Uyghurlarning Milli KImliki Uyghur

[Malik]

Hurmetlik Awtorning Tarixi kitaplarni oqughanliqi, Uyghurlar bilen bilgenlirini ortaqlishish arzusining estayidilliqi Bilinmekte. Awtorning qarashlirida bir nechche manga iniq bolmighan qarashlar korulmekte. oqurmenler bilen ortaqlashmaqchimen.

20- Esirning bashliridin bashlan'ghan "sherqiy Türkistan körishi" - qandaq koresh?
Uyghurlar millitini Turk dep atash kirekmu?
 Uyghurlar dinini islam dep atash kirekmu?
Uyghurlar wetinini sherqi Turkistan dep atishi kirekmu?
"Milliy mujadile" digen nime?
Milli -xelq digen bolamdu? Yaki millet digen bolamdu?

maqalini oqup peyda bolghan suallarning bir qismi bular.  Yiqinqi zaman Turk yazghuchiliri we tarixchiliriningla Emes Turk Diplumatliriningmu ottura asiyagha, uyghurlargha ait melumatliri bekmu cholta. Bunimu tarixi pakitlar belgiligen. "Yiraqtiki tuqqandin Xoshneng ela"-uyghur xelq maqalisi. Exet endijanning "jeditchiliktin musteqilliqqiche — chet'ellerde Türkistan körishi" namliq esirini oqup Baqqanlarning tayini yoqluqidiki sewepmu chushunushluk. Exet endijanning tarixiy pakitliri uyghurlardin uzaqraq.

Men bizge yiqin bolghan exmetjan qasimining, qazaq, uzbek, qirghiz, roslarning "arimizdiki xitaydinmu better satqun eysa yusup"lar heqqide Ilan qilghan tarixi pakitlirini oqup baqqan awtorlarning tayini yoqliqigha ishinimen.Towendiki  www.eynek.biz Torbitiki ismi namelum Awtorning maqalisining axirqi jumlisi:

< Meyli qandaqla bolmisun, eger bu bir döletning Dawasi boludughan bolsa choqum döletning ismi Dawaning béshida bolushi zörür we eqelliydur. Eger buni melum chet'el küchlirining telipi we arzusi üchün teshkilat nami we programliridin chiqiriwetken bolsaq, u halda biz Sherqiy Türkistan xelqi üchün Dawa qiliwatqan bolmaymiz; Shundaqla Sherqiy Türkistan xelqige wekilliktin söz étishimizmu heqiqeten külkilik hem Bimene bolghan boludu. Biz ene shu chet'el küchlirining qolidiki qonchaq bolghan bolumiz, Sherqiy Türkistan mesiliside ularning wekili bolup Qalghan bolumiz. Bu bir eqelliy rije bolsimu, peqet pulni depla tüpki siyasiy nishanni qayrip qoyup, yene men bu Dawaning wekilimen déyish Bimene bolmay néme?!>  menbe: http://eynek.biz/index.php/2011-09-02-04-12-15/2011-09-02-00-21-24/30-2011-09-10-17-09-45

Jawaplar:

"Meyli qandaqla bolmisun" digenlik "qandaq bolsa meyli" digen'ge yatidighan arisaldi gep! awtor bu bu yerde dolet heqqide sozlewatidu-de. Bu hergiz qandaq dolet bolsa boliwiridighan ish ems.  Bu hergiz "sherqiy Türkistan döliti"ning musteqilliq korishi emes. Emma bizni moshundaq  Atashqa konduriwaldi. Koygen yamanmu? Kon'genmu? Digen gep bar. Bu aldi bilen uyghurlarning musteqilliq korishidur we moshundaq atashqa konush kirek.
 
"Sherqiy Trkistan" u bir jughrapiyewi Atalghudur. Bu jughrapiyedin xitaylar hurkutulup, aramsizlashturup, zorluq bilen tazilanmay turup "sherqiy Türkistan döliti" dolitini ete-ogun xitay ozi qurup birishi mumkin. U xitayning burunqi shingshisey hakimiyitige boxshap kitidighan qoshma Shitating ozi bolidu. Xitayning mustemlikilirini bashqurush usulidiki bir pirinsipi chigra saq tursila, ichki jehette kilip chiqqan ozgurushlerge perwa qilmasliq, tin ibaret.  "Sherqiy Türkistan xelqi" digen bu atalghu noposning yirimini igellep bolghan xitay tajawuzchi kochmenlirinimu  Oz ichige alghan bolidu. Uyghurlar moshu dolet uchun "milli mujadile"ilip bardighu deymen. Mana sizge "sherqiy Türkistan doliti" !  

DUQ reisi rabiye bilen alim seytoplarning "amirika awazi"da  "sherqiy Türkistanda xenzularningmu saylam hoquqi bolidu"dep ilan qilghan Bayanatini anglighan uyghurlar xitayning qural astidiki bu saylamda uyghurgha hichnime tegmeydighanliqini yaxshi bilidu. Bu yerde mesile  "Sherqiy Türkistanda xenzularningmu saylam hoquqi bolidu" dep dunyagha anglitip xitaylarning wetinimizdiki mawjutluqini qanunilashturush meqset Qilin'ghan. Alim séytop tiliwizozda ikki xitay bilen ana tili uyghurchini tashlap xitayche dostane sohbet otkuzdi. Xenzularningmu saylam hoquqi Bar bolidighan "sherqiy Türkistan doliti" uchun til jehettiki teyyarliqlar bir yerge birip qaldi. DUQning organ tili xitayche. Bayanatchiliri Dilshat, ilshatlar butunley xitay tilida .

Tupraqlarning sahibi, bu tupraqlarda mutleq asasqa ige uyghur millitining ismi musteqilliq
Korishining béshigha, doletning pishaynisigha, teshkilatlarning ismigha, logosigha yizilishi zörür we eqelliydur. Eger undaq bolmay xitay bilen  Melum chet'el küchlirining menpet chiqishliri uchun "uyghur" digen igidarchiliq namni dolet ismi, teshkilat we pirogrammilardin chiqiriwetken Bolsaq, u halda biz uyghur milliti üchün musteqilliq korishi qiliwatqan bolmaymiz; Shundaqla uyghur xelqige wekilliktin söz qilishimizmu heqiqeten Külkilik hem bimene bolghan boludu. Biz ene shu xitay bilen menpet koyidikilerning qolidiki qonchaq bolghan bolumiz- bu tigidin xitaygha  Kozor bolghanliqtur. Biz zadi uzundin biri kozur bolup kelgenlikimizni his qilishimiz uchun bularni yiziwatimiz.

Musteqilliq korishi aldi bilen uyghurning ishi -uyghur millitining azatliq korishidur.Xuddi qirghizlarning, uzbeklerning, qazaqlarning, Mungghullarning ismi dolet ismi bolghinidek - uyghurlarning ismimu dolet ismi , teshkilat ismi bolushi zorur. Wetinimizdiki xitaydin Bashqa herqandaq bir millet xuddi ularning dolitide yashawatqan  uyghurlargha oxshash hergiz xapa bolup qalmaydu. Eksinche xursen bolidu.Undaq bolmighanda uyghurlar mesiliside xitayning wastiliq wekili bolup qalghan bolumiz. Wetinimiz deslepte uyghurning namisiz, igisiz malgha aylinidu. Kiyin-asta-asta xitay birlikige otidu- we kiyin qosh tilliq ems taq tilliq xitayning ozi bolup manjurlargha oxshash izdise tapqili Bolmaydighan qichirlargha aylinip kitimiz."Sherqiy Türkistan" digenlik zadi "igisiz mal" digenlikning bashqiche atilishidur.

Uyghur -dise qorqup qachidighan, Turkke qarshi chiqting dep qalpaq keyduridighan kisellik tarqilishqa bashlidi.

Onming yillar burun Oghuzxan: "Men Uyghurning Bashbaqani"digen idi.
Ming yil burun Maxmut qeshqiri: " Egme-Öyning Egmisi" digen idi. Siz buninggha nime deysiz?

  Malik