(bu Maqale Mezkur Torbet Mesuli Tenqit qelinghanliqi uchun ilip Tashlanghan. Qayta qoyuldi ) www.uyghurpen.com Tor bikitige Abliz Muhemmet Sayrami Ependimning „Qiya tash resimliridin yurtimizning iptida’iy sérk Sen’itige nezer “ Namliq Maqalisi qoyulghan. Maqalining Temisi Qiya Tash Resimliri Ipdiligen Mezmunlargha Uyghun Kelmigenlikini korimz. Temediki „Sherq“ degen Sozmu -"sérk" dep xata yezilghan. Girammatika Xataliqi „Qelemkeshler Jemiyiti“ge Ait bolsa kirek. Esli Maqalining Menbiyi korsetilmigenlikidin Awtorning Zadi Kim ikenlikimu iniq emes. _________ Men peqet Iniq bolghan Xatalar ustide toxtalmaqchi: Uyghurlarning Iptidayi Mediniyet –Senitini ems, Yeqinqi Zaman Mediniyet-Senitinimu Xitay Mediniyiti bilen Oxshtush Mumkin bolmaydighanliqini Qedimi we Yengi Xitay Tarxshunaslirining ozlirimu itirap qilmaqta. Bu yerde ikkila Misal Kelturush kupaye. Birinjisi: Xitay Tarixchisi Bengo (Benchawning Akisi) Jang Qendin kiyin Chet Doletlerge qilghan „Sayahet“ tesiratida Uyghurlarning Dolitini: „ Sheher-Qeleler Doliti(Memliketi)“dep Atighan. U yashighan Dewirdiki Xitay Siwilizatisiye (Sheher qurulush seniti)ning „Sheher-Qele“ derijisige yetmigenliki (Siwilizatisiye- Binakarliq Seniti Tereqqiyati ) yoq ikenliki Benguning Aghzidin iqrar qilinmaqta. „8 Dolet Armiyesi“ ishghal qilip Perpa qilinghan Xitaydiki Dngizgha Echilghan Sheher Ismi-Jismigha Layiq „Shang Xey“dep Atilidighan bu Sheher Tarixshnaslarning tilida „Ottura Esirning Turpani“dep Atildu. Ikkinjisi: „Mediniyet zor Iniqilawi“bilen –Mediniyet Yoq qilinghandin kiyin butun Xitay boyiche koturulgen „Gherbi-Shimal Shamili“ derhal her-kimning isige kelmey qalmaydu. „Gherbi-Shimal“- Uyghurlarning Wetini, „Shamal“ – uningdiki Mediniyet idi. Ros Texnik-Mutexessiliri Heydep chiqirilip Ali mektepler Taqilip peyda bolghan Boshluqtin Qutulushning Birdin-bir Charisini Xitaylar „Gherbi-Shimal Shamili ( Uyghur Mediniyet-Seiti)”din Axturushqa Bashlidi. Edibiyat-Senet, Usul-Muzik, Yemek-Echmek, Kiyim-Kechek Hetta Chiray shekilde Uyghurlarni Dorash Xitay Tarixida yene bir qetim Zor Dolqungha koturuldi. 1970-yilliri Xitaygha Oqushqa Barghan Uyghurlar xitayning chong sheherliride xitay Erkeklirining Yalang-Ayaq Yridighanliqigha Yaki Samandin toqoghan Ayaq keyidighanliqigha, Sheherdiki Ayallarning Koynek Ornigha Ishtan keyidighanliqigha, Shien Shehridin Yenengiche Yol boyidiki Yezilarda Boygha yetken Qizlarning Ishtansiz tilemchilik qilidighanliqigha Shahit bolushqan. Xitaylar u zamanda Sut we Qetiq echmeyti , Kawap, Poluni bilmeyti. RFA diki “Ataqliq Tarixchimiz” Qurban Weli Uyghurlarni “Goshxor Millet”, Xitaylarni “ Ot(Ösumluk) Xor Millet”dep Maqale yazghan idi. Bugun Internette Xitaylarning Adem Goshini yewatqanliq Resimlirini Dunya Koriwatidu. 1966-yili bashlinip 10 yil dawam qilghan „Mediniyet Zor Iniqilawi“ Uyghurlarni Sabiq Sowetler Ittipaqining Himayisidin, Öz Mediniyet-Senitidin Ayriwitish uchun Elip Birilghanliqi heqqide „Shinjang Ijtimayi-Penler Tetqiqati“Jornilida Ilan qilghan “Milli Shekil we Uyghur Binakarliqi” Namliq Maqalemde Toxtalghan idim. __________ Yuqurqilarni eslitip ötushumdiki sewep: Awtorning Uyghur Iptidayi Qiya Tash Resimliri Senitige nime uchun “Sherq” Kelimisini Zormu-Zor Arilashturghanliqi heqqidiki Koz-Qarashlirimni Teximu Asan Chushendurush uchundur. Xitay Medinitini Uyghur Mediyiti bilen Baghlash Uchun Weten ichide Bisim astidiki Mejburiyetke Aylanghan Adetlirimizni Weten Sirtida tenqitsiz qobul qelish Toghra emes. Uyghurlar Berpa qilghan Doletlerning Jughrapiyelik Iniqlimisi "Sherq" Kelimisi Bilen Ipadilenmeydu. Merhum Hashir Wahidining “Sherqi Turkistanmu yaki Uyghuristanmu” Namliq Maqalisi bu Heqte Nopozluq Asasqa ige. “Sherq"- Hichqachan Asiya dep Atalmighan. Xitay Tarixidiki Saman Kitaplarda "Asiya" digen Sozluk yoq. “Asiya Qitesi”de Xitay(Yejuji-Mejuji)lerning Mawjutliqi yeqinqi zaman Taridiki ishlar. Xitaylar ozlirini "Asmandin chushken, Ilahi Pushtliri"dep Xatirligen. U halda Xitaylarning Jughrapiyelik Orni „Asman“da bolghan bolidu. Xitaylar Tarixta Ozliri torelgen Ottura Tuzlenglikni "Jung go /中國/-Dunyaning Merkizi", Padishahlirini "Ilahi Shahlar"; Etraptiki Milletlerning hemmisini Adem emes, Alwastilar; (1) Peqet Ozlirinila "Xa Ren / 華人/ Ali Meertiwilikler/"; Dolitini bolsa "Jung go /中國/"; Puxralirini "中國人/Dunya Merkizidikiler" dep Atap kelgen. bugunki Dolitini bolsa /中華人民共和國/ Ali Mertiwilik Yejuji-Mejujiler Respubliksi/ dep Atashmaqta. Bugun Dunyaning her yeride Xitaylarning Achqan Firma-Shirket, Ashxanilirigha „ 華人„, „中華 „, „Yengi Dunya“… degen Isimlarni Korimiz. Xitaylar Peqet Ozlirinila „Jung go /中國人/ luqlar dep atighan idi. U halda Bugunki “Jung go /中國人/”Kim bolushi kirek.(1) . Asiya Qitesini Xitaylar / Ya Ju /亚洲/,yaki „Ya shi ya “ /亚细亚/ dep ataydu. Bular “Asiya”ning Xitaychigha Ahang Terjimisi. Xitaylarda “Asiya” bolmighan. "Jung go /中國/Dunyaning Merkizi"la bolghan. Uyghurlar we Yawropaliqlarda Islamiyettin burunla “Asiya”degen Isim Bar idi. “Asiya”degen Isim Yawropaliq we Uyghur Ayallirida Islamiyettin burunla Mawjut . Xitay Uzaq Sherqte idi. Asiyada Xitay Oyq idi. “Uzaq sherq” Xitay, Koriye we Yaponiyelerni Korsetidu. Uyghurlarning Wetini Tarixta “Uyghuriya”, “Uyghuristan”… dep Atalghan. Bu yerge kelgen Yawropaliq Tarichilar : “Bu yerde az degende ikki Rim (Rum) Shehri Bolghan”dep Yezghqan. Uyghurlarning mediniyet –Seniti qandaq bolup “Sherq” Sozi bilen Ipadilinip qaldi ?! – Qiziqarliq. __________ Xet boyiche : Ya xi ya /亚细亚/ -Asiyaning Ahang Terjimisi bolup uning qachan Qobul qilinghanliqigha dair melumat iniq emes. Xitaylar Tarixi Realliqni qesten yoshurmaqta. Xitaylar Wikipediada : „Asiya Olkisi - Rim Impiriyesining Padishhi Aliksander Makidoniye (Zulqerneyn) Seper qilghan Olkelerning biri /亞細亞行省,羅馬帝國行省之一“dep “Dölet-國 ” Atalghusini Qesten “Ölke-省” dep atiwalghan. Xitaylar bu yerde “Asiya”ni Ölke dep atap Külkige qalghan. Bu “Ölke” Uyghurlarning Ottura Asiyada qurghan Doliti idi. Eger Neqil: http://de.wikipedia.org/wiki/Asia Iskender (Zulqerneyn) Uyghurlar bilen Soqushup Yengigen Rim Doliti Makidoniye Padishasi. “Shinjang Uyghur Awtonum Rayuni” qurulushtin ilgiri Wetinimiz “Ölke” dep atilatti. U halda Xitaylar “Asiya Ölkisi”giche Seper qilghan Rim Impiriyesini “Jung gogha Seper qilghan”depla yazsa Bolmamti?!. Biraq Yejuje-Mejujelergiche yurush qilish uchun kelip “Asiya ölkisi”de Toxtap qalghan Padish Aliksander Uyghur Padishasidin Xitay Heqqide anglighanliridin beshi Aylanghan. We bu “Ölke”ni Asiya dep Atighan Bolushi mumkin degen Qarashtikiler bar. __________ Axirqi Söz: Uyghurlarning Özigila Xas Tarixi Mediniyet-Senitini Mueyyen Zimin-Tupraqlirida saqlashtur. Koz Aldimizdiki Tarixi Realliqlar we Pakitlarbi Burmilap, Inkar qilip Uyghurlarni Wetinidin, Musteqilliqtin Waz Kechurushke uriniwatqan Satqunluqlarni Echip Korsutushtin ibaret. DUQ ,RFA we UAA Mesulliridin „ Men Uyghurlargha wakaliten Xitay(Jung Go) birlikini Qobul qelimen“dep Turkiye Gezitide ilan qilghan Erkin Isa(Alptikin)ning ; „Biz Uyghurlar Musteqilliq Telep qilmaymiz“ we „Biz Jung Go(Xitay) Xelqining Dimokratiyesi uchun Koresh qelidighan Yolni Talliwalduq“dep Italiyede Ilan qilghan Rabiye Qadirning; „5-Iyul weqesidin kiyin Urumchide Berlin Tam peyda boldi“dep UAA ,RFA da Ilan qilghan Perhat Memet( Yorungqash, M.Sayrami), Ablikim baqi, Dolqun Isa …. Qatarliqlarning Qilmishlirigha Oqurmenlerning Diqqitini Jelip Qildurush Mezkur Maqalemning Asasi Meqstidur. Xitay Mustemlike Tuzumi uchun Ashkare Meydangha chiqqan bu Insanlargha Egeshken bir top „Azghun Jamaet“ning qaysi derijige yetkenliki „Iniq bolghan Xatalar „ning biridur. DUD Sozchisi malik-k@web.de ________ Izahat: (1) - bu Soz Germaniyede neshir qilinghan Xitay oqughuchilirining Gezitida ashkare ilan qilinghan. (2)- www.uyghrensemble.co.uk diki "Jung go we Zorawanliqning shekillinishi" Namliq Maqligha baq. |
yuqurqi Maqalidiki "bu Maqale Mezkur Torbet Mesuli Tenqit qelinghanliqi uchun ilip Tashlanghan. Qayta qoyuldi"-Degenni "bu Maqale www.uyghurpen.com Torbet Mesuli Tenqit qelinghanliqi uchun ilip Tashlanghan. bu Torbetke qoyuldi." dep ozgertip oqung. malik-k@web.de |
Free forum by Nabble | Edit this page |