Turkiyeni Qazaqistan, Azarbeyjan Ornida Korushni Umut qilimiz

[DUD Sozchisi]

Erdoghan 9-Awghust - Ete Rosiyede Putin bilen korushup, ikki Dolet arisidiki munasiwetni eslige  Kelturmekchi.  Uyghurlar Turkiyeni Qazaqistan yaki Azarbeyjanning Ornida Korushni Umut qilidu.

Turkiye  Rosiye urush Ayripilanini we uchquchisini itip chushurgendin kiyin yirim yildin biri siyasi, herbi we iqtisadi jehetlerde Ighir ziyan'gha uchridi. Erdoghan yiqinda putin'gha xet yizip ozur tilidi. Qazaqistan we azarbeyjan pirizdintliri Turkiye bilen Rosiye arisidiki jiddichilikni peseytish uchun kop tirishchanliq  Korsetkenliki xewer qilindi. Pirizdint nazarbayiwning yirim yildin biri tunji qitim Turkiyege ziyaretke kilishi bu tirishchanliqning Dawami dep qaralmaqta. Erdoghan 9- Awghust Rosiyede Putin bilen korushup,  ikki dolet arisidiki munasiwetni eslige  Kelturmekchi.  

Rosiye Turkiyedin telep qilghanliridin wazkechmeydighanliqini telep qilip keldi. Herbi-siyasi ozgurushtin kiyin Turkiyening Gherp we Amirikidin yuz orup, Rosiye we Ottura Asiyagha yuzlinish keypiyati bix chiqarmaqta. Uyghurlar bixning Shaxlap chiqishini,  Uyghurlargha musteqilliqning yoli Echilishini arzu qilishmaqta. Turkiyeni azrbeyjan yaki qazaqistanning ornida Korushni umut qilishmaqta.

 15-Awghust herbilerning siyasi ozgurush qilip, bombardimanchiliq bashlighanda Turkiye dolet pirizdinti erdoghanning Hichnersidin xewiri bolmighan. Armiye, saqchi, mexpi organlar teripidin yalghuz qaldurulghan erdoghan we uning hokumet reisige  Shum xewerni kiyoghli we tuqqanliri melum qilghan. Turkiye-Rosiye arisidiki bu soghaqchiliq yalghuz Turkiyening Ros urush ayripilanini itip chushurush weqesila emes bolushi choqum. Yillardin biri Turkiyening layiq, dimokratiye Tuzumidin chetnewatqanliqi, mustapa kamal qurup bergen jumhuriyet ornigha radikal islam sheriyitige yuzliniwatqanliqi, Herkimning aghzidiki mustapa kamal we Rosiye dushmenliki kishini chungqur oylanduridighan ishlar. 9-Aghust zadi nime Chiqidighanliqi tixi iniq emes. Turkiye heqqide korgen-bilgenlirimiz bar:

Antaliyayagha sayahetke kelgen Rosiyening milletchi partiyesi reisi dijirinski Turk muxibirliri bilen otkuzgen sohbitide: "Turkiyeni Turkler idare qilmaydu"dep sozligende muxbirlar sukut qilghan.

Yigirme nechche yil ilgiri Turkiyening moskiwadiki konsulxanisida ishligen Uyghur diplomat emeldari dilber ayup qizi : "Turkiye pasportida herkimning milliti yizilmaydu. Turkiyediki pulgha tayinip qilinidighan qiliqsizliqlardin biqtim " dep sowitler ittipada siyasi panaliq tiligendin kiyin Awstiraliyediki bir shitat bashliqi tiwalts ependige erge chiqqan.

1992-Yili "istambul qurultayi"da erkin eysaning dadisi eysa yusupning sehnide qilghan sozlirini anglap, ghezeptin kongli aynip Zaldin chiqip ketkenler bar. Xain satqunlar heqqide talash-tartish bolghanda  xitayning Turkiye bash elchixanisining "qorchaq" emeldari – Xitaydin yuz orup Turkiyede siyasi panaliq tiligen Uyghur memetniyaz ornidin turup, sehnining aldigha kelgende munberdikilerni Korsutup turup-  "xain munapiq-satqunlarning katiwashliri del moshular " dep zaldin chiqip ketkenliki herkimning iside. Sehnidiki eysa yusup, ghulam paxta, Sultan mamut, memitimin hezret, exmet igemberdi ...Qatarliqlar ispat telep qilmidi. Itiraz bildurelmidi, yerge qarap sukut qilipOlturup , ozlirining xain satqunlar ikenlikini itirap qildi. U widioning Lintisi sabiq duq we istambul wexpining qolida. 65 Yildin biri "xitay birliki bolimiz", "biz Uyghurlar musteqilliq telep qilmaymiz"dep kiliwatqan bu satqunlar ta bugun'giche sehnidin Chushkini yoq. Turkiye doliti bugun'giche ulargha ige bolup , xitay bilen Turkiye arisida waste qilip qollanmaqta.

Erkin isa: "Uyghurlar waqti kelgende Turkiye uchun ozini qurban qilishi kirek" digen idi. Xitay malayziya, taylandlargha chiqirip bergen Uyghurlarni seyt tumTurk, abduqadir yapchan qatarliqlar erkin isaning yitekchilikide Turkiyege ekilip, milli istiqbarat teshkilat"mit"ning Qol tiqishi bilen iraq we suriyelerge yolgha silin'ghanliqi we ularning "ozini Turkiye uchun qurban qiliwatqanliqi" xewer qilindi.

DUD Teshkilati Sozchisi
Sidiqhaji.Mertmusa
Diplum Arxitektur

[e-mail]

Germaniye Frankfurt.M

Dawami bar-


ئەردوغان 9-ئاۋغۇست - ئەتە روسىيەدە پۇتىن بىلەن كورۇشۇپ، ئىككى دولەت ئارىسىدىكى مۇناسىۋەتنى ئەسلىگە  كەلتۇرمەكچى.  ئۇيغۇرلار تۇركىيەنى قازاقىستان ياكى ئازاربەيجاننىڭ ئورنىدا كورۇشنى ئۇمۇت قىلىدۇ.

تۇركىيە  روسىيە ئۇرۇش ئايرىپىلانىنى ۋە ئۇچقۇچىسىنى ئىتىپ چۇشۇرگەندىن كىيىن يىرىم يىلدىن بىرى سىياسى، ھەربى ۋە ئىقتىسادى جەھەتلەردە ئىغىر زىيانغا ئۇچرىدى. ئەردوغان يىقىندا پۇتىنغا خەت يىزىپ ئوزۇر تىلىدى. قازاقىستان ۋە ئازاربەيجان پىرىزدىنتلىرى تۇركىيە بىلەن روسىيە ئارىسىدىكى جىددىچىلىكنى پەسەيتىش ئۇچۇن كوپ تىرىشچانلىق  كورسەتكەنلىكى خەۋەر قىلىندى. پىرىزدىنت نازاربايىۋنىڭ يىرىم يىلدىن بىرى تۇنجى قىتىم تۇركىيەگە زىيارەتكە كىلىشى بۇ تىرىشچانلىقنىڭ داۋامى دەپ قارالماقتا. ئەردوغان 9- ئاۋغۇست روسىيەدە پۇتىن بىلەن كورۇشۇپ،  ئىككى دولەت ئارىسىدىكى مۇناسىۋەتنى ئەسلىگە  كەلتۇرمەكچى.  

روسىيە تۇركىيەدىن تەلەپ قىلغانلىرىدىن ۋازكەچمەيدىغانلىقىنى تەلەپ قىلىپ كەلدى. ھەربى-سىياسى ئوزگۇرۇشتىن كىيىن تۇركىيەنىڭ غەرپ ۋە ئامىرىكىدىن يۇز ئورۇپ، روسىيە ۋە ئوتتۇرا ئاسىياغا يۇزلىنىش كەيپىياتى بىخ چىقارماقتا. ئۇيغۇرلار بىخنىڭ شاخلاپ چىقىشىنى،  ئۇيغۇرلارغا مۇستەقىللىقنىڭ يولى ئەچىلىشىنى ئارزۇ قىلىشماقتا. تۇركىيەنى ئازربەيجان ياكى قازاقىستاننىڭ ئورنىدا كورۇشنى ئۇمۇت قىلىشماقتا.

 15-ئاۋغۇست ھەربىلەرنىڭ سىياسى ئوزگۇرۇش قىلىپ، بومباردىمانچىلىق باشلىغاندا تۇركىيە دولەت پىرىزدىنتى ئەردوغاننىڭ ھىچنەرسىدىن خەۋىرى بولمىغان. ئارمىيە، ساقچى، مەخپى ئورگانلار تەرىپىدىن يالغۇز قالدۇرۇلغان ئەردوغان ۋە ئۇنىڭ ھوكۇمەت رەئىسىگە  شۇم خەۋەرنى كىيوغلى ۋە تۇققانلىرى مەلۇم قىلغان. تۇركىيە-روسىيە ئارىسىدىكى بۇ سوغاقچىلىق يالغۇز تۇركىيەنىڭ روس ئۇرۇش ئايرىپىلانىنى ئىتىپ چۇشۇرۇش ۋەقەسىلا ئەمەس بولۇشى چوقۇم. يىللاردىن بىرى تۇركىيەنىڭ لايىق، دىموكراتىيە تۇزۇمىدىن چەتنەۋاتقانلىقى، مۇستاپا كامال قۇرۇپ بەرگەن جۇمھۇرىيەت ئورنىغا رادىكال ئىسلام شەرىيىتىگە يۇزلىنىۋاتقانلىقى، ھەركىمنىڭ ئاغزىدىكى مۇستاپا كامال ۋە روسىيە دۇشمەنلىكى كىشىنى چۇڭقۇر ئويلاندۇرىدىغان ئىشلار. 9-ئاغۇست زادى نىمە چىقىدىغانلىقى تىخى ئىنىق ئەمەس. تۇركىيە ھەققىدە كورگەن-بىلگەنلىرىمىز بار:

ئانتالىياياغا ساياھەتكە كەلگەن روسىيەنىڭ مىللەتچى پارتىيەسى رەئىسى دىژىرىنسكى تۇرك مۇخىبىرلىرى بىلەن ئوتكۇزگەن سوھبىتىدە: "تۇركىيەنى تۇركلەر ئىدارە قىلمايدۇ"دەپ سوزلىگەندە مۇخبىرلار سۇكۇت قىلغان.

يىگىرمە نەچچە يىل ئىلگىرى تۇركىيەنىڭ موسكىۋادىكى كونسۇلخانىسىدا ئىشلىگەن ئۇيغۇر دىپلومات ئەمەلدارى دىلبەر ئايۇپ قىزى : "تۇركىيە پاسپورتىدا ھەركىمنىڭ مىللىتى يىزىلمايدۇ. تۇركىيەدىكى پۇلغا تايىنىپ قىلىنىدىغان قىلىقسىزلىقلاردىن بىقتىم " دەپ سوۋىتلەر ئىتتىپادا سىياسى پانالىق تىلىگەندىن كىيىن ئاۋستىرالىيەدىكى بىر شىتات باشلىقى تىۋالتس ئەپەندىگە ئەرگە چىققان.

1992-يىلى "ئىستامبۇل قۇرۇلتايى"دا ئەركىن ئەيسانىڭ دادىسى ئەيسا يۇسۇپنىڭ سەھنىدە قىلغان سوزلىرىنى ئاڭلاپ، غەزەپتىن كوڭلى ئاينىپ زالدىن چىقىپ كەتكەنلەر بار. خائىن ساتقۇنلار ھەققىدە تالاش-تارتىش بولغاندا  خىتاينىڭ تۇركىيە باش ئەلچىخانىسىنىڭ "قورچاق" ئەمەلدارى – خىتايدىن يۇز ئورۇپ تۇركىيەدە سىياسى پانالىق تىلىگەن ئۇيغۇر مەمەتنىياز ئورنىدىن تۇرۇپ، سەھنىنىڭ ئالدىغا كەلگەندە مۇنبەردىكىلەرنى كورسۇتۇپ تۇرۇپ-  "خائىن مۇناپىق-ساتقۇنلارنىڭ كاتىۋاشلىرى دەل موشۇلار " دەپ زالدىن چىقىپ كەتكەنلىكى ھەركىمنىڭ ئىسىدە. سەھنىدىكى ئەيسا يۇسۇپ، غۇلام پاختا، سۇلتان مامۇت، مەمىتىمىن ھەزرەت، ئەخمەت ئىگەمبەردى ...قاتارلىقلار ئىسپات تەلەپ قىلمىدى. ئىتىراز بىلدۇرەلمىدى، يەرگە قاراپ سۇكۇت قىلىپولتۇرۇپ ، ئوزلىرىنىڭ خائىن ساتقۇنلار ئىكەنلىكىنى ئىتىراپ قىلدى. ئۇ ۋىدىئونىڭ لىنتىسى سابىق دۇق ۋە ئىستامبۇل ۋەخپىنىڭ قولىدا. 65 يىلدىن بىرى "خىتاي بىرلىكى بولىمىز"، "بىز ئۇيغۇرلار مۇستەقىللىق تەلەپ قىلمايمىز"دەپ كىلىۋاتقان بۇ ساتقۇنلار تا بۇگۇنگىچە سەھنىدىن چۇشكىنى يوق. تۇركىيە دولىتى بۇگۇنگىچە ئۇلارغا ئىگە بولۇپ ، خىتاي بىلەن تۇركىيە ئارىسىدا ۋاستە قىلىپ قوللانماقتا.

ئەركىن ئىسا: "ئۇيغۇرلار ۋاقتى كەلگەندە تۇركىيە ئۇچۇن ئوزىنى قۇربان قىلىشى كىرەك" دىگەن ئىدى. خىتاي مالايزىيا، تايلاندلارغا چىقىرىپ بەرگەن ئۇيغۇرلارنى سەيت تۇمتۇرك، ئابدۇقادىر ياپچان قاتارلىقلار ئەركىن ئىسانىڭ يىتەكچىلىكىدە تۇركىيەگە ئەكىلىپ، مىللى ئىستىقبارات تەشكىلات"مىت"نىڭ قول تىقىشى بىلەن ئىراق ۋە سۇرىيەلەرگە يولغا سىلىنغانلىقى ۋە ئۇلارنىڭ "ئوزىنى تۇركىيە ئۇچۇن قۇربان قىلىۋاتقانلىقى" خەۋەر قىلىندى.


DUD Teshkilati Sozchisi
Sidiqhaji.Mertmusa
Diplum Arxitektur

[e-mail]

Germaniye Frankfurt.M

داۋامى بار-