichide ularning hich roli bolmaywatidu , ajizliq qiliwatidu. Hiyanetchi, , shekilwaz, jan baqti, ikki terepke teng ishlewatqan “dawagerlirimiz” heddidin bek iship ketip baridu. Ular teptartidighan, ehtiyat qilidighan bir ong qanatning teshkilat ichide yaki teshide bolsimu bolmighanliqtin, bu yuzi qelin “dawagerlirimiz” qandaq qilalaysen? dep qashangliq, qelinliq qiliwatidu. Dimisimu biz hich nime qilalmaywatimiz, ular qorqqidek birer qattiq qol teshkilatimizmu yoq. Undaqta Qandaq qilip teshkilatimizni bu keseldin , bu nomussizlardin qutquzup, dawayimizning sapliqigha kapaletlik qilghili bolidu? Buning uchun Uyghur helqining milliy menpeetini asas qilghan oktichilikni tohtatmasliq kerek. Oktichilik gherp ellirde qollashqa ige, moda bolghan, enenige aylanghan bir hil siyasiy paaliyet.
Bugunki ilim penning ilghar tereqqiyati bolghan tor bet, fasebook, twitter digendek ammiwi alaqilishish torliri arqiliq, helqimizni terbiyelesh, amma bilmigenni ammigha ashkarilash , teshkilat ichide yuz beriwqatqan emma tuzetmey, ozini koghdash uchun ettaripigha adem toplap, guruppa boliwelip, tehimu chongqur yiltiz taritishqa uruniwatqan, uyghur menpeetige ziyan salidighan illetlerni jamaaetke bildurush arqiliq, jamaetning kuchi bilen bu hiyanetchilerni teshkilattin tazilashni qet’i elip berish kerek.
Demokiratic ellerde bir kishi yaki bir guruppa kishi bir teshkilatning beshida turuwelip, teshkilatni nechche novet, idare qilidighan ish yoq. Eng bolmighanda orunliri almiship turidu. Hetta diktator dep atalghan Rossiyening presedenti Putinmu ikki nowet wezipisi tugigende ornini bashkisigha berdi. Bizning teshkilatimizning bir nechche kishining kontrolliqida bolghinigha nechche novet boldi. Shunga teshkilatta hich bir islahat, yengiliq , ilgirlesh bolmaywatidu. Bularning ornigha muwapiq adem yoq bolmighanliqtin emes, belki yuqarda dighinimizdek, bashqilargha yol qoymaywatqanliqtin shundaq bolup keliwatidu. Teshkilatta uzaq turup ketken kishilerning orunliri almishishi kerek, yingi kishiler, yengi idiyeler, Yengi qan qoshulishi kerek, teshkilatlirimiz islah qilinishi, tereqqi qilishi, helqimizning teqdirini ozgertish uchun, yengi yollarni tepish uchun izdinishi kerek. Erep Baharining Hittaygha kelishini, Hittayning demokratlishishini chushep olturmay, awwal ozimiz demokratlishishimiz, Erep baharini awwal ozimidin bashlishimiz kerek.
80-yillarning beshidin bashlap Uyghurlarning Dunyagha tarqilishi bilen Uyghurlarning siyasiy dawasi yoqtin barliqqa kelip, kichik, tarqaq, chechilangghuluqtin, zoruyup, birlik ittipaqliq asasida birliship birlikte paaliyet qilidighan, bir merkezning yetekchilikide paaliyet elip baridighan boldi. Bu intayin yahshi bir yuksulush, tereqqiyat. Hemmiz buningdin hursen. Lekin, Teshkilatimizning tuzulme kurulmisining kuchluk bolmasliqi, yaki hesap -soraqning yoq bolishi teshkilat ichide chiriklikning yiltiz tartishigha , yamrishigha purset bermekte. Uyghurlarning hazirqi aldinqi qatardiki teshkilati DUQ ning mushu 2-3 yilliq ehwaligha bir nezer salsaq, DUQ ichide chiriklik, hiyanetchilik, ehlaqsizliq intayin eghir. DUQ ichide Guruppawazlik intayin eghir bolup, qargha qarghinining kozini choqimasliq prinsipi bilen, Kona hiyanetchi, chirik qaghilar bir guruppa boliwelip, yengi kishilerning, yingi idiyening , yengi qanning teshkilatqa qoshulushigha tosqunluq qilmaqta. DUQ ta nechche novet turghan bu kona qaghilarning kallsining, iqtidarining bari shunchilik, ularning bilidighini shunchilik. ularning hazirghiche qilghan paaliyetlirige rehmet diyish bilen birge, Emdi ularning orunlirini yashlargha, yengidin yetiship chiqiwatqan , yengi idiyediki zatlargha otunup beridighan wahti kelgenlikini tartinmay diyishimiz kerek. Teshkilatimiz islah qilinishi, yengiche yollarni, strategiyelerni izdinishi kerek. Reislik, muawin reislik, katipliq ulargha ata-anisidin miras qalghan, mengguluk mensep bolmasliqi kerek. Bashqilarghimu purset berilishi kerek. Shundaq qilghanda kimning idiyisi, pikri, we ishining toghriliqini, we kimning sapliqini bileleymiz. Hem kimning iqtidarliq ikenlikini bayqiyalaymiz.
Dunya weziyiti, wetinimizning we helqimizning weziyiti kunde ozgurup turiwatidu, helqimizning kelechigi heterlik terepke ketip barmaqta, emma Uyghurlarning birlikke kelgen teshkilati bolghan DUQ ta hich qandaq bir stratigiye yoq, 10 yil burun teshkilat qurulghanda nime digen bolsa, bugun yene shu gep, ozgirish yoq, hetta ozgertkisimu yoq. Uyghur helqining menpeetige heqiqi koyinidighan, bugunki we kelechektiki weziyetni kuzutup, dunya siyasitining ozgirishige mas halda siyaset elip baralaydighan, Uyghur helqi ichidiki milletchi, dinchi, we liberal iddiyidiki kuchlerdin muwapiq paydilinip, toghra bir siyaset , stratigiye belgilep, helqimizni yetekligidek sewiyede birer kishi yoq. Reis, lidierlirimizning hali shu bir birining ulini kolash, bugun Munichta ittipaqlashtuq dep hetme quran oqup, dua qilip elan qilghan birlik hitapnamisi Washingtongha qaytip barghuche buzulup ketip baridu. Washingtonda bundin keyin ittipaq otimiz dep yighlap, yalwurup turup qilinghan wediler Munichqa kelipla esidin chiqip, yene kona tutqaq kesili boyiche her olturushta uni buni kolash, chishlesh bilen boliwatidu. Rehberlirimizdin renjip ketishningghu hajiti yoq, chunki ularning siyasiy we mediniyet sewiyesi shunchilik , ehlaqi, mijez- hulqimu shunchilik, bari shunchilik iken. Emma gal pichaqta mal boghuzlap, malni haram qilghandek, bu sapasiz kishilerning menmenchilik, shehsiyetchiliki , ichi qoturliqi helqimizning menpeetige ziyan kelturmesliki kerek. Nechche on yilda bir kelidighan pursetler yene qoldin ketip, Uyghur helqige uwal qilinmasliqi kerek .
Hazir DUQ ta bashqlarning pikirlirige, koz qarashlirigha hormet qilmaydighan yengi iddiyelerni qobul qilmaydighan, ozlirini nahayiti usta siyason, Uyghurlarning serhilliri deydighan qarghilar guruhi bar. Ularning kuni ozi bilen pikir perqi bar kishilerni qandaq yoqitishning pilan-charilirini tuzush bilen aldirash . Bular ozliri bilen mijezi, pikri ohshimighan, ozlirining bolmighur herketlirini, qiliqlirini, hiyanetlirini, jan baqtiliqlirini qollimighan, ular nime dise maqul dep, ulargha egeshmigen her qandaq kishining qilghan sozi, ishlirining qanchilik toghra bolushidin qet’i nezer, u kishining pikrini we qilghan ishini qollimaydu. Eksinche uni yoqitish uchun herket qilidu. Dunya boyiche telefon qilip, Uning-buninggha yaman gepini qilip, bashqa sepdashlagha yaman korsitisitip, u kishilerni sesitish herkiti elip baridu. Bu qaghilar guruhidikiler bir yerge berip, birer chetellik erbap bilen korushup bir parche resimge chushuwalsa shuni ghelibe, tutiya bilip, dosliri arqiliq torlarda elan qilghuzup, bolmighanda ozini ozi elan qilip, Uyghur jamaatige qaltis ish qiliwatqanliqini namayen qilip, uning hoshalliqida uch kun piwe-sharap ichip meshush yurmekte. Helqimizning bugunki hali qandaq? Biz nime qilduq? Nime qiliwatimiz? Dawayimizda helqimizning derdige derman bolghidek birer ish boliwatamdu? Deydighandin birsi bu guruppida yoq. Mushundaq soalni birsi otturigha qoysa, etisidin bashlap yoqitish obekti bolidu.
Hazir DUQ ta reislik temasidiki kishilerning hazirqi reisni istipagha zorlishi kucheymekte, DUQ ning ichi ziddiyetke toshaq bir dewr, DUQ ichi yeqinda eghir bir kirisizqa petip qalidu, ichidin chek ketip baridu. DUQ parchilinish terepke ketip baridu
Tor betlerde Teshkilatlirimiz ichide saqliniwatqan mushundaq bezi na-toghra ishlarni kopchilik bilen ortaktilshish meqsitide bir nersiler yezilsa , derhalla HITTAY ning ishpoyini digen qalpaq keydurulidu. Tor bashkurghuchilar arqiliq derhal eliwetidu. Emma Hittay bu men dimekchi bolghan we buningdinmu muhimraq uchurlarni oz wahtida elip bolup, uninggha qarshi tedbirlirini qollinip bolghan, DUQ ning yuqiri derijilik rehberlirining bugun ettigen echilghan yighini, shu kuni kechte Wahington, Munich, Totonto, Istambul jamaiti arisida hikaye, yomur bolup yuruydu. DUQ ning ichi buzuq. Dunyadiki kuchluk dowletlerning biheterlik tarmaqlirighiche singip kirgen Hittay biheterlik hadimliri, temi yoq baghdek , hich bir biheterlik tedbiri, chariliri, intizamliri bolmighan, hetta bir kacha tamaq, bir botulka piwa, bir romka haraqqa dum chushidighan Uyghurlar yighilghan DUQ tek bu teshkilatta yoq dep, kim eytalaydu??
Mening yazmaqchi bolghinim awam helq uqmighan, emma uqushqa tegishlik men ozum korgen, anglighan uchurlardur. Mening buni yizishtiki meqsidim : Chetelde yashawatqan barliq Uygur wetendashlarni bizning dawayimizda yetekchi orunda ketip barghan DUQ qa sahip chiqishini, teshkilattiki kishilerni her zaman nazaret kilip turishini, kuzutup turushini, ulardin hesap-soraq elip turishini, bu arqiliq, teshkilat ichide uzundin beri bikiniwalqhan hiyanetchi, chiriklerni tonup yetishi we teshkilatimizning tuzulmisini chingitish uchun yardemde bolishini umud kilmaqchi. Yene bir tereptin Teshkilatimizning , dawayimizning tizgini kimde, kimler bizge wekillik qiliwatidu? Bu kishiler qandaq kishiler, sapliqi qanchiliq, tarihtiki kishiler bilen nime perqi bar, ular Uyghur helqining menpeetige heqiqi wekillik kiliwatamdu? Yaki qandaqtur bir shehslerning kontrolliqigha chushup qelip, melum dowletlerning menpeeti uchun kozur bolup qeliwatamdu? yaki bir nechche kishining dawa qilish arqiliq jan baqidighan, yighin bahanisi bilen u dowlet bu dowletke berip, seyle sayahet qilidighan bir orni bolup qaldimu? Digendek bir qaqnche soallargha barliq oqurmenler bilen bille jawap tepish.
Belkim beziler sen buni yazidighan kim iding? Sanga bu hoquqni kim berdi? Diyishi mumkim.
Jawabim: men bir Uyghur, Uyghur millitining bir perzenti bolaraq wetinimge munasiwetlik her qandaq ishlargha millitimning menpeetini asas qilip turup, arilishish, soz qilish hoququm bar.
oqurmenlerning bu yazmamni toghra tapsa bashqa torlarghimu kochurup qoyishini umid qilimen. Yazmamda diyiliwatqan bezi uchurlardin bezi “rehberlirimiz” biaram bolishi mumkin.
Hazir bar bolghan tor betliri melum kishiler teripidin bashqurulup, noqul halda melum kishilerni mahtash, bashqilirini tillash, chushurush, sesitishni asas qilidu. Bizge oz koz qarashlirimizni erkin otturigha qoyalaydihgn Musteqil, biterep bir tor beti bolishi kerek.
Men qandaqtur Rabiye hanimning Totonto, Munichtiki zakas yazghuchisi emes, we Erkin Aliptekinning terepdaridiki Munich we Washingtondiki birlirimu emes. Men Uyghurning teqdirige yuqarqilardinmu bekrek kongul bolidighan, echinidigan sap Uyghurlarning bir wekili. Mening kimlikimni surushturup bu kimdu ? dep uning buningdin guman qilip, uni buni orunsiz haqaretlep yurmey, mening nime diginimni we nime dimekchi bolghinimni surushte qilishinglarni umid qilimen.
(dawami bar)
Kelerki tema:
2. Bizning inqilabimiz , Rehber, Liderlirimiz

[bir uyghur]

Qaghilar Guruhi (2)
D. Isyan
(chatma yazmilar)
Tarihimizdin ibretler, Teshkilatimizdiki Illetler
2. Bizning inqilabimiz , Liderlirimiz, Dawagerlirimiz
Bu tema bir az uzunraq, awwal kochuruwelip, aldirmay, sewrichanliq bilen, tepsily bir oqup chiqishinglarni soraymen.
“--Aghriqni Yoshursang, oluming ashkare bolidu. Uyghur Maqal temsilliridin.”
Olumimizning ashkare bolushini kutup turghiche, Hemmimiz rastini, heqni dep, millimizni halakettin saqlap qalayli!
1933- we 1944 yilliri noyabirda qurulghan ikki qetimliq Sherqiy Turkistan Jumhuryiti hittay tajawuzchiliri, chetel we ichimizdiki bezi satqunlarning ortaq hemkarlishishi bilen yoqitilghandin keyin bir qisim inqilapchilirimiz sabiq Sovetler ittipaqi , Turkiye we bashqa dowletlerge qechip chiqip ,Sherqiy Turkistan dawasini yashawatqan dowletlerning qanun tuzum, siyasetlirining yol qoyghan dairisi ichide , shu waqittiki helqara weziyetke qarap, ozilirining qudretlirining yetishiche elip bardi. Dawani bizning dewrimizgiche ulashturdi. Bular Kazakistanni asaz qilghan Yusupbeg Muhlisove rehberlikidiki Sherqiy Turkistan milly birlik sepi, Hashir Wahidi rehberlikidiki Uyghuristan azatliq Teshkilati, Turkiyeni asas qilghan Isa Yusup Aliptekin, Memtimin Bughra rehberlikidiki Sherqiy Turkistan wehpisi qatarliqlardur. Bu merhum rehberlirimizning memmlikettiki waqtida nime qilghan, azatliq dewride qaysi terepte turghanliqi, nime uchun digenlerni keyinge qaldurup yaki untup, wetendin ayrilghandin keyin, maddiy we eqliy kuchining yetishiche elip barghan weten dawasigha teshekkur eytishimiz kerek. Hem ketkuzup koyghan we jahilliq , menmenchilik qilip dawayimizning tereqqiyatigha ziyan salghan yerlirinimu kim bolishidin qet’iy nezer tartinmay diyishimiz kerek.
Sabiq Sovetler ittipaqining yemirilishi, qerindash milletlerning musteqilliqqe erishishi Uyghur helqini umudlendurdi. Bolupmu yuqarqi teshkilat rehberlirini tehimu shundaq qildi. Shuning bilen bu dawagerlirimiz we wetendin 80-yillarning ahiridin bashlap chet’elge chiqqan wetenperwer ziyalilar birliship, birlikke kelgen bir teshkilat astida paaliyet elip berish meqsitide 1992-yili 12-ayning 12 kuni Istambulgha toplandi. Bu yighlishning Hoshallinarliqi yeri shuki bugunki DUQ ning asasi bolghan, Uyghurlarning chet’eldiki tunji birlikke kelgen teshkilati:-- Sherqiy Turkishtan Milliy Merkizi quruldi. Emma ,meyuslinidighan yerimiz hoquq tehsim qilinghanda bu manga kichik bolup qaldi, Mening hazir salametlikim yahshi emes, men hichqandaq wezipe alalmaymen dep Ata-bala Aliptekinler passipliq qilip, qeydap, wezipe almidi. Emma Istambuldiki yashlarni kushkurtup, bashqa bir teshkilat qurushqa righbetlendurdi. helqimizning hoshalliqigha soghaq su sepip, dawayimizning tereqqiyatigha tosqunluq qildi. Netijide 1996-yili Erkin Aliptekin ependimning maddiy we meniwi medet berishi bilen Germaniyening Munich shehride Dunya Uyghur Yashlar Qurultiyi quruldi. Buning bilen Uyghur dawasi qerilar , yashlar dawasi bolup ikkige bolundi.
Yusupbek Muhlisov bilen Hashir Wahidilar Allahning dergayigha ketti. Ular heqqide bu yerde bir nime dep yurushning hich ehtiyaji yoq. Chunki, bukunki jidellerge chetishliqi yoq.
Rehmentlik Esa Yusup Aliptekinning sabiq Sovetler ittipaqining 1978-yili istambulgha ewetken wekili (buning ichide Ziya Semedimu bar iken) bilen bolghan sohbette, tarihtin ibret elip, Sovetler ittipaqining tekliwige bir maqul dep, siyasiy strategiyeni bir ozgertip baqmighinini; we 1992-yili tunji qurulghan Sherqiy Turkistan Milliy Merkizini qollimighini, oghli Erkin Aliptekinge nesihet qilip ,ittipaq otushke, merkezni qollashni tewsiye qilmighinini hisapqa almighanda, merhum cheteldiki hayat musapisida ozi yashighan dewrning sharaitigha yarisha qolidin kelishiche, qudritining yetishiche dawa qildi. Merhumgha kop rehmet, yatqan yerini jenet qilsun. Amin!
Emdi oghli Erkin Aliptekin nime qildi, nime qilalayti, Uyghur dawasigha qoshqan ijabiy we selby tohpisi digenlerge u kishining qilghan paaliyetliri, bille olturghanda qilghan sozliri arqiliq jawap tapmaqchi.
Meningche birinji : Uyhur dawasining Gherpke bolupmu Germaniyege kelishide Erkin Alikptekin ependimning alahide tohpisi bar. Ikkinji: Rabiye hanim Turmidin chiqishi bilen shu haman DUQ reislikini hanimgh otkuzup berishtek bir toghra qararni qildi. Eger Erkin Ependim mushu peti tohtap qalghan bolsa hich bir tenqidke uchrimayti. Her zaman hormetke ige idi. Bugun Gemaniye we bashqa yerlerde u kishining yaman geplirini qilidighan kishiler otturigha chiqmighan bolatt. Epsuslinarliqi Erkin ependim undaq jim turmighandek qilidu. Keyinki abzaslarda bu toghrilik melumatlar bar.
Erkin ependimning Undin bashqa ijabiy tohpisini men kormidim yaki anglimidim, bashqilar qoshumche qilip, korsitip qoysa hemmimiz hursen bolimiz. Erkin Aliptekin ependimni bashqilar Uyghurlarning birdin bir siyasoni deytiken, menmu shundaqmikin dep qaraytim, lekin bir nechche qetim birge olturup, qilghan gep sozliri, we qiliqliri, teshkilat ichidiki ittipaqsizliqlarning menbesi, we arqa septiki qollighuchisi ikenlikini anglap, undaqliqigha ishengim kelmidi. Erkin Aliptekin ependim bilen bir saet paranglashqan adem 10 yildin keyinmu yene shu ohshash sozni anglaydu. Qeni Erkin Aliptekin ependim nime digen iken we nime qilghan iken awwal ozining digenlirini we qilghanlirini, andin bashqilarning diginini anglap baqayli. Erkin Aliptekin:
--Dadam rehmetlik daim mundaq dep telim beretti: siyasiy dawa qilghan adem iqtisadiy jehettin rawaj tapalmaydu, qeyinchiliq, ghurbetchilikte yashaydu.
-Tuhumni tashqa urghili bolmaydu, ular kuchluk, biz ajiz. Uyghur helqi 250 yilliq istila astida qelip, qulluqqa uginip qalghan,
--Mening salametlikim yahshi emes, mening dawagha ehtiyajim yoq. Men yashinip qaldim, u dunyagha barghanda milliting uchun nime qilding dep sorap qilip qalsa , qolumdin kelishiche buni qilalidim diyish uchun bu ishlargha anche munche arilishiwatimen.
--Ukulirim ozenglarni bek urup, upritiwetmenglar, ailenglerni, kelechikinglarni oylap koyunglar, oynap kulup yashanglar.
Erkin Aliptekin heqqide M.Sayramining towendiki maqaliside tehimu kop tebir berilgen.
“Uyghur milliy herikiti musteqilliqqe teyyar turushi lazim “
“Liderimizni toluq mueyyenleshtürüshimiz lazim “
Erkin Alipketin ependimning yuqarqidek kishini meyuslenduridighan sozliri kishilerge umutsizlik, chushkunluk, dawadin sowup ketishni terghip qilidu. Erkin Aliptekin her qetim Munichqa kelip yighin achqanda, yaki DUQ qa reis boghan zamanida bashqa dowletlerge barghanda, yighinni huddi sayahetke barghandek otkuzetti. Yighinda berilgen sozlesh wahtida aldin teyyarliwalghan maqalisini oqup beretti, kech bolghanda yighindiki jiddichilik, jushqun keypiyat yoqap, ozining yetishturgen shagirtliri bilen birer resturangha yighilip, piwe yaki Turkiyede ichip konup qalghan RAK ni ichip yuqarqidek geplerni qilip, hemmimizni yep –ichip oynashqa righbetlenduretti. Erkin Aliptekinning bu aditi helihem DUQ ichidiki uning shagrtliri arisida bar. Her qetim yighin achimiz dep bir dowletke yighilghanda, ettigini yighin aldirash echilidu, yighinni baldurraq tugitishke aldiraydu, hetta bezi mesililerni atlap, qisqartip otup ketidu. Kech bolghanda Erkin Aliptekinning keyp-sapagha ugetken shagrtliridin Dolkun Isa, Dilshat Rishit, Semet Abla, Alim Seytof, Omer Kanat, Umut Agahi, Gheyyur Qurban, Nuri Turkel, Erkin Emet, Ablikim Hotenler bir restorangha yighilip tang atqiche echiship, kulke chaqchaq bilen tang atquzidu. Yighinda nime netije hasil qilindi, nime uchun bu dowletke yighilghan digenler untulup ketidu. Emma helqimiz bu yighindin nime yengiliq chiqarkin dep radio, internetlerni izdesh bilen aware bulup yuruydu. Bu qoshungha Ilham Mahmutmu Tokyoda echilghan qurultayda muawin reis bolup saylanghandin buyan yengidin eza boldi. U 2012- yili 9-ayning ahiri Gollandiyede echilghan yighinda uch kun dem almay, qawaqhanlarda tunep, puhadin chiqqiche ichip, qaytip ketti. Mana bu bizning qollap, choqunup keliwatqan dawagerlirimizning dawa qilish usulubi. Ishenmisenglar yighin echilghan her bir dowlettiki ehwallarni bir eslep beqinglar. Mana mushundaq ziyapetlik paaliyetlerge berishni taliship ketidu. Qizghinip ketidu, bundaq yighingha maliyeni control qiliwalghan kishi we yighinni orunlashturushqa mes’ul kishi oz yeqinlirining, heqem sayilirining yol kira, yataqlirini koturup berip ekilidu. Emma Kambodja, Vetnam digendek, azraq hewpi bar, haraq-sharap bilen kutiwalidighan ichermenler bolmighan dowletlerge hichkim barmaydu. Hetta Salamu qilinmaydu. Netijide yardem wahtida barmay, Kambodja waqesidek tragidiyeler boldi. Surushtisi bolmidi. Jawapkari tehiche yoq. Eger birer yahshi netije bolghan bolsa idi, uni men qildim, men orunlashturdum dep tor betlerni bir alatti. Emma Kambodja weqesi jimlam yoqap ketti. Uningdin tejirbe sawaqlar yekunlenmidi. Mes’uliyet digen nerse yoq. Mana hazirghiche 2012-yilning ahirida Vetnamda qayta tutulup qalghan balilar heqqide hich bir izdinish we herket yoq, ishni jim turiwelish arqiliq besiqturiwetishqa tirishiwatidu. Chunki bu yerde kechlik ziyapet, haraq-sharap yoq.
Qisqisi DUQ qa heqiqi dawa qilidighan, iqtidarliq , imanliq, ghuruluq kishilerning yighilishigha qarshi turup, eksinche bille ichip oynaydighan, hiyanetchiliklerni kormeske salidighan, yaki hiyanetke sherik bolalaydighan qarghu- kor, gas-gacha, ichermen hemrahlarni toplawatidu.
Eskertish
( (Dawayimizning muhim orunlirida turghani, millitimizning menpeetige wekillik qilghan kishilerni tekshurup –kuzutup beqish, kimliki, tarihi , edep- ehlaqi, we sapliqi heqqide mulahiziler elip berish, her kimning oz koz qarashlirini bayan qilish, Gherp demokratiyesinining asasi. Bu hich bir zaman pitne we gheywet emestur.))
Erkin Aliptekin we Rabiye hanim her ikkilisji siyasion emes, Rabiye hanim heqqide ayrim tohtilimen.
Mening Erkin Aliptekin Ependimni bundaq diyishim:
--Eger Erkin Aliptekin ependim siyasion bolghan bolsa , azraq bolsimu tarihtin ibret alghan bolatti, dadisining otmushidin azraq bolsimu deris elip , her qandaq ehwalda ozimizning ustidin herqandaq bir yatlargha hetta NED gha oz chawumizni chuwup erz yazmighan bolatti. We bashqilarningmu undaq qilishini tosighan bolatti. Hemme mesilini oz ichimizde putturushke ti******ti.
--Eger Erkin Aliptekin ependim siyasion, teshkilatchi bolghan bolsa Uyghur helqining beshigha kelgen bugunki kulpetni, ozige we bashqilargha chushken tarihiy wezipini yahshi chushengen bolatti. 1992-yili istambuldin bashlanghan yashlar , qerilar dep ayrilghan dawa qoshunimizni heli burunla birlikke kelturgen bolatti. DUQ ichidiki shagirtlirigha terbiye berip, yaki tossup, DUQ ichide dawam qiliwatqan ichki jidelge heli burunlam hatime bergen bolatti.
--Eger Erkin Aliptekin ependim helqara weziyetni, dewirni chushengen bolsa, ozining dewrining ayaqlashqanliqini, Uyghur dawasida yengi bir tarihning yaritiliwatqanliqini qobul qilatti we jim turatt. shagirtlirighimu ularning dewrining ahirlashqanliqini dep, ozi bilen birge elip ketken bolatti, hergizmu ozi istipa berip bolup, ornigha chiqqan Rabiye hanimni qandaq kontrol qilish pilanini tuzup, ozining shagtliri arqiliq bu ayalgha aram bermey, nerwisigha tegip, bugunge qeder dawamliship keliwatkan DUQ ichidiki ichki majralarning arqisida bolmighan bolatti.
Erkin Aliptekin ependimning DUQ ning reislikini wahtida Rabiye hanimgha otkuzup bergenliki bir aqilnaliq boghan bilen, shagirtlirining tohtimay hanimning chishigha tegishlirni tosimay, eksinche ular bilen bir septe turup, ularni qollap bergenliki kishini oygha salidighan bir mesile. Burun tarqilip yurgen bezi mish-mish geplerge ishenmey kelgen idim, her qanche bolsimu Erkin ependim undaq qilmighandu we qilmaydu dep oylaytim. Lekin towendiki bir yurush weqeliktin keyin ishinipmu qaldim.
DUQ ning Tokyoda chaqirilghan 4-qurultiyidin keyinki DUQ ichidiki hoquq mensep jidili taza qizishqa bashlidi. Munichta Dolqun Isa, Esqerjanlarning ramizandin ilgiri bashlighan DUQ ning bash teptishi bilen ichki ishlar mudirini elip tashlash heqqidiki imza toplash kompaniyesi bilen DUQ ichidiki hoquq jidili yuqiri pellige yetti. Munich Jamaitimu qaymuqup, ikkige bolunushke bashlidi.
((Abdiriyemjanning Youtubqa chiqip sozlishimu mushu waqittin keyin bashlandi, tehiche sozlewatidu, qaynawatidu. Qaynishi heqliqtek qilidu. Chunki heqsizlik, chiriklik, hiyanet, semimiyetsizlik bu yerde, DUQ ning merkizide eghirdek qilidu)).
Erkin Ependimmu Ramizangha ulgirip Munichqa kelip, bir ay ramizanda Munichta turup, her kunki iptarliq sorungha toluq qatniship, Dolqun bilen Esqerjanning imza toplash paaliyitini qollap berdi. 9-ayda Gollandiyede echilghan DUQ ning yighinidin chiqqan netije Dolqun Isa, Esqarjanlarning erzisige qarmu-qarshi chiqip, Eksinche Esqerjanning muawin reislik wezipisi eliwetilip, DUQ ichidiki hoquq majrasi tarihtiki eng yuqiri rekordni yaratti. Dawada utturup qoyghan Dolqun Isa, Esqerjanlar achchighini jidel bilen almaqchi bolup, Munichtiki 3-4 jidelho, ichermenni DUQ ning Munichtiki merkizige yighip, Rabiye hanim bashliqidiki DUQ rehberlirining Gollandiye yighinidin keyin Munichqa kelishini kutup turdi. Rabiye hanimning kelishi bilen merkezde jidel chiqip, ure-ur boldi. Rabiye hanim jideldin aman esen qutulup, qaytip ketish uchun Airportqa ketti. Gollandiyede tinchliq, birlik bilen bashlanghan yighin, Germaniyede jidel-urush bilen ayaqlashti. Etisi bu 3-4 hareqkesh bilen birge hormetlik Erkin Aliptekin ependim, Enwerjan ,Dolqun Isa, Esqerjan , Ablimit Tursunlar Teklimakan Ashhanisining ustidiki ayrim oyide aqshamqi jidelni yekunlep, bundin keyinki yingi jidel-stratigiyesini pilanlawatqan yighinning toppisige Washingtongha ketelmey airportin qaytip kelgen Rabiye hanim, Seyit Tumturk , Omer qanatlar kirip qaldi. Erkin ependim yerge kirey dise yer qattiq, derizidin ozini tashliwetishning orni yoq, reswa halda turup qaldi. Qalghanlarmu ozlirining bu jidelchiler bilen tilining birliki, we bashliqliri ikenlikining ashkare bolup qalghininidin reswa bolup, tutulup qalghan oghrilardek turup qaldi. Rabiye hanim, Seyit Tumturk, Omer Qanatlar gep –soz qilmayla derhal chiqip ketti.
Etisi oktebirning birinji kuni Abdijelil qarimning orunlashturishi bilen Erkin Aliptekin ependim we bashqa shaykilar we Rabiye hanimlar yene Teklimakan ashhanisigha yighilip, bir-birige deydighanni diyiship, bundin keyin undaq qilmaymiz dep wedilerni berip, hetme quran oqup, qesemlerni echip, DUQ tor betide elan qilghan Munich ittipaqliq hitapnamisini elan qildi.
Shu kunki yighinda awwal Erkin ependim ozining Rabiye hanimni qanchilik qollighanliqlirini ,andin sile meni undaq depla, bundaq depla digendek birmunche renjishlirini dep otti, Rabiye hanimmu Erkin ependimning renjishlirige tegishlik jawabni berip, emdi mening gepimni anglisila dep turup: Burun uning buningha renjip Bergen towendiki shikayetlirini kopchilikning aldida didi:
---“Men turmidin chiqip, Amerikigha kelip tehi bir ay bolmay, silining oyliride sili Erkin Aliptekin, Dolqun Isa, ****** *****, Ablikim hoten, Abdishukur yighilip: -- Bu ayal turmidin chiqti, meshhur shehs bolup qaldi, uni ozimizge tartmisaq tehi bolmaydu, emma bek tonulup ketip, abroyi bek koturulup ketse, keyin biz kontirol qilalmay qalsaq qandaq qilimiz? Buning uchun aldin teyyarliq qilip qoyishimiz kerek. Rabiye hanimni DUQ qa reis qilip ekilimiz, eger DUQ bek meshhur bolup ketip, Rabiye hanimni buningdin ayriyalmay, yaki kontirol qilalmay qalsaq, Yawrupa sherqiy Turkistan birlikini kuchlendurup, DUQ qa riqabetchi qilip, hanimning obrazini ajizlitish arqiliq hanimni kontirol qilimiz . dep yighin echipla. tehi turmidin qutulghunumgha bir ay bolmighan mendek bir ayalni qandaq jaylash heqqide pilan tuzupla, bu silining manga bolghan sadaqetmenliklirimu? Bu silining meni qollighanliqlirimu? Ta bugunge qeder silining shagirtliri Dolqun mening bilen jidel kilip aram bermeydu , birdem Esqerjan, meni hich aramimgha koymidi. Zadi sili nime dimekchi? Yaki bu qurultaylirini qayturup eliwalsila, yaki jim turup, shagirtlirini manga jidelge salmay, meni aramimgha qoyup, ish qilghili qoysila “ didi.
Buninggha Erkin Ependim we bashqilar hich nime diyelmidi. Oy ichidiki hemmeylen bir hil ongaysizliqta qaldi . Seyit Tumturkning jimjitliqni buzup, kelishturushi bilen, otkenge salawet qilindi.
Erkin ependim:-- yashlar bizni oynitip, bizdin paydlinip, ikkimiz arisida bu hil ziddiyetni peyda qiliptu, bundin keyin diqqet qilayli, otkenge salawat qilayli dep, hetme qur’an oqup, dua qilip, qesem ichip, yuqurda diyilgen Munich ittipaqlik hitapnamisini elan qildi, emma bu hitapnamimu Hanim Washingtongha qaytip ketkiche shaykilar tereptin buzuwetildi.
Bizning bu moysipit siyasionlirimizni , Uyghur millitige wekillik qiliwatqan DUQ ning atalmish rehberlirini , we bu weqeliklerni korup, hem anglap:
Mushularmu rehbermu? Mushular Uyghur helqining wekillirimu? Mushu kishiler bizning siyasiy erbaplirimizmu ? mushular Uyghurning dawagerlirimu? tufi!!!!, biz Uyghurlar nimanche behitsiz, teleysiz, shorpishane helqturmiz dep, qattiq echindim.
Emdi Rabiye hanimgha kelsek: Rabiye hanim siyason emes, teshkilatchimu emes .
Emma keyinki yerim esirde Uyghur helqi ichidin chiqqan bir qehriman.
Rabiye hanimni oqumighan, sawatsiz, sodiger hotun, undaq-bundaq dep eyipini echip kelduq. Ayal kishi rehber bolsa bolmaydu dep putaqmu taptuq. Uyghurlarning meniwi anisi dep nam berilse, uni qobul qilalmay, mazaq qilipmu yurduq.
Emma Rabiye hanim hich bir zaman men palani mektepte oqughan dep, oqughanlar bilen ilim pen sahaside talash tartish qilghini yoq. Birer elim-pen sahaside ilmiy tetqiqat bilen shughulliniwatqinimu yoq. Rabiye hanim bir mektepte tot yil kitap oqumighini bilen, 10 yil jemyette oqup, hemme nersini emilyiti bilen ugengen, Uyghur jemyitini, Uyghur helqining derdini, azap –oqubetlirini we Uyghur helqining kelechigini yahshi chushengen. Oqughanlar qilalmighan yaki qilishni halimighan ishni qilay dep, heterge ozini etip, eng eghir bedelni tolep otturigha chiqqan bir ana. Chetelde we wetende heli oqughan, ozining unwanini ozi kotirelmeydighan heli kop nami uluq, yiltizi bosh erliribiz bar. Emma bulardin bir er heterge ozini tewekkul qilip otturigha chiqalmidi. Lekin bu ana otturigha chiqti.
Bu ana tehi erkin dunyagha emdi chiqip, ishni nedin bashlashni bilelmey, temtirep yurup, erkin dunyani emdiletin chushiniwatsa, bizning oqughan alimlirimiz, bu anigha yardemde bolushning ornigha, lider bolushning shertliri, lidir digen undaq bolishi kerek, bundaq bolishi kerek dep, ozining we helqimizning haligha baqmay, gherpliklerge selishturup, nechche yuz yilliq gherp siyasitining jewhirini tehi tunugun turmidin chiqqan bir Anidin telep qilghini qiziq. Ikki ayliq bowaqni 20 yashliq balidek bolishing kerek diyish eqilge uyghunmu ?
Hemmimizde kamchiliq bolghinidek, Rabiye hanimning ushshaq chushek kamchiliqliri heli bar . Rabiye hanimning kamchiliqlirini uning toligen bedili, Uyghur dawasining tereqqiyatigha qoshqan tohpisige qarap kormeske salimiz. Emma ishlirmizning yahshi bolushi uchun semimiylik bilen kamchiliq, toghra bolmidi dep qarighan yerlirimizni eskertip, esige selip qoyimiz. Bu tenqidlesh emes, korsitip qoyush, semige selip ,eslitip turush.
Dawayimizgha ishtirak qilghan, Teshkilatimizda mohim orunda turghan barliq kishilerning artuqchiliqi we kamchiliqlirini tartinmay otturigha qoyishimiz kerek.
Rabiye hanim teshkilatchi emes, hem birer idare – jemyette ishlepmu baqmighan. Shunga qol astidikiler bilen qandaq chiqiship ishleshni, ularni qandaq ishlitishni, hoquqini qandaq waqitta, nege ishlitishni yahshi tengshiyelmidi. Teshkilattiki her bir bolumning rolini, ornini , derijilirini, hizmitini, mejburyetlirini yahshi chushinelmidi we yahshi maslashtururup elip baralmidi. DUQ ichidiki kona qaghilarmu hanimgha heqiqi yardemde bolup, masliship, toghra meslihetlerni bermidi. Hemmisi oz teripige tarti, shehsiy menpeetini teshkilat, millet menpeetidin untun qoyup keldi.
Hanim Sel gumanhor, bir ademge aldirap ishenmeydu. Her daim ozemning ras deydu. Bir ish uchun munasiwetlik, munasiwetsiz on ademdin meslihet soraydu. Sorimaqchi bolghan ishtin u kishining hewiri bar, yoq bolushi bilen kari yoq. Shunga jawap bir-birige zit chiqip qalidu. Chataq chiqsa bashqilar ozini qachurup, putun gunahni hanimgha artip qoyuqluq. Yeni hotuni oghul tughsa ozidin, qiz tughsa bashqilardin degendek ish qiliqliq. (Babur Mehsutqa het yezip berish weqesi). (we Uyghur Aliy kengesh yighining echilishi ene shundaq boldi.)
Hanim ozini nahayiti bilermen siyasion dep qaraydu. Shunga bashqilarning teklip pikirlirini aldirap qobul qilmaydu. Hanim ozini semimi qollighan, qoghdighan, sadiq kishilerni qoghdimaydu, hem ishenmeydu. Maozedong, Stalindek gumanhor, birsining azraq cheqishturishi bilen asanlam yuz oriydu we setiwetidu. Shunga hanimni qoghdap, hanim heqqide toghra gep qilidighanlar nahayiti az qaldi. Hanim ozimu her daim : -meni DUQ ichide izchil qollap, qoghdap keliwatqan peqet ikki kishi bar Siyit Tumturk bilen Nurmemet Musabay deydu. Lekin Bu ikkisi bilen bolghan munasiwetmu bir yerge berip qaqlghandek qilidu. Hemmisidin yuz oride we setiwetti.
Lekin Ekin ependim Munichqa kelip, etrapidiki ozige sadiq kishilirige eng az ayda bir qetip piwe bayrimi qilip berip, taza ichirip mehman qilip turidu. Ularni her jehettin yolep turidu. Hetta qimarwazlar bilenmu ulpet bolup, piwehanida ilpet bolup bille olturup ichip, mungdiship turidu. Hergiz kereksiz dep tashliwetmeydu, satmaydu.
Hanimning uni- buninggha jidelge selip qoyidighan mejezimu hem bar. Birliridin asanlam hapilaydu, hem asanlam eplishidu.
Dolqun Isaning uni- buninggha jidelge selip koyushta professor, doctorluq unwani bar. U DUQ ichidikilerdin bir-birige urushqa salmighan adimi yoq. Munichtiki jamaetning serkilirinimu nechche qetim bir-birige selip, nechchige bolup- yighip boldi. Esqerjan bilenmu talay urushurp, nechche qetim taliship, nechche qetim epliship boldi. U Eskerjanni ongayla aldaydu we bashqilargha ongayla salidu. Esqerjanni qochaqtek oynitip oynaydu. Ozining iddiyisidin otmigen, oz menpeetige uyghun kelmigen her qandaq ishta Esqerjanni ozining donerhanisida bir mehman qilipla qayil qilip, qarshi terepke salidu. Esqerjanmu ongayla Dolqungha aldinidu, bezide ozining ahmaq bolghini bilip, Dolqun bilen hapiliship qalidu. Emma Dolqun Esqarjanni ongayla hosh qilip yene ozige meptun qiliwalidu. Dolqun Esqarjan bilen Hanimni nechche qetim jigelge selip tamashisini korgen. Bu nowet Munichtiki imza toplash ishighimu Eskerjanni aldigha chiqirip qoydi. Bash teptish bilen ichki ishlar mudirini eliwetish heqqide toplanghan erz-imzani Esqerjan hanimgha yollap, hanimni bu ishta tez qarar berishqa qistidi. Dolqun Esqarjanni hanim bilen bu ish heqqide birini aqlighuchi, birini qarlighuchi qilip jidelge selip qoyup, ozi tamasha korup turdi. Netijide Gollandiyediki DUQ yighinida Esqerjanning wezipisi eliwetilip, hanim bilen Esqerjan yaman bolup qaldi. Nowette Dolqun Esqerjangha yahshichaq bolush uchun, he dep hanimgha het yezip, telefon qilip, Esqerjanning wezipisini eslige kelturush uchun tirishmaqta. Princip, tuzum, teshkilatning abroyi digen bilen kari yoq. Ozi hosh bolsa boldi. Dolqun Isa bu hil turdiki oyunlarni tola oynap, hanim bilen tola soqishap, nechche qetim Qur’an tutup qesem ichken. Qur’an tapalmighanda jeynimaz, yaki chapinini yerge selip tizlinip olturup, aldigha uchrighan nersini qoligha elip qesep ichip kelgen. Emma qanda bar mejezi ongshalmidi. Hanim bilen Dolqun huddi mushuk bilen chashqanning kinosidikidek, tohtimay soqushup keliwatqan bir jupler. Mushukmu chashqanni yeplam tugetmidi. Chashqanmu ozining mushukke teng kelelmeydighanliqigha ten berip ghit qismidi. Oz menpeeti uchun milletni otqa ittiriwatidu. Ziyan milletke boliwatidu.
Dolqun Isa kishilerni bir-birige jidelge selishta, ozige qarshi reqiplirini boysundurup, kalidek yuwash qilishta huddi “Qirliq Istakan” kinosidiki heliqi alamet oquydighan Dahanlardek. Belkim Dolqunda bolishishke bolidighan melum menpeet barmu, yaki ular bilen bir mezgil ariliship, ozige ohshash hiyanetchi qilip, gallirini poq qiliwetemdu, bilmidim bezi bir kishilerni pichiwetken topaqtek yuwash qiliwetidu. Rehmetlik Kuresh Kusen DUQ ning bash teptishi bolghanda Dolqunning her hil hile mikirlirige, suiqestlirige qaynap, ichidin tugiship, u alemge baldurlam seper qilip ketti. Ablimit Tursun DUQ ta ichki ishlar mudiri bolup turghanda, Dolqunning bezi intizamsizliqi, teshkilsizliki, chirikliklirini qobul qilalmay, Dolqun bilen kelishelmey DUQ tin chiqip ketken idi. Ablimit Tursun hanimni kuchluk qollighuchilarning biri idi. Kimki hanimgha qopalliq qilsa esker tartip berip edipini beridighan Gheni batur idi. Ablimit Tursun Munichta Dolqun Isa bilen bir sorunda olturmay, uningdin yirginip yurginige nechche yillar bolghan idi. Towa dimey bolmaydu, towa !!!! Dolqun Isa Ablimitqa nime sewep qildi, yaki qaysi Dahanning oquydighan usuli bilen oqudi, Ablimit Tursunni ozige meptun qiliwaldi. huddi islamdin yuz orup, Hiristiyan bolghandek, Ablimit Tursun oz wahtidiki nerge barimiz dise bille baridighan, nime qilimiz dise hurra!! Dep bille qilishidighan sadiq hemrahliridin braqla yuz oridi. Hazir Ablimit Tursun Dolqungha masliship, her olturushta Hanim heqqide hejwi yomur toqiydighan boldi. Dolqun buningdin hozurlinip kulup domilap oynaydighan boldi. Burunqilar deydighan: “Togining ishekchilik eqli bolsa ishekning arqidin mangmaydu “ dep. Burunqi hanimni qoghdaydighan Ablimit Tursun bugun Dolqun Isa bilen huddi Amesterdamdiki qanunluq “dost” lardek bolup ketighliq. Burun lenet oqup yurgen Dolqunning arqida yurup, her yerde hanimning yaman gepini qilidighan bolup qaldi. Eger yuqarda diyilgenchilik eqli bolsa, “dost” yursimu yuriwerse, lekin burun eqide qilghan kishisini, yuz seksen gradus ozgurup, yaman gepini qilip yurmey, donirini setip, normal chahchiqini qilip yurgen bolsa yahshi idi. Ishekning burnidin yeteklishige ketip qalmasliqi kerek idi. Bilmidim ishekning arqida donerdinmu koprek bir menpeet barmu qandaq??
Yene HahaRabiye hanimgha qaytip kelsem: Rabiye hanim teshkilat qaidilirini bilmeydu we hormet qilmaydu. qaide- pirincipni ongayla buzidu. Bugun chiqarghan yekunini etisi inkar qiliwetidu. Hanim turaqsiz, bugun birsi gep qilsa uningkini ras dep u terepke qeyip bir hil ish qilsa, etisi bashqa birsi gep qilsa uningkini ras dep, u terepke qeyip, aqsham qilghan ishigha zit ishni qilidu. Hanim qisaskar. Birsidin bir az renjip qalsa uning hisawini alimen dep, teshkilatqa qanchilik ziyan ekilishini oylashmay, bezide teshkily tuzumge hilap ishlarni qilip, ichki qalaymiqanchiliqning chiqishigha sewepchi bolup qalidu. DUQ ichidiki Doqun Isadek purset peres, hoquq peresler, hanimning bu ajizliqidin paydilinip, teshkilatning obrazi, inawiti bilen oylashmay, hanimning rehberlik obrazinining chushi bilen kari balmay, oz menpeetini, ozining ornini kuchlendurush, oz yeqinlrini yenigha tartish uchun Halighanche qaide, pirinciplarni buziwatidu, nizamnamige hilapliq qiliwatidu. Ozige riqabetchi dep qarighanlarni hanimgha cheqishturup, hanimning qoli bilen yoq qiliwatudu. Buning bilen hanim bashqilargha qabilyetsiz, turaqsiz, iqtidarsiz rehber bolup qeliqliq.
Mesilen: . (Eskerjanning Tokyodiki saylamda utturup qoyishi, hanimning yene uni muawin reis dep bekitip qoyishi, Gollandiye yighinida omumiy qara bilenr yene Eskerjanni muawin reisliktin eliwetishi, Doqunning Esqerjanning wezipisini yene elsige kelturish uchun hanimgha qiliwatqan herketliri, bu nowet jenwede echilidighan DUQ yighini.) Meme
Hanim ozining qudriti, qabilyiti , teshkilatning iqtisadiy ehwali, we ijtimai-siyasiy weziyetler bilen oylashmay bezide bek chong pilanlarni tuzup, yoghan sozlerni qilip salidu. Bezi bir ishlarni heddidin bek ashurup mubalighe qiliwetidu. Ahirida bu pilanlar emelge ashmay yaki ijra bolmay, yalghanchi bolup qeliqliq.
Hanim helqara siyaset, ozige maddiy yardem beriwatqan kishilerning muddialiri, ghaye-meqsetliri bilen oylashmay, chet’eldiki uyghurlar ichidiki bezi bir hayajan kishilerning tenqidlirige heli etiwar berip keldi. Quruq shoarlirigha aldinip, nowettiki rial weziyetke uyghun bolmighan sozlerni, ishlarni qilip saldi. Hanimning Yoldishi Hormetlik Sidiq Haji aka we bashqa meslihetchiliri weziyetni, dewirni, ozimizning halini, kuchimizni chushenmey, bek chong , weziyetke uyghun bolmighan meslihetlerni berip, hanimgha iqtisadiy jehettin yardemde boliwatqan we qollawatqan chet’ellikler, siyasionlar aldida hanimni ishenchisiz qilip qoydi. 2011-yili mayda echilghan “Uyghur Aliy Kengishi” buning bir misali. Bu yighinning echilishining hich hajiti yoq idi, maddiy yardem beriwatqan kishiler hich bir zaman yighindin: “ Uyghurlar Musteqilliq isteydu. Aptonomiyedin soz achmaymiz” digen yekunning chiqishini istimeyti. Bundaq qararni chiqarghan bir teshkilatni Amerika tewelikidiki NED dek bir orunning maddiy jehettin qollishi, helq- ara qaide-qanunlargha uyghur emes idi. Ularnimu qeyin ehwalda qoyup qoydi.
--Elwette Uyghurlardin nime isteyse? Dise, hemmimiz Musteqilliq deymiz. Emma bu iradimizni, nishanimizni, ghayimizni, DUQ tek bir teshkilat ozining nishani , ghayisi dep elan qilishi bugunki dewirge uyghun emes idi. “Yotqangha qarap putimizni sunishimiz kerek idi”, ozimizning kuchini, ornini, iktisadiy ehwalimizni, we dunya weziyitini oylishimiz kerek idi. Uning wahti bar idi. Wahtinche Bugunki dunyada moda boliwat siyasiy- tactikilardin paydilinishimiz, ozimizning ichki arzuyimizni undaq baldur, ochuq ashkariliwetmeslikimiz kerek idi. Hanimning etrapida helq ara weziyetni, qanunni we ozimizning ehwalini toghra tehlil qilip, toghra meslihet berip, toghra yolgha yetekligidek semimi kishilser nahayiti az. Ular bu yighin heqqide hanimgha toghra meslihet berelmigen. Epsus, yighin echilip, qarar chiqip boldi. Emdi DUQ tiki atalmish “siyaset belgiliguchiler”, we sirtidiki meslihetchiler hemme jawapkarliqni hanimgha artip qoydi. hanim buning bedilini tolewatidu we istipagha zorliniwatidu.
Hanim ozining helq ichidiki ornini, inawitini, hormitini ozi bilelmeglik. Milletning Chongraq ishliri heqqide bash qaturmay, nediki ushshaq, ijtimai, mehelliwi, shehisler ara ushshaq ishlargha arlishiwalidu. Orun tallimay, qarshisidiki kishilerning kimliki, mediniyet sewiyesi, meqset-muddialiri, we qiziqishliri bilen oylashmay soz qilidu. Chong- kichik, kollektip, shehsiy paaliyet, hetta mehmandarchiliqlarda soz qilip, bezi sozliri bir nechche qetim tekrarlinip, anlighuchilarning qiziqishini qachurup qoydi. Hem nutqining qimmitini, sapasini we ozining salapiti, heywisini yoqitip qoyuqluq.
Hanimning yene bir ketkuzup qoyghan yeri, hanim siyasiydin bekrek iqtisadqa koprek kongul bergendek korunup, Amerikida Uyghur oyi berpa qilimen dep, dunyadiki Uyghurlardin pul yighdi. We ozi biwaste bu pullarni qobul qildi we toplidi. Hanim ozi bu bullarni tutmasliqi kerek idi.,Hanimning bu yahshi kongli ozining beshigha bala bolghandek qilidu. Amerikida Uyghur oyi qurimen dep seperge atlanghini bilen, Amerikidi Uygurlar bir pung bermeptu. Eksinche, hanim pulni yewaldi, ozige oy eliwaldi, oyni oz namida aldi, qizigha oy elip berdi, dep pitne qiliwatqanlar Amerikidikilerdin koprek iken. Hetta yardemning eng kop qismini bergenler: “ bu pulni biz Hanimgha berduq, hanim nime qilsa ozining ishi” dep, Amerikida echilghan Uyghur aliy kengesh yighinida kopchilikning aldida digen bolsimu, Leken yene hanim ustidin : - hanim iqsatni qalqaymiqan ishletti, oz-shehsiy ishlirigha serp qildi dep, yatlargtha erz qilghanlarning kopreki Amerikidiki Uyghurulardin iken. Uyghur dawasini iqtisadiy jehettin qollawatqanlarmu bu hildiki “iqtisadiy pakitlar” korsitilip qilinghan shikayet-erzlergimu ishinip qalghandek qilidu. Chunki erz-shikayet qilghanlar hanim bilen birge ishligen, we ishlewatqan chetellikler neziride hanimning eng yiqin , eng ishenchilik digen kishiliridur. Hamim palanchi dowlet, theshkilat, mawu kishiler manche pul beridighan boldi dep quruq poni kop atmasliqi, iqtisad bilen teminlewatqanlar bilen biwaste alaqe qilip, ular bilen bolghan munasiwetni yahshi saqlap turishi kerek idi. Otturida salachiliq qilghanlar, terjimanlar salani, terjimini toghra qilmighandek qilidu. Salachilar, terjimanlar oyun oynap ketkendek qilidu. Yene ziyanni millet tartidighan boldi. hanha
Hanim her zaman men digen lidier tursam deydu, emma lider digenning heqiqi menisini ozi yahshi bilmeydu. Ozining ornini ozi chushinelmidi. Inaviti, derijisi bilen korushushni bilelmidi. Her qandaq chet’ellik bilen korushush uchun ozem barimen dep turiwaldi. DUQ ning her bir bolumining roli, derijisi we funkisyesi boyiche mas kishilerni ewetishni adet qilalmidi.
DUQ ning hazirqi ijraiye komitet reisi Dolqun Isaning mijezi hanimningkidin nechche hesse nachar. Ziyapet beridighan, yataq-tamaq, yol kirasini kotiridighan her qandaq yighin -paaliyetlerge ozi beriwalidu. Etisi birersi bilen bir parche reisimge chushup, Uyghur jamaitige dawrang salidu. Bu hildiki we bashqa turluk teshkisizlikliri heqqide bashqilar gep qilsa, Huddi teshkilatta peqet ozila bardek, ozila dawa qiliwatqandek, peqet ozila Teshkilatning birdin- bir sahibidek, hetta DUQ uning shehsi shirkitidek jawap, beridu. Qandaq qilisen ? men barimen deydu. Hetta reiskimu shundaq jawap beridu we nizamnamida bar dep bir maddini toqup berip tugitidu. Hanim nizamnamige anche kongul bolmigechke, he-bolaptu dep tugitidu, bezide hapilishipmu qalidu. Sabiq bash katip hich bir hisap berip baqan emes. Chiriklik, hiyanette birinji. U hich bir zaman ozi barghan shu yighinlirida Uyghur mesilisi qanchiliq muzakire qilindi, bu yighinda men Uyghurlar heqqide nime didim, mening bu yighingha kelginimning qanchilik ijabiy tesiri boldi , bu yighingha mening kelishim muwapiqmidi? Mening kelginim principqa, teshqilat qaidisi we tertiwige uyghunmu? dep ozidin sorap baqmaydu. Sabiq bash katip Dolqun Isaning teqdiri ahiri Sherqi Turkistan wehpining sabiq katipi Hamuthan kokturktek bolidghan ohshaydu. Shundaq bolushqimu tegishliktek qilidu.
Sabiq bash katip Dolqun Isa qaide prinsipni, nizamnamini ozining ishigha uyghun qilip her zaman ozgertip turidu. Bashqilar Nizamnamide mundaq diyilgenghu dep sorisa, derhalla u digen kona nizamname deydu. Zorur bolup qalsa ozgertidighan yerni ozgertip, sorighuchigha delil qilip korsitidu. Huddi Injilning kona nushisi, yengi nushisi dep nechche turi bolghinidek, DUQ nizamnamisiningmu konisi, yengisi, chetellikler uchun englische nushisi, Uyghurlar uchun Uyghurche nushisi dep nechche nushisi bar. Mohim maddiliri hergiz ohshimaydu.
Bezi DUQ erbaplirining we uzun qulaq kishilirimizning diyishiche: Kambodja mesilisidin keyin, bu weqeni tekshurush we bir terep qilishta muqim , mukemel bir nizamnamining yoqliqidin ajizliq qighan DUQ ning sabiq bash teptishi Nurmemet Musabay Amerikida echilghan Uyghur Aliy kengesh yighinida DUQ nizamnamisini qaytidin retlep, tuzutup yezip, shu kunki aliy kengeshke sunghan. Qismen ozgertishlerdin keyin bu nizamname maqullanghan. Nurmemet Musabay maqullanghan nizamnamidin uch nusha teyyarlap, her bir betige hemme reisler we bash teptishning imzasi atquzup, birni reislikte, birni katiplikta, birni teptishlikte saqlaydighan bir islahat yurguzgen. U yene haligha baqmay Dunyani alte rayongha bolup, her bir rayongha birdin muawin reis mesul bolushni mushu nizamnamide shekillendurgen iken. Bumu bir hesapta hich roli yoq muawin reistin bir rayondin bir- nechchisining saylinishining aldini aldi. Shundaq qilip ahiri nizamnamening muqimliqigha kapaletlik qilindi, we 4-qurultayda maqunlanghan bugunki DUQ ning nizamnaminsining asasi yaritildi. Buning bilen sabiq bash katipning burunqidek, prinsipni oz meyliche ozgertidighan ishi aqmas bolup qelip, sabiq bash Teptish Nurmemet Musabayni riqabetchi dep qarap, uning bilen jidelge chushti. Tokyoda chaqirilghan 4-qurultayda bash katipliq oylimighan yerdin Nurmemet Musabaygha otup qalghandin buyan, Dolqun bilen Nurmemet otturisidiki tirkishish we jideller tohtimaywatidu. Sekkiz yildin beri bermey kelgen bash katipliqning ozining mensep pereslik qilishi bilen ozi bilelmey qolidin chiqip ketip qalghinigha chidimaywatidu. We Qolidin kelishiche hazirqi bash katipning ishlirigha tosqunluq qiliwatidu. bu ikki kona we yingi bash katipnng yengi jidili bilen DUQ ning nowettiki ishliri passip haletke chushup qeliqliq. Bu ikki qaghining poq talishishi hittaygha payda boliwatidu.
Mesilen : 2012-yili sentebirde Gollandiyede echilghan yighingha Dolqun we Eskerjanlarning boykut qilip barmaymiz dep her terepke telefon qilishliri, we yighindin chiqqan qarargha hormet qilmasliqi. Dolqun Isa Munichtiki her yerde: - biz barmighan yighindin chiqqan qarar qarar emes, dep yurushliri, we Ijraye komitet reisi turup, u yighinning qararlirini ijra qilmay passipliq qilishliri. Bu yil martta jenwede NED ning orunlashrurishi bilen echilidighan yighingha DUQ ning rehberlirining kengeytilgen huddi Gollandiyede echilghan yighingha ohshash yighinni yene bille echish heqqidiki uhturushni DUQ katibatliqining hewiri yoq, oz aldigha muawini bilen elan qilishi we keyin bir telefon yighini bilen emeldin qaldurulishi, we Esqerjanning wezipisini eslige kelturush uchun Hanimgha tohtimay yol mengishliri qatarliq puchek oyunlar.
Dolqun Isa yene hanimning maslishishi bilen bir obdan ish qiliwatqan Memet Tohtinimu Yawrupa parlamentidin uzaqlashturdi. Dolqun Isa bu kona qaghining Australiyede echilghan bir yighinda ozi bilen bir terepte turmighini uchun uningdin och elish mehsitide, tohtimay hanimgtha Memet Tohtining yaman gepini qilip berdi. Hanimmu meydani bosh bolghachqa we qizghanchuq bolghachqa, Memet Tohtining qolgha kelturgen netijiliridin qizghandi bolghay, Dolqunning sozlirige asanla ishinip, uninggha masliship Memetning yaman gepini qilidighan boldi. Dolqun isa Memet tohtigha ajritilghan muashini wahtida toluq bermey uni iktisadiy jehettin taza qeynidi. Memet Tohtimu Munichqa muashini elish uchun bir nechche qetim keldi. Dolqun yene Memetning bashqa iqtisadiy chiqimlirini bermey, Memet tohtini kona dosluqqa yarimiding dep och aldi. Memet Washingtongha telefon qilsa hanim bir yilliq pulungni Dolqungha aghdurup Bergen, Dolqundin alisen digen, Dolqun Amerikidin pul kelmidi digen. Hanim bilen Dolqun ikkisi Memet Tohtini iqtisadiy jehettin qiynap, bir obdan yahshi ish qiliwatqan, iqtidarliq, yaramliq bir kishini Yawrupa parlamentidin ketkuziwetti.
Burun bashqilar we Dolqun Isa ozimu Rabiye hanimni iqtidarliq yashlarni paturmaydu, Ularni ozige tarmay, chetke qaqti, dep tenqidlep kelgen. 2009-yildiki saylamda DUQ din ozlikidin qelip qalgan Memet Tohtini Hanim siqip chiqiriwetti dep soz tarqitip yurgen idi. Emdi hanim uni DUQ qa mohim hizmetke teklip qilip ekirse, Memetmu aktipchalikq bilen tapshurulghan hizmetni yahshi ishlewatsa, Dolqun Isa Memet Tohtini sen men terepte turmuding dep, paturmidi. Yene bir tereptin, Memet tohtining qisqa waqit ichide yawrupa parlamentida qolgha kelturgen netijilirige chidimidi. Memet Tohti bir nechche qetim Shiwitsiyege berip, Shiwitsiye ministirliri bilen biwaste korushup, Shiwitsiyede iltija ishliri hel bolmay, uzaq turup qalghan we Hittaygha qayturulush aldida turghan Uyghurlaning ishini tel-tokus hel qildi. Buning bilen on nechche yildin beri Yawrupada turiwatqan , we DUQ ning uzaq muddetlik Bash katibi bolghan Dolqun Isa we bashqa DUQ ning Yawrupadiki yuqiri erbapliri bugunge qeder bunchilik bir ishni ozlirining qilalmighanliqidin nomus qildi yaki chidimidi bolghay, Memet Tohtining muashini putunleylam tohtutup, yawrupadin ketkuziwetti. Mana bu Dolqun isaning siyasonliqi, Qabilyiti, iqtidari.
(Erkin Asia Radiosining Shiwitsiyedin Bergen bir hewiride: Shiwitsiye parlamentida otkuzulgen bir qetimliq Uyghurlarning siyasiy iltija ishliri heqqidikik yighingha Memet Tohtini teklip qilghan, emma Memet Tohti baralmay, Amerikida turup, neq meydandin video arqiliq qatnashturulghan. Shiwitsiye parlamentidiki kishiler Memet Tohtining hizmetlirige Rehmet eytaqan. RFA hewerlirige qarap beqinglar)
2009-yili Amerikidki 3-nowetlik DUQ qurltiyida, Rabiye hanim qayta reis bolup saylanghandin buyan, otken 3 yilda DUQ ichide ichki jidel uzulmidi. Katek ichidiki tohular bir –birini choqilighandek, bular bir biri bilen choje-horazdek ichki urush qilip keldi. Uyghur helqighe meenpeetlik bir ishni qilghini yoq. Putunley mensep talishish urushi qilip keldi. DUQning ichidin Dolqun Isa, Omer Qanat, Esqarjaqnlar aldida way hede, way hanim dep, qoyup, sirtta hanimning yomurlirini sozler, uning buninggha hanim ustidin shikayetlerni qilip hanimni datlap berip keldi. DUQ teshidin Nuri Turkel, ****** *****lar ichidiki yuqarqi dostliri bilen masliship, NED ge tohtimay hanimning putunley yaman gepini apirip, NED bilen hanim otturidiki munasiwetni buziwetti. Mana emdi iqtisadiy yardem tohtaydighan boluptu. Bu cheqimchilar qanchilik hoshal bolghandu-he?? Emma Ziyan Uyghur helqige boldi.
Towendikisi yuqurda diyilgen Jenwe yighinning iptal qilinghanliqi heqqidiki el- het.
Yighin heqqidiki Jiddi uxturush
Von: erkin emet <[e-mail]>
Hörmetlik DUq rehberliri
Duq reisi Rabiye qadir xanimning riyasetchilikide 6-Fewral küni chaqirilghan telepon yighinida töwendiki qarar maqullandi:
1. 3-ayning 9-10-künliri Jenewede echilidighan DUQ rehberlik heyitining kengeytilgen yighini qisqartildi.
2. Yighingha kelidighan mehmanlarning sani melum derijide qisqartildi.
3. Yighingha qatnishidighan mehmenlarning 3-ayning 10-küni Jenewege kelip bolishi, 14-chisla qaytishi qarar qilindi. (baldur kelgenler yaki kech qaytqanlar pütün chiqimini özi kötiridu).
4. yighingha qatnashquchi her bir wekil 100 awrodin yighingha puli töleydu.
5. Bu xetni tapshurup alghan wekiller yighingha qatnishish salahitige ige bolghanlar, ayrupilan biletlirini alsa bolidu.
6. Baridighan wekiller 3-ayning 1-künigiche, Jenwege berish waqti, ayrupilan numarasini bizge bildursun.
Yighinni Oyushturush Komititi katiwatliqi namidin: Dr. Erkin Emet Tarim
Emdi yene Rabiye hanimgha qaytip kelsek: Rabiye hanim weten millet ishigha heddidin ziyade ozini beriwetip, kishilik munasiwetke etiwar bermey, nurghun kishiler bilen renjiship qaldi. Hanim jigerlik, ghururluq, nochi, ganggung erlerdek herqandak pikrini shu kishining yuzige diyeleydu. We ayallargha has hususiyiti bilen arqisidinmu heli obdanla deydu. Dawa ishlirigha bir az selbi tesir beridighan gep-sozlerni we ishlarni qilghanlarni yuz-hatire qilmay tenqidleydu. DUQ we UAA dikiler wezipisini yahshi , wahtida orundiyalmisa, yaki untup qalghan, kechuktururp qoyghan bolsa hanim ayimay tenqidleydiken. Hanim yene Amerikida namayishlargha chiqmighanlargha telefon qilip hapilaydiken. Buning bilen ozlirini milletning eng yuqiri qatlimidiki “ziyaliylar” deydighanlar hanimdin hapilap, hanimning gheywitini qilip , sawatsiz, lidir bolushqa layiq emes , uni-buni hata qildi, yashlargha otunup berishi kerek, Istifa berishi kerek dep soz -chochek tarqitip yuruydu . bu “ziyaliylar” namayish we bashqa dalida bolidighan ziyapiti yoq, sehnisi yoq paaliyetlerge hergiz kelmeydiken. Ziyapetlik sorunlardin hergiz qalmaydiken. Chaqirilmisimu Torge chiqip, sehnide olturiwalidiken. Bundaqlar Amerika, Kanadada koprek iken.
Hetta bezi bir qisim yaghachchi, tamchi, boyaqchi, sirchi, shopur, qimarwaz, oghri, heyloyinchi, we bikarchilarmu oziche siyasionluq qilip yaki yuqarqi “erbaplar”gha hoshamet, chapanchiliq qilip, Hanimni uni hata qildi, buni hata qildi dep ghungshipmu qoyiwatidu. Yuqarqilarning hemmisi hich bir zaman men kim? Men weten ,millet uchun nime qildim ? nime qilalaytim, hanimni tenqidligidek men nime? Dep oz-ozige soal qoyap baqmighan bolishi mumkin, belkim ularda undaq bir ang kem bolishi mumkin.
Aptori eniq bolmighan, emma hemme kishi Sidiq Haji Rozi yazdi dep guman qiliwatqan maqale “Qalighach Uwisidiki sirlar” ning yezilishi , dunyadiki hanimdin renjip yurgenlerni birleshturup, hanimgha qarshi birlikte herket qilidighan yahshi bir sharait yaritip berdi.
Lekin, Erkin ependim we bashqa Germaniye, Amerikidiki motiwerlirimiz nime disingiz aldingizda qarshi pikir bermeydu, kishilik munasiwetke usta, sizge hergiz yaman korungisi yoq. Siliq –sipaye, Sizning dawagha selbi ishlarni qiliwatqiningiz, namayishlargha chiqish-chiqmasliqingiz , nime ish qiliwtqiningiz bilen kari yoq. Tordin orun tegse boldi deydu. Erkin ependim Shundaq Mulayim, qarshiliqini, nepritini asanliqche aldingizda ipadilimeydiken. Emma Perda arqisidin oyunni yahshi oynaydiken, mesilen Enwerjan Sherqiy Turkishtan-Uyghurustan qurultiyi qurudighan waqitta Erkin ependimge meslihet salsa, obdan bolaptu, yahshi ishqa qopapla dep mahtap qoyup, sili reis bolup beremsiz dep teklip berse maqul dep qoyup, keyin unimay, yashlar qurultiyini qollap, chonglar bilen yashlar arisidiki bir dewrlik oyunning rijissori boldi. Keyin Amerikida Enwer Yusupmu Erkin ependimni hormet qilip meslihet harektirde: Surgunde Hokumet qurmaqchi, sili qandaq qarayla dise, obdan ish bolaptu, eger hokumet quralisila qursila,- dep mahtap qoyup, keyin hokumet qurulghanda uninggha qarshi kishilerning arqisidin medet berip, DUQ bilen SHTSH otturisida bolghan jidelningmu asasliq rejissorlirining biri boldi. Bu heqte M.Sayramining “Uyghur milliy herikiti musteqilliqqe teyyar turushi lazim”namliq chatma yazmisida tehimu tepsili tohtalghan.

Heq gepni qilishimiz kerek, kamchiliqini we artuqchiliqini teng ipadilishimiz kerek.
Meyli nime deyli, Rabiye hanimning meyli nime kamchiliqi bolsun, hanim weten millet dawasida eng pak, eng jesur, eng iradilik, eng umudwar, eng pidakar, eng ishchan, Uyghur helqining herqandaq ishigha ozini urup turidighan, tarih yaratqan , mert, jenggiwar bir ana.
Bugungiche tohtimay paaliyet qiliwatqan, ish qiliwatqan, bir yerlerge barsa inawetlik halda qobul qiliniwatqan, Uyghurum dep, birde kulup- birde yighlap, dunyani aylinip, uning-buninggha yalwurup- yighlawatqan, Uyghur derdini anglitiwaqan yene shu biz undaq-bundaq dep tillawatqan, Dolqun Isa, Omer Qanat, ****** *****, Nuri Turkeller yatlargha erz qilip sesitip, istipagha zorlawatqan, ikki balisini turmige solitip qoyup, putun weslidin ayrilghan, sabiq milyoner, bugunki kembeghel ayal—Rabiye Kadeer.
Rabiye hanimni bir az kuzetken adem hanimni yahshi chushinidu. Lap emes hanim 24 saet hizmet qilidu. Telefoni her zaman ochuq, bashqilardek hepte ahiri yaki kechte taqiwalmaydu. Derhal jawap beridu. Kundizi Amerika wahti boyiche ettigen ishqa berip, kech qaytip hizmet qilsa, kechiche Yawrupa, Asiya wahti boyiche uning buningdin barghan telefonlarni elip, mohim weqe, ishlar bolghanda yerim kechide DUQ ning muashliq we halisane dawagerlirige telefon qilip , ularni uhlatmay jiddi mesililer toghriliq bir ishlarni qilishni tapshuridu. Bu heqte M.Sayramining “Uyghur milliy herikiti musteqilliqqe teyyar turushi lazim” namliq chatma yazmisida tehimu tepsili tohtalghan. Hanimning bu hil waqitqa qarimay hizmet qilish uslubigha chidimighan muashliq dawagerler hanim ustidin NED ge berip “ shenbe, yekshenbe, bayramlarda ishlitidu, kunighe sekkiz saettin oshuq ishlitidu, dictator “dep erz qilghan. Buning bilen Rabiye hanim bir nechche qetim NED tereptin bu heqqide soraq qilinghan, lekin hanimning qenida bar bolghan yaki uginip qalghan huyi tuzelmighen. Netijide bizning “hormetlik” muashliq dawagerlirimiz, we dawagha kongul boliwatqan NED bilen munasiwiti yahshi kishilrimiz birliship, NED ge bir nechche qetim eriz qilghan, hem DUQ ichidiki bir nechche kishi we DUQ teshidiki bir nechcheylen birliship, NED diki bir hanim bilen birlikte Rabiye hanimni DUQ tin uzaqlashturush uchun “amal-charilerni” izdeshke bashlighan . Ular wastiliq we biwaste Hanimning ozigimu sili chekinip lidir bolup bersile, yashlar qilsun dep , hanimni istipagha zorlash tekliwini bir nechche qetim Bergen. Bu hildiki cheqimchiliqlar , DUQ din istipa berish teklipliri , we qayta DUQ qa reis namzati bolmang dep nesihet berishler 2010-yili Febraldiki “Munich siyasiy ozgurushi” din bashlinip Tokyodiki qurultaygha qeder dawamlashqan. Emdi jidel bilen dawam qilmaqta.
Towendikisi DUQ ning yuqarqi chiqimchiliqlargha qarita chiqarghan qarari iken: (shamal chiqmisa dereh lingshimaydu-de!)
Subject: Re: DUQ dayimi komutetining pewquladde qarari
DUQ dayimi komutetining pewquladde qarari

2011 - yili 2 - ayning 27 - kni ( yekshenbe ) DUQ dayimi komutetining pewquladde ichki telefon yighini chaqirilip, DUQ we DUQ tekiwidiki teshkilatlar ichide yuz bergen bezi teshkilsizlik hadisiler muzakire qilindi we Daimiy Kometit ezalirining birdek kollishi bilen tdiki qararlar qobul qilindi.

1. DUQ namidin, DUQ we bashqa Uyghur teshkilatlirining paaliyetlirini yeqindin qollap keliwatqan NED ( Demukiratyini himaye qilish Fondi) qatarliq xelqaraliq teshkilatlargha Uyghur dawasinining niki weziyiti we DUQ ni merkez qilghan Uyghur teshkilatlirining umumi ehwali we uzige has teshkili alahidiliklirini chushendurup, teklip harakteride het yollinidu.

Yezilmaqchi bolghan hette, towendiki mezmunlar alahide eskertilidu;

DUQ putun Uyghurlargha wakaliten Uyghur helqining insan- heq hoquqliri uchun yardemde boliwatqan we qollap keliwatqan NED we bashqa teshkilat, shehslerge cheksiz mindarliq we rehmet eytidu. We bu orunlar bilen dawamliq birge hemkarlishishini arzu kilidu. Shundaqla bu orunlar bilen DUQ we bashqa Uyghur teshilatlar otturisida dawamliship keliwatqan yahshi munasiwetlerning uzliksiz dawamlishini, buzghunchiliqqa uchrimasliqini umud qilidu. Herqandaq bir shehs yaki bir guruppa kishilerning oz shehsi menpeetliri yaki bashqa hiyal, umidlerde Uyghur teshkilatlirining bu orunlar bilen dawamliship keliwatqan dostliq munasiwitige buzghunchiliq qilishigha hergiz yol qoymaydu.

DUQ reyisi Rabiye Qadir hanim bolsa weten ichi we sirtidiki helqimizning yksek derijide qollushi, himaye qilishi we etirap qilishigha erishken milliy rehbirimiz bolup, Rabiye hanimning Uyghur milliy herikitidiki rehberlik, wekillik we yetekchilik orni helqara jamaetchilik teripidin, hem helqimiz teripidin toluq mueyyenleshtrlgen. Rabiye hanimning Uyghur milliy herikitidiki orni we tesirige hergiz sel qarashqa bolmaydu,Rabiye hanimning herqandaq sewepler bilen DUQ din muddettin burun ayrilishi, ptn Uyghur milliy herikitige ornini toldirghili bolmaydighan zor ziyan we yoqutushlarni elip kelidu, helqimiz ichide intayin chong mitsizlik we eghir bsh kelturup chiqidu, we ichki majralarning kelip chikishigha sewep bolidu. Hanimning bugunki DUQ reisi bolup turishi weziyetning ehtiyaji we helkimizning arzusi. Bezi bir kishiler teripidin hanimning obrazining hunukleshturilishi we chushurilishi uyghur dawasigha qilinghan bir hil buzghunchilik we hiyanet. Rabiye hanimning nopuzining , obrazining qoghdilishi, hemaye qilinishi , bugunki tarihning ehtiyaji, hem barlik Uyghur helqining mesuliyiti. Rabiye hanimning hazirqi ornida yene bir mezgil turishi Bugunki we bundin keyinki wetinimiz we helqarada boliwatqan murekkep we jiddi weziyettning ehtiyaji.

Shunga herqandaq bir shehs yaki guruplarning hanimning ustidin eghwa tarqitip, Uyghur teshkilatlirini yeqindin kollawatkan NED we bashqa orunlargha shikayet qilip, hanimning obrazini chushurushige we uning kundilik hizmetlirige awarichiliq selishigha hergiz yol qoyulmaydu. Uyghurlarning insaniy heq- hoquqlirini qoghdash uchun kuch chikiriwatqan, we qollap yardemde boliwatqan NED we bashqa orunlarning herkandaq bir yaki bir guruppa kishilerning herqandaq bahane sewep bilen teshkilatimiz we rehbirimiz ustidin qilghan shikayetlirige etibar bermeslikini we bundak bir erz shikayetlerni DUQ rehberliri bilen biwaste uchuq-ashkare muzakire kilishini iltimas kilimiz.

2. Barliq wetendashlarni DUQ we uning reisi Rabiye xanimning riyasetchiligini himaye kilghan asasta, milli dawa uchun teximu zor kuch chiqirishqa, oz-ara hemkarliqa chaqirish bilen birge, kim bolushidin qetinezer, bgndin etibaren Rabiye hanim, DUQ we bashqa teshkilatlirimiz we uning mesulliri, paaliyetchilri stidin Uyghur dawasini qollap keliwatqan NED we bashqa orunlargha, ozliri turushluq memlikettiki Uyghur paaliyetlirini kollighuchi shehs, teshkilat we hokumet orunlirigha erz we cheqimchiliq qilip milliy birlikimizge buzghunchiliq qilghuchilar bayqilidiken, teshkilattin derhal qoghlap chikirilidu. Wezipisi bolmisa jamaet ichide yetim qaldurulidu. Helqimizni her qandaq ish bolsa oz ichimizde milliy menpeetimizni asas qilghan asasta hel qilishqa chaqirimiz.
DUQ Dayimi Komititi
2011-yili 3-ayning 3-kuni
Rabiye Hanimni istipagha zorlashning beshi Kambodja weqesi bolghanda bashlanghan. 5-iyul Urumchi weqesidin keyin, dunyaning diqqiti Uyhgurlargha merkezleshken, Uyghur teshkilatliri nahayiti aldirash, bolupmu Rabiye hanim Amerika, Yaponiye, Australiye, Yawrupa otturisida tohtimay qatnawatqan waqitta, 2010-yili oktebirde Kambodja weqesi yuz berdi. Shu waqittiki DUQ ning bash teptishi Nurmemet Musabayning DUQ rehberlirining Kambodja mesiliside otkuzgen hataliqlirini tekshurishi bilen DUQ tarihida tunji qetim teptishning bir ishni tekshurishi bashlinidu, intizamni buzghan Muawin reis Omer Qanat ozlikidin wezipisidin istipa qilidu. Reis Rabiye hanim Omer Qanatning istipasini qobul qilidu. shu waqittiki bash katip Dolkun Isa Omer Qanatqa istipa qilmasliq tekliwini qilidu . Omer Qanat istipasidin yeniwalidu. bash teptish bilen bash katip otturisida emailde majra bashlinidu. Buni hemmeylen korup turduq, ahiri Qehriman Ghojemberdining salasi bilen tohtidi. DUQ ichide ikkige bolunush boldi. bash teptish we uni qollighuchilar bu eghir tragidiyening jawapkarigha eng bolmighanda intizam jazasi berilishi kerek dep ching turdi. Bash katip we kona sebdashliri Omer Qanat DUQ ning pishqedem rehberlirining biri, hichqandaq jaza berilmesliki kerek dep ching turdi. Dolqun Isa we Omer Qanatlar bu majrani Hanimgha artip,hanimni bu ishni buyruq bilen bir terep qilmidi dep renjip, hemme eyipni hanimgha artip, hanimni her yerde tenqidlep, gheywitini qilip yurdi. Ihtilap chongiyip, 2010 –yili fewralda Munich ta DUQ ning pipen yighini ichilip, Hanimni pipen qildi. Buni hanim “Munich siyasiy ozgurishi”deydu. Yighinda Erkin Aliptekin Ependim bashliq bir qisim kishiler Hanim ustidin nurghun shikayetlerni qilip hanimni istipagha mejburlighan. Buning bilen DUQ ichide Rabiye hanim guruhi, Erkin ependim guruhi shekillinip, bugunge qeder dawamlishiwatqan ichki ziddiyet payda bolghan. Erkin ependim guruhi uzliksiz turde Rabiye hanimning ishlirgha her hil turdiki tosqunluqlarni qilish, hanim bilen yoqilang mesililer bilen jidellishish, NED gha erz qilish arqiliq, hanimni istipagha zorlap kelmekte.
Rabiye hanimmu, bu ishtin jaq toyap, nechche qetim istipa beridighan bolghan, emma DUQ ichi we sirtidiki durus kishilerning teklip –salaliri bilen yene wezipisini dawamlashturup kelmekte.
Meyli Erkin Aliptekin Ependim bolsun, meyli Rabiye Kader Hanim bolsun, her ikkilisi DUQ ichidiki bu ziddiyetni yoq qilish uchun hich bir tirishchanliq we herket qilip baqmidi. Yighip kelse weten dawasi uchun aktip hizmet qilalaydighan layaqetlik kishiler dunya boyiche on nechce chiqidu. Bu azghina sandiki dawagerlirimizning ikkige we uningdin kopke bolinishi Uyghur dawasigha intayin ziyanliq idi. “Ikki Qaghining poq talishishi tulkige payda boluptu” digendek, DUQ ichidiki bu ikki rehber terepdarliri bolup bolunush, dushminimiz Hittaygha oyun bolup, nahayiti kop payde ekeldi. Hazir DUQ ichide ongchi, solchi, yaki conserwatip, liberal dep bolinidighan waqit emes idi. Epsus!! Uningdin nachar guruppilargha bolinip ketti, parchilinip ketti.
Meyli Rabiye hanimda qandaq kamchiliq bolsa bolsun, hanimning DUQ tin hazir ayrilishi toghra emes we waqti emes. Rabiye hanimning DUQ qa kelishi bilen huddi M. Sayrami “Uyghur helqi musteqillikqqe teyyar turishi kerek “ digen yazmisida diginidek, DUQ hanim kelgendin keyin tereqqi qilip tonuldi, Uyghur teshkilatlirining tarihtiki eng birleshken dewri hasil boldi. Hanim Uyghur dawasida tarih yaratti, Uyghur namliq bayraq boldi. Hazir Rabiye hanim = Uyghur bolup tonuldi. DUQ = Rabiye hanim, Uyghur dawasi = DUQ bolup shekillendi, shunga hanimning DUQ din ayrilishini men tehi wahti emes, baldur dep qaraymen. Hem DUQ ni bugunki halgha ekelgen hanimni, emdi siz istipa qiling diyish eqlaqiy peziletkimu uyghun emes. Lekin, Shundaq bir kun kelidu huddi Erkin ependim Rabiye hanimgha qandaq otkuzup Bergen bolsa hanimmu shundaq otkuzup beridu. Aldirmay tursa her ishning wahti bar idi.
Bugunki Uyghurlarning DUQ qa bolghan chushenchisi we neziryesi bilen karighinimizda Hanimning ornini elip, Uyghur teshkilatlirining bugunki birlikini saqlap qalalighidek birer namzat yoq. Hanimning ornigha qandaqtur saylam arqiliq, yaki hanim mawu kishi iz basar bolsun dep birini chiqirip qoyidighan orun emes. Bu orungha huddi hanimdeq bir inqilawi hayat-mamatliq tarihni beshidin otkuzgen, helqimizning ishenchisige erishken, weten uchun rawurus bedel toligen, we dawamliq toleshke razi kishiler, ozlikidin tarihning mehsuli bolup, hanimdek kelidu. Hergizmu Englische , Nemische, Hittayche bilginige, yahshi oqup birer pende doctor bolghinigha qaraplam mushu kishi bolidu diyish toghra emes dep qaraymen.
Hazirqi DUQ ichidiki reis bolushqa intilip yurgen reis hiyalidiki Dolqun Isa, Esqerjan, Omer Qanat qatarliq bu uch ependimlerde DUQ qa reis bolghidek mediniyet, sapa, ehlaq, ghurur, namus yoq, pak, semimi emes. Shohret peres. Qisqisi layaqetlik emes. Bulardin birsining DUQ qa reis bolghan kuni, DUQ ning we Uyghur dawasining qebrisini qaturghan kun bolidu. Hetta bularning yene DUQ ichide turishimu teshkilat uchun paydisiz. Seyit Tumturukning dowlet teweliki hazirqi weziyetke taza uyghun kelmeydu. Nuri Turkelning Amerikida oqup, advokat bolghini, Englishchini yahshi bilghini , NED diki bir hanim bilen aliqisining yahshi bolghinidin bashqa, hich bir siyasiy paaliyet we dawa tarihi yoq. Dawagha mihnet qilmaydu, emma miwisini yep turupmu minnetni kop qilidu. Hetta Dawagha 10 yuanmu iane qilip baqqan emes. Azzraq bedel tolesh, yaki azraq ter aqquzush toghra kelse, belini qoyiwetidu.
Rabiye hanim kishilik munasiwetni untup putun wujudi bilen dawa qilghachqa, bezi kishiler bilen bolghan kishilik munasiwiti yahshi emes. Emma dawagha eng sadiq, ihlasmen, pidakar, sap , taza bir dawager. Yuqarqi reis hiyalidiki kishilerning kishilik munasiwet muamilisi bek yahshi, hichkimge yaman bolushni istimeydu, hemmisi bilen inaq, ittipaq otushke tirishidu. uni-buni ishpiyon dep turupmu , etisi ularning oyide mehmanda boliweridu. Muhebbet nepriti eniq emes. Hich bir bedel tolep baqmighan, ishench yoq, ozlirining shehsi turmushini Uyghur helqining menpeetidin ustun qoyidu. Iqtisadda, edep ehlaqta pak emes, saghlam emes, sebdashlirigha semimiy emes, dawagha sadiq emes ,Uyghur helqining milliy menpeetige toluq wekillik qilallmaydu. Gerche hanim mukemmel bir rehber bolmisimu, siyasion bolmisumu, hemmimiz teriplep, tenqidlep keliwatqandek shundaq eski bolsimu, emma haziqi kozge korungen namzatlar ichidiki eng muwapiqraq bir namzat .
Hanim bilen birge dawa qiliwatqan hanimning etrapidiki burunqi we hazirqi Dawagerlirimiz Rabiye hanimning Uyghur helki arisidiki hormitidin, salahitidin, helk aradiki ornidin , nopuzidin dawayimiz uchun toghra paydilanmidi. Ozlirining we bashqilarning ushshaq, shehsi, ijtimai, ailiwi ishlirigha kop arilashturup, hanimning qimmitini, obrazini, salahitini hunukleshturiwetti. Hanimni bir-biridin och elish uchun kop paydilandi. Hamimni bashqilargha yaman qilip korsitip qoydi. (Mesilen: Meshrep .com ning taqilishi) . bular Ozlirining hataliqlirini hanim arqiliq tuzep, Hanimning rehberlik salahitini chupeyleshturiwetti, we hanimni ish buzar qilip qoydi. Hanim bu jehetlerdin kop aldandi. Hanim bilen birge ishligen we ishlewatqan hormetlik dawagerlirimiz hanimni asrimidi , qoghdimidi. Hanimmu ozini- ozi asriyalmidi. Hanimni oqumighan dep tenqidleydu, emma oqughan yardemchiliri hanimgha yar –yolekte bolup, hanimning kam yerlirini toluqlap, hanimdin dawa uchun, Uyghur millitining menpeeti uchun toghra paydilinishni bilmidi. Eksinche bala-qaza kelse qerindashtin dep, oz wahtida hanim: -- bu mening katibim, bu mening yardemchim, bu mening qanuni meslihetchim, bu mening terjimanim dep, nerge barsa bille elip barghan, chet’ellik dostlargha, siyasionlargha tonushturghan, hanim ishengen, bille hizmet qilghan we qiliwatqan sepdashliri Dolqun Isa, Omer Qanat, Nuri Turkel, ****** *****slar hanimning obrazini chushurushte, yatlargha erz qilip berishta, hanimni sesitishta bashlamchi boldi we boliwatidu.
Hemme jehettin mukemmel Bir durus kishining tezraq teshkilatimizgha reis bolishini, Uyghurning dawasigha sahip chiqishini , milliy menpetimizge ige bolushini tileymen.
Alla Uyghur helqige hemme jehettin mukemmel, Yene bir qehriman rehberdin birni nisip qilinghiche , wahtinche bolsimu Yenila Rabiye hanimning oliki yuqwarqi reis hiyalidiki namzatlardin ming yashshimikin dep qaraymen.
Chunki, Uyghur helqige hile mikrige toshqan, jan baqti, etiqadi sus , semimiyetsiz, sahta shagirt Dalaylamadin , herqanche eski bolsimu, yashanghan bolsimu lekin jenggiwar, sap, dawagha sadiq, pidakar umidwar ANA yene ming hesse yahshi iken.
(dawami bar)
Kelerki tema:
Yaser Arafatning sirliq olimi, DUQ reisining istipagha mejburlinishi.