Rabiye Qadir we 5-Iyul Xitay Qirghinchiliqigha Qayta Nezer

[DUD Sozchisi]

Yéqindin biri DUQchilardin Hisap elish, Ularni Istipagha zorlash we DUQ ni Tarqitiwitish heqqide Uyghurlarning Chuqanliri Dunyani bir almaqta. Buningdiki sewep DUQ ning yuqiri qatlimida satqunluq, xainliq, xiyanetchilik,chiriklik ewij alghan bolup , Musteqilliq korishining ornigha "Dini iqilap", qarshiliq heriketlerning ornigha  "Milli heriket" kuchap teshwiq qilinip, satqunlarning gorohwazliq , menpet talishish jidili pellige yetkenlikidur. buningdin paydilanghan pursetchi DUQ satqunliri Topilangdin toghach oghurlaymen dep, DUQ ni remont qilimiz, Rabiyening Ornigha Palanini olturghzimiz dep tiyatir Qoyushmaqta.

Milli merkez we uning dawami DUQ yigirme uch yildin biri Dunyaning herqaysi jaylirida he dise qurultay-qurultay yene qurultay ichip Uyghurlarni musteqilliqtin waz kechturup , aptunumiyeni qobul qildurushqa urunup keldi. Durus we aq kongul Uyghurlar chetke qiqilip , xiyanetchi, yalaqkesh satqunlar bilen Echip kiliwatqan yighinlar Uyghurlarning qan-ter bedilige kelgen iqtisadini buzup-chichip  sayahet we uyun tamasha bilen axirlashti. Rabiyeqadir xitayning teliwi bilen reyislik hoquqini saqlap qélish üchün yighinlarda gorohwazliq qilip, torbetlerde lukchek haywani qelemkeshlerni yallap, yiqinlirini ishqa silip heqiqi Uyghur musteqilchilirini chetke qéqip, haqaret, tohMet we ziyankeshlik qilish arqiliq Uyghurlargha siyasi, iqtisadi we exlaqi jinayetliridin hisap birishtin Qutulmaqchi boliwatidu. Uyghurlar xeterlik ehwalda turiwatqan mushundaq bir peyitte DUQ ozining Uyghurlarni xitaygha satidighan epti-beshirisini butunley ashkarilap boldi.

Yéqinda Rabiye qadir Awistiraliyediki birqism yiqinlirini Amirikigha chaqirip apirip korunushte  Dolqun eysagha qarshi saxte birliksep oyushturup Uyghurlarning ingida erkin isa, ablikim baqi, mawlan, Rabiye qadir, dolqun isa, perhat yorungqash,dolqun qember, exMet igemberdi, qeriman ghojamberdi ...Ler arisida perq bardek xata uqum yaratmaqchi boldi. Meqsetliri "DUQ chilar'istipa birip, DUQ tarqalsun!" , "DUQ siyasi, iqtisadi jnayetliridin,  qatilliqliridin hisap bersun" Digen ghezep sadalar dunyani bir iliwatqanda Uyghurlarni yene bir qitim azdurush uchun urunushtur. Bundaq kitiwerse Uyghurlar satqunlarning qolida  halak bolidighan yolda tugishidu. Anglisaq Rabiye qadirning opkisige su chushup, ighir kisellikke duchar boptu. Olsun demeymiz emma qilmishliridin hisap bermey Ketip qalsa , Uyghurlar u Dunyada boghumiz !  

Ozini Ashkarilashni xalimghan Bir yeqinigha intayin chushkun, murekkep rohi halette derdini tokup bergen bolup Rabiye qadirning eytip berishiche  Tijaret qilip Rex sitish bilen bashlan'ghan Pul Soda(!)si uni axiri Uyghurlarning Wetinini satidighan jinayet yoligha tiqip qoyghan. Bir nechche qitim ozini olturiwilishqa urun'ghanliqini emma Amirikida sitiwalghan bir miliyun dollarliq oyi we bankidiki miliyunlarche pulini oylap waz kechkenlikini dep yighlighan.Uning sozining dawamini anglash uchun sukut qilip turghan kishi bir ighiz "hey isit"dep qoyghandin kiyin u sozini mundaq dawam qilghan: DUQ ningbash siyasi meslihetchisi erkin alptikinning qattiq yolyuruqi we tapshuruq mesliheti bilen italiyede xelqara axbarat sahesidiki muxbirlar : siler Uyghurlar zadi nime telep qilisiler? Dep sorighanda: "biz Uyghurlar musteqilliq telep qilmaymiz"dep jawap birip qatil boldum digen.

Sozini dawam qilghan Rabiye:  deslep Uyghurlarning unchila qattiq gheziwige uchrushum bilen ozemni poq yiwalghandek bolup bir pishikellekni sizip yurdum.Uzun otmey shawgende Uyghurlarni yollarda kalteklep olturiwatqan xitaylarni korup yurukum bir nerse tUyghandek -qat qilip qaldi. Arqidinla urumchide Xitaylar eskerliri bilen birge oymu-oy axturup Uyghurlarni olturiwatqanliqini korup dawamini korushke juret qilalmidim. Esli qatil xitay Emes men idim. Anglighuchi bu qitim Rabiyening sozini anglap demali chushinelmey, rastinla "way ist"dep tashlighan. Rabiye sozini mundaq dawam qighan:    

Manga tilifon qilghanlar bireylenning intirnette mini qattiq tillighanliqini yetkuzdi. Nime yazghanliqini sorudum. Oqup berdi:

"Bundin kiyin musteqilliq telep qilmaymizdigen Uyghurlarning herqandaq mesilisi xitayning ichki ishi bolup hisaplinidighan boldi. Xelqaraning, bashqa doletlerning arilishish hoquqi bolmaydughan boldi. , Xitay Uyghurlarning musteqilliq telep qilish dolqunini ujuqturush uchun, kokni qirqishqa Teyyarliq qiliwatidu. Bu teyyarliq bir ishni bahani qilip turup keng-kolemlik basturush bolushi yaki torghat, chochek chigralirini bir-ikki ayghiche  ichiwitip qach-qachtin kiyin qalghanlarni basturush bolushi mumkin. ... Basturush xitayning ichki ishi bolushi uchun atalmish Uyghur wekilliri Xelqarada "men Uyghurlargha wakaliten xitay bilen qoshulup kitish(xitay  birliki)ni qobul qilimen" , "biz Uyghurlar musteqilliq telep qilmaymiz"dep resmi ilan qilishi kirek idi. Her ikkisi ilan qilindi.  Rabiye qadir xitaygha bergen qesimini yuz hesse ashurup ada qildi. Uyghurlarning tarixida mundaq peskesh qatil,, satqun ayal chiqmighan. Rabiye ...." Digen yerge kelgende boldi ...Boldi kim yiziptu dep soridim .

Tilifunda : Sidiqhaji digen awazni anglishim bilen teng qolumdin tilifun yerge chushup ketti, aylinip ketkenlikimni hushumgha kilip bildim. Yoldushum Bilen yene qattiq urushqan iDUQ. Sidiqhaji bir hepte  burun qiydap bashqa sheherge tonushlirining yinigha ketken idi. Men bilen ada-juda bolup otning Ustige yagh chachqanliqini anglap hushumdin kitiptimen.

Karwattin chushmey yattim. Chushtin kiyin Sidiq axshamgha ulgurup oyge kilidighanliqini dep tilifun qildi. Uf didim. Kechte u qaytip keldi. U Maqalini yigirme besh yil burun urumchi soda sariyining deslepki pilanini layihelep bergen we nurghun almas, birliyantlarning ras-yalghanlirini ayrip, Bahasini dep bergen girmaniyediki hiliqi Sidiqhaji Metmusa ikenlikini bildim. Amirikigha kelgendin biri yolyuruq boyiche uningdin chek-ayrip YurDUQ. Kop uwal qilDUQ. Hichkimdin uningdin qorqqandek qorqmaymen.  Sidiq manga : "sendin qorqqandin qorq"deydighan temsil bar dep bergen idi.Menasini hazirmu chushenmisemmu uning xitaydin qorqmay bizdin qorqidighanliqini bilimen.

Uzun yil turmida yatqan siyasi mehbuslargha oxshash ademge qarisa tikilip turiwilip, yuz yil qarighandek qarap turiwalatti. Mediniyet inqilawida Chiqip tashlan'ghan altay shehridiki meschitni u qayta pilanlap yasap chiqqan idi. Heyt namizigha kelgen yuzlerche Qazaq, Uyghurlar uning omrige atap Dua qilghanliqini anglighan idim.  Uninggha Peyghemberning Neziri chushkenlikige, Xudayim uni keynimizge ishpiyun qilip sep qoyghanliqigha choqum ishinimen. Her-bir yazghanlirini oqusam mini bashquridighan etrapimdikilerge chandurmay ichimde Qan yighlaymen. Amerikigha chiqqndin kiyin Frankfurt kitap Yermenkiside uni -chala-bula bir qetimla korup Uningdin kozumni ilip qachqan idim.  Bizge uning kozi Tegdi.

Axiri II qisimda
 
[e-mail]


يېقىندىن بىرى دۇق چىلاردىن ھىساپ ئەلىش، ئۇلارنى ئىستىپاغا زورلاش ۋە دۇق نى تارقىتىۋىتىش ھەققىدە ئۇيغۇرلارنىڭ چۇقانلىرى دۇنيانى بىر ئالماقتا. بۇنىڭدىكى سەۋەپ دۇق نىڭ يۇقىرى قاتلىمىدا ساتقۇنلۇق، خائىنلىق، خىيانەتچىلىك،چىرىكلىك ئەۋىج ئالغان بولۇپ ، مۇستەقىللىق كورىشىنىڭ ئورنىغا "دىنى ئىقىلاپ"، قارشىلىق ھەرىكەتلەرنىڭ ئورنىغا  "مىللى ھەرىكەت" كۇچاپ تەشۋىق قىلىنىپ، ساتقۇنلارنىڭ گوروھۋازلىق ، مەنپەت تالىشىش جىدىلى پەللىگە يەتكەنلىكىدۇر. بۇنىڭدىن پايدىلانغان پۇرسەتچى دۇق ساتقۇنلىرى توپىلاڭدىن توغاچ ئوغۇرلايمەن دەپ، دۇق نى رەمونت قىلىمىز، رابىيەنىڭ ئورنىغا پالانىنى ئولتۇرغزىمىز دەپ تىياتىر قويۇشماقتا.

مىللى مەركەز ۋە ئۇنىڭ داۋامى دۇق يىگىرمە ئۇچ يىلدىن بىرى دۇنيانىڭ ھەرقايسى جايلىرىدا ھە دىسە قۇرۇلتاي-قۇرۇلتاي يەنە قۇرۇلتاي ئىچىپ ئۇيغۇرلارنى مۇستەقىللىقتىن ۋاز كەچتۇرۇپ ، ئاپتۇنۇمىيەنى قوبۇل قىلدۇرۇشقا ئۇرۇنۇپ كەلدى. دۇرۇس ۋە ئاق كوڭۇل ئۇيغۇرلار چەتكە قىقىلىپ ، خىيانەتچى، يالاقكەش ساتقۇنلار بىلەن ئەچىپ كىلىۋاتقان يىغىنلار ئۇيغۇرلارنىڭ قان-تەر بەدىلىگە كەلگەن ئىقتىسادىنى بۇزۇپ-چىچىپ  ساياھەت ۋە ئۇيۇن تاماشا بىلەن ئاخىرلاشتى. رابىيەقادىر خىتاينىڭ تەلىۋى بىلەن رەيىسلىك ھوقۇقىنى ساقلاپ قېلىش ئۈچۈن يىغىنلاردا گوروھۋازلىق قىلىپ، توربەتلەردە لۇكچەك ھايۋانى قەلەمكەشلەرنى ياللاپ، يىقىنلىرىنى ئىشقا سىلىپ ھەقىقى ئۇيغۇر مۇستەقىلچىلىرىنى چەتكە قېقىپ، ھاقارەت، توھمەت ۋە زىيانكەشلىك قىلىش ئارقىلىق ئۇيغۇرلارغا سىياسى، ئىقتىسادى ۋە ئەخلاقى جىنايەتلىرىدىن ھىساپ بىرىشتىن قۇتۇلماقچى بولىۋاتىدۇ. ئۇيغۇرلار خەتەرلىك ئەھۋالدا تۇرىۋاتقان مۇشۇنداق بىر پەيىتتە دۇق ئوزىنىڭ ئۇيغۇرلارنى خىتايغا ساتىدىغان ئەپتى-بەشىرىسىنى بۇتۇنلەي ئاشكارىلاپ بولدى.

يېقىندا رابىيە قادىر ئاۋىستىرالىيەدىكى بىرقىسم يىقىنلىرىنى ئامىرىكىغا چاقىرىپ ئاپىرىپ كورۇنۇشتە  دولقۇن ئەيساغا قارشى ساختە بىرلىكسەپ ئويۇشتۇرۇپ ئۇيغۇرلارنىڭ ئىڭىدا ئەركىن ئىسا، ئابلىكىم باقى، ماۋلان، رابىيە قادىر، دولقۇن ئىسا، پەرھات يورۇڭقاش،دولقۇن قەمبەر، ئەخمەت ئىگەمبەردى، قەرىمان غوجامبەردى ...لەر ئارىسىدا پەرق باردەك خاتا ئۇقۇم ياراتماقچى بولدى. مەقسەتلىرى "دۇق چىلارئىستىپا بىرىپ، دۇق تارقالسۇن!" ، "دۇق سىياسى، ئىقتىسادى جنايەتلىرىدىن،  قاتىللىقلىرىدىن ھىساپ بەرسۇن" دىگەن غەزەپ سادالار دۇنيانى بىر ئىلىۋاتقاندا ئۇيغۇرلارنى يەنە بىر قىتىم ئازدۇرۇش ئۇچۇن ئۇرۇنۇشتۇر. بۇنداق كىتىۋەرسە ئۇيغۇرلار ساتقۇنلارنىڭ قولىدا  ھالاك بولىدىغان يولدا تۇگىشىدۇ. ئاڭلىساق رابىيە قادىرنىڭ ئوپكىسىگە سۇ چۇشۇپ، ئىغىر كىسەللىككە دۇچار بوپتۇ. ئولسۇن دەمەيمىز ئەمما قىلمىشلىرىدىن ھىساپ بەرمەي كەتىپ قالسا ، ئۇيغۇرلار ئۇ دۇنيادا بوغۇمىز !
 
ئوزىنى ئاشكارىلاشنى خالىمغان بىر يەقىنىغا ئىنتايىن چۇشكۇن، مۇرەككەپ روھى ھالەتتە دەردىنى توكۇپ بەرگەن بولۇپ رابىيە قادىرنىڭ ئەيتىپ بەرىشىچە  تىجارەت قىلىپ رەخ سىتىش بىلەن باشلانغان پۇل سودا(!)سى ئۇنى ئاخىرى ئۇيغۇرلارنىڭ ۋەتىنىنى ساتىدىغان جىنايەت يولىغا تىقىپ قويغان. بىر نەچچە قىتىم ئوزىنى ئولتۇرىۋىلىشقا ئۇرۇنغانلىقىنى ئەمما ئامىرىكىدا سىتىۋالغان بىر مىلىيۇن دوللارلىق ئويى ۋە بانكىدىكى مىلىيۇنلارچە پۇلىنى ئويلاپ ۋاز كەچكەنلىكىنى دەپ يىغلىغان.ئۇنىڭ سوزىنىڭ داۋامىنى ئاڭلاش ئۇچۇن سۇكۇت قىلىپ تۇرغان كىشى بىر ئىغىز "ھەي ئىسىت"دەپ قويغاندىن كىيىن ئۇ سوزىنى مۇنداق داۋام قىلغان: دۇق نىڭباش سىياسى مەسلىھەتچىسى ئەركىن ئالپتىكىننىڭ قاتتىق يوليۇرۇقى ۋە تاپشۇرۇق مەسلىھەتى بىلەن ئىتالىيەدە خەلقارا ئاخبارات ساھەسىدىكى مۇخبىرلار : سىلەر ئۇيغۇرلار زادى نىمە تەلەپ قىلىسىلەر؟ دەپ سورىغاندا: "بىز ئۇيغۇرلار مۇستەقىللىق تەلەپ قىلمايمىز"دەپ جاۋاپ بىرىپ قاتىل بولدۇم دىگەن.

سوزىنى داۋام قىلغان رابىيە:  دەسلەپ ئۇيغۇرلارنىڭ ئۇنچىلا قاتتىق غەزىۋىگە ئۇچرۇشۇم بىلەن ئوزەمنى پوق يىۋالغاندەك بولۇپ بىر پىشىكەللەكنى سىزىپ يۇردۇم.ئۇزۇن ئوتمەي شاۋگەندە ئۇيغۇرلارنى يوللاردا كالتەكلەپ ئولتۇرىۋاتقان خىتايلارنى كورۇپ يۇرۇكۇم بىر نەرسە تۇيغاندەك -قات قىلىپ قالدى. ئارقىدىنلا ئۇرۇمچىدە خىتايلار ئەسكەرلىرى بىلەن بىرگە ئويمۇ-ئوي ئاختۇرۇپ ئۇيغۇرلارنى ئولتۇرىۋاتقانلىقىنى كورۇپ داۋامىنى كورۇشكە جۇرەت قىلالمىدىم. ئەسلى قاتىل خىتاي ئەمەس مەن ئىدىم. ئاڭلىغۇچى بۇ قىتىم رابىيەنىڭ سوزىنى ئاڭلاپ دەمالى چۇشىنەلمەي، راستىنلا "ۋاي ئىست"دەپ تاشلىغان. رابىيە سوزىنى مۇنداق داۋام قىغان:  
 
ماڭا تىلىفون قىلغانلار بىرەيلەننىڭ ئىنتىرنەتتە مىنى قاتتىق تىللىغانلىقىنى يەتكۇزدى. نىمە يازغانلىقىنى سورۇدۇم. ئوقۇپ بەردى:
"بۇندىن كىيىن مۇستەقىللىق تەلەپ قىلمايمىزدىگەن ئۇيغۇرلارنىڭ ھەرقانداق مەسىلىسى خىتاينىڭ ئىچكى ئىشى بولۇپ ھىساپلىنىدىغان بولدى. خەلقارانىڭ، باشقا دولەتلەرنىڭ ئارىلىشىش ھوقۇقى بولمايدۇغان بولدى. ، خىتاي ئۇيغۇرلارنىڭ مۇستەقىللىق تەلەپ قىلىش دولقۇنىنى ئۇجۇقتۇرۇش ئۇچۇن، كوكنى قىرقىشقا تەييارلىق قىلىۋاتىدۇ. بۇ تەييارلىق بىر ئىشنى باھانى قىلىپ تۇرۇپ كەڭ-كولەملىك باستۇرۇش بولۇشى ياكى تورغات، چوچەك چىگرالىرىنى بىر-ئىككى ئايغىچە  ئىچىۋىتىپ قاچ-قاچتىن كىيىن قالغانلارنى باستۇرۇش بولۇشى مۇمكىن. ... باستۇرۇش خىتاينىڭ ئىچكى ئىشى بولۇشى ئۇچۇن ئاتالمىش ئۇيغۇر ۋەكىللىرى خەلقارادا "مەن ئۇيغۇرلارغا ۋاكالىتەن خىتاي بىلەن قوشۇلۇپ كىتىش(خىتاي  بىرلىكى)نى قوبۇل قىلىمەن" ، "بىز ئۇيغۇرلار مۇستەقىللىق تەلەپ قىلمايمىز"دەپ رەسمى ئىلان قىلىشى كىرەك ئىدى. ھەر ئىككىسى ئىلان قىلىندى.  رابىيە قادىر خىتايغا بەرگەن قەسىمىنى يۇز ھەسسە ئاشۇرۇپ ئادا قىلدى. ئۇيغۇرلارنىڭ تارىخىدا مۇنداق پەسكەش قاتىل،، ساتقۇن ئايال چىقمىغان. رابىيە ...." دىگەن يەرگە كەلگەندە بولدى ...بولدى كىم يىزىپتۇ دەپ سورىدىم .

تىلىفۇندا : سىدىقھاجى دىگەن ئاۋازنى ئاڭلىشىم بىلەن تەڭ قولۇمدىن تىلىفۇن يەرگە چۇشۇپ كەتتى، ئايلىنىپ كەتكەنلىكىمنى ھۇشۇمغا كىلىپ بىلدىم. يولدۇشۇم بىلەن يەنە قاتتىق ئۇرۇشقان ئىدۇق. سىدىقھاجى بىر ھەپتە  بۇرۇن قىيداپ باشقا شەھەرگە تونۇشلىرىنىڭ يىنىغا كەتكەن ئىدى. مەن بىلەن ئادا-جۇدا بولۇپ ئوتنىڭ ئۇستىگە ياغ چاچقانلىقىنى ئاڭلاپ ھۇشۇمدىن كىتىپتىمەن.
كارۋاتتىن چۇشمەي ياتتىم. چۇشتىن كىيىن سىدىق ئاخشامغا ئۇلگۇرۇپ ئويگە كىلىدىغانلىقىنى دەپ تىلىفۇن قىلدى. ئۇف دىدىم. كەچتە ئۇ قايتىپ كەلدى. ئۇ ماقالىنى يىگىرمە بەش يىل بۇرۇن ئۇرۇمچى سودا سارىيىنىڭ دەسلەپكى پىلانىنى لايىھەلەپ بەرگەن ۋە نۇرغۇن ئالماس، بىرلىيانتلارنىڭ راس-يالغانلىرىنى ئايرىپ، باھاسىنى دەپ بەرگەن گىرمانىيەدىكى ھىلىقى سىدىقھاجى مەتمۇسا ئىكەنلىكىنى بىلدىم. ئامىرىكىغا كەلگەندىن بىرى يوليۇرۇق بويىچە ئۇنىڭدىن چەك-ئايرىپ يۇردۇق. كوپ ئۇۋال قىلدۇق. ھىچكىمدىن ئۇنىڭدىن قورققاندەك قورقمايمەن.  سىدىق ماڭا : "سەندىن قورققاندىن قورق"دەيدىغان تەمسىل بار دەپ بەرگەن ئىدى.مەناسىنى ھازىرمۇ چۇشەنمىسەممۇ ئۇنىڭ خىتايدىن قورقماي بىزدىن قورقىدىغانلىقىنى بىلىمەن.
ئۇزۇن يىل تۇرمىدا ياتقان سىياسى مەھبۇسلارغا ئوخشاش ئادەمگە قارىسا تىكىلىپ تۇرىۋىلىپ، يۇز يىل قارىغاندەك قاراپ تۇرىۋالاتتى. مەدىنىيەت ئىنقىلاۋىدا چىقىپ تاشلانغان ئالتاي شەھرىدىكى مەسچىتنى ئۇ قايتا پىلانلاپ ياساپ چىققان ئىدى. ھەيت نامىزىغا كەلگەن يۇزلەرچە قازاق، ئۇيغۇرلار ئۇنىڭ ئومرىگە ئاتاپ دۇئا قىلغانلىقىنى ئاڭلىغان ئىدىم.  ئۇنىڭغا پەيغەمبەرنىڭ نەزىرى چۇشكەنلىكىگە، خۇدايىم ئۇنى كەينىمىزگە ئىشپىيۇن قىلىپ سەپ قويغانلىقىغا چوقۇم ئىشىنىمەن. ھەر-بىر يازغانلىرىنى ئوقۇسام مىنى باشقۇرىدىغان ئەتراپىمدىكىلەرگە چاندۇرماي ئىچىمدە قان يىغلايمەن. ئامەرىكىغا چىققندىن كىيىن فرانكفۇرت كىتاپ يەرمەنكىسىدە ئۇنى -چالا-بۇلا بىر قەتىملا كورۇپ ئۇنىڭدىن كوزۇمنى ئىلىپ قاچقان ئىدىم.  بىزگە ئۇنىڭ كوزى تەگدى.

ئاخىرى II قىسىمدا
 
[e-mail]

[DUD Sozchisi]

بۇ جىنايەتلەرنىڭ ھىچ-بىرىدىن ئۇيغۇرلار ھىساپ ئالمىدى. ئازغۇن جامائەت دۇق غا ماسلىشىپ ئوزىنى ساتماقتا.
بۇلار ئۇيغۇرلارنىڭ قان-تەرلىرى بىلەن ئىشلەپ تاپقان پۇلى. ئۇيغۇرلارنىڭ ھەققى دەپ قىلىنغان ياردەم. زاكات ۋە "بەدەل پۇلى"ئۇيغۇرلارنىڭ ھەققى.
بۇلاردىن ھىساپ ئالىدىغان ۋاقىت كەلدى. ۋاز كەچىشنىڭ ئاقىۋىتى نەمە بولىدۇ؟
_____

ئۇيغۇرلارنى دەسمى قىلىپ ، خىتاي بىلەن بىرلىشىپ ۋەتىنىمىزنى "ئىچىپ"، بۇلاپ-تالاشقا شىرىك بولىۋاتقان "نە د - خەلقارا دىموكراتىيە ۋەخپى (1)"، قاتارلىق
ئورگانلار ۋە ئىمپىرىيالست دولەتلەر كوز ئالدىدىكى مەنپەتلىرى ئۇچۇن خىتايغا ياردەم قىلماقتا. بۇ مەنپەت ئۇچۇن دۇق نى باقماقتا. دۇق نىڭ ئۇيغۇرلارنى خىتايغا
تۇتۇپ بىرىپ، سىتىشى ئۇچۇن "نە د - خەلقارا دىموكراتىيە ۋەخپى (1)" دۇق غا ھەر-يىلى پۇل بەرمەكتە. دۇق چىلار "دىموكراتىيە"نىقاۋىدا نىمە ئىش
قىلىۋاتقانلىقى ھەممىگە مەلۇم.

بۇ پۇللارنى بىر قانچە دۇق چى ئوز-ئارا بولۇشۇپ ئالماقتا. رازى بولمىغانلىرى توربەتلەردە قان چىچىشماقتا. مەنپەت ئۇچۇن بىر-بىرىنى قان قىلىشماقتا. بىراق ئۇلارنىڭ ھىچ-بىرى دۇق دىن ھىساپ ئالاي دىمەيۋاتىدۇ. چۇنكى دۇق دىن ھىساپ ئىلىش ئوزىدىن ھىساپ ئالغانلىقتۇر. دۇق ئاچىماقلىرى توپلىغانلىرىنى بولۇشۇپ بولالماي توربەتلەردە غەۋغا -جىدەل قىلىشماقتا. ئوز-ئارا مۇشلاشماقتا.
_______

"نە د - خەلقارا دىموكراتىيە ۋەخپى (1)"- (National Endowment for Democracy – NED)