Tohmetxor, Haqaretchi iplaslargha Jawap

[" Hiliqi Adem "]

UAA  Torida yillardin-biri  Arxtiktur Sidiqhaji Metmusagha asassiz qilin’ghan tohmet we haqaretler toxtimidi.  Ozi bilenla qalmay ata-anisi we uruq-tuqqanlirimu rezil
Dushmenler teripidin orxun abidisida yizilghan xitay en’enisi boyiche haqaret-tohmetke uchridi.  Oqurmenlerni tohmetlerdin yiraq qilish uchun  arxtikturning kop Qisimliq kechmishini ilan qilishni zoror taptuq. Bu  uning Cheklik ijadiyeti arqiliq Maxtinishi bolmastin yillardin-biri erkin eysa, Erslan we Ilghaer isa, Perhat yorungqash, IMM mekke muhbiri qatarliq insanlarning iplaslarche qilghan Haqaret we Tohmetlirige jawaptur. Uyghur Milli ghoruri uchun Righbet we Ilhamdin ibaret.
   
*********

1980-yilliri Qeshqer sheher Hakimi Abduqadir ependi Riyasetchilikide ,  Binakarliq layihelesh idarisidin Arxtiktur Sidiqhaji Metmusa mes’ulliqida Qeshqerning bir  Qanche asasliq yolliri etrapidiki imaretler Uyghur milli en’enisi boyiche pilanlinip yasaldi.  uning ismi yaman niyetlik rezil insanlar digendek Metmusa emes. Uninggha Bowisi Sidiqhajining Ismi qoyulghan. Her-ikki bowisi 1937-yili yingisar "Himitning siyi" digen jayda xitay shingshisey teripidin qetli qilin’ghan. Yingsarning Qorchaq Hakimi neq meydan’gha olturulgenlerni korushke seyle qilip chiqqan.

Arxtiktur sidiqhaji Metmusa Urumchi ottura kowruktiki Uyghur qiz-oghullirining azatliq simwuli bolghan Ay we kun (Altun we Komush)renglik qosh Rawaqning  Layihe we insha’atiningmu injiniridur. U Altay shehridiki hör qiz heykilini , olanbay subaghchining layihesi qatarliq 60din artuq sen’et eserlirini ghelbilik tamamlap Qed koturup turghan eserliri bilen otken esir Uyghur binakarliq tarixigha ochmes tamghisini urdi. Uning ijadi eserliri wetinimizning Uyghurlargha ayit sheher  Mediniyitini yol ustide, ochuq meydanlarda namayan qilip Uyghurlarning oz  wetinige bolghan telpunishini kuchaytti. Urumchi,  qeshqer , altay, Atush, yarkent .... Lerdiki qoyuq milli puraqqa ige eserlirining heywisi bilen wetinimizge chiqqan ishghalchi kochmen xitaylarni  yat bir doletke, chet’elge chiqqandek
Tuyghugha mejburlap, bekmu yatsiratti, tolimu rahetsizlendurdi.

 40 yildin-biri mustemlikichi xitaylarning shunche kuchap yasatqan  qeshqer baghchisidiki, Urumchi 3-doxturxanisidiki  xitay shipangliri, Urumchi "qizil tagh"diki Xitay rawaqliri ... Ning kursini chushuriwetti, erzimes qiliwetti. Wetinimizge zadila bulangchiliqqa chiqqan xitaylar chetelge chiqtim diyish uchun rawaq aldida suretke chushushke Bashlidi.  Del bu seweplerdin arxtikturning Urumchi kadirlar bashqarmisidiki xizmet arxiwini "tipilmidi" qilip emiliyette uning layihelesh kespini cheklep ishtin boshatti. 1991--yili wetenni terk etti.

U 1992-yili wetendin chiqqan Uyghurlarning birdin-bir wekili bolup "Uyghur waqitliq hokumiti qurush komititi"bilen istambulgha keldi. Waqitliq hokumet qurush tar-mar qilin’ghandin kiyin chetke qiqilip dunyaning her-yiride sersanliq hayat kochurdi. Germaniyege kilip orunlashqandin kiyin 2001-yili dunya Uyghur dostliri teshkilati"ni qurup chiqti. Az bir qisim ezaliri bilen teshkilat hayati dawam qilmaqta. Teshkilat torbiti  www.uyguria.com   we uchurxet adrisliri UAA, maarip, wetinim.org
We bashqa torlarda cheklendi. Uning maqaleliri peqet www.Uyghurensemble.co.uk torbitide ilan qilishqa muyesser boldi.

U hichkimni haqaret yaki tohmet qilip baqqini yoq. Peqet satqunluq bilen biwaste alaqidar satqunlarning isimlirini pakitlar bilen tilgha aldi. Uninggha pakitsiz, asassiz tohmet
Qilghanlar uchun bu tixi azliq qilidu. Ularning resimliri bilen sazayi qilghanda satqunluqning aldini ilish mumkin.   Eksinche azdurulghan Uyghurlar nankorluq bilen uninggha az
Bolmighan haqaret we tohmetlerni qildi. Bular bir yerdin tiship chiqmay, qisasi chiqmay qalarmu?!

Tixmu qiziqarliq shuki:  Arxtikturning shah esiri Ay we Kun (Altun we Komush)renglik qosh Rawaq, Altay shehridiki Hör Qiz heykili, Olanbay subaghchisi we Shatgul Qewristanliqi qatarliq munewwer eserlirining birimu  22 yildin-biri DUQ satqunlirining torbetliride ilan qilinmidi. Xitay we DUQ  bashtin-axir her-sahide  Oz-ara mas qedemler bilen ortaqliship keldi.

1994-yili miyunxinda partilighan buyuk bir inqilapqa bashlamchiliq qilip - yawropada tunji qitim Uyghurlarning musteqilliq telep qilish namayishini biwaste teshkilligen we Uyghurlarning  Siyasi panaliq tilesh qollanmisini tunji qitim Uyghurchigha terjime qilip ilan qilghan del bu sidiqhaji.metmusadur. Uyghurlar peqet shu qitimliq namayishtin kiyinla siyasi panaliq Telepliri qobul bolup pasport ilishqa bashlidi. Uyghurlar bu buyuk burulushning 20 yilliqini xatirlesh aldida turmaqta.

Ras-yalghan, toghra-xata, guzellik we rezillikler peqet erkin munazire arqiliq ayrilidu?!  uning qisqiche terjime halini www.Uyghurensemble.co.uk da ilan qilin’ghan. Bular aldida dushmenlerning her-qandaq tohmetliri iplasliq we yalghandinla ibaret.