Uyghurlarning Musteqilliqi Koz Aldimizda- Oz Qolimizda

[DUD Sozchisi]

10-04-14, 17:18#1

Gorbachewni Sotlash Teliwi: CCCP ni Tarqatti,Sotlansun
Rusiyede 5 millet wekili M.Gorbachow " CCCP ning tarqilishigha sewepchi boldi,sotlansun" dep sotqa erz sun'ghan. Gorbaçov için suç duyurusu: SSCB'yi yıktı, yargılansın

……..

"Tamamen saçmalık"
Mihail Gorbaçov ise hakkındaki suç duyurusunun "tamamen saçmalık" olduğunu söyledi.
Yargılanmasının tarihi açıdan hiçbir şekilde makul olmadığını vurgulayan Gorbaçov, beş milletvekilinin sadece ünlü olmaya çalıştıklarını belirtti. Sovyetler Birliği Soğuk Savaş'ın son bulmasının ardından 1991'de dağılmıştı. Bu gelişme üzerine aralarında Ukrayna'nın da bulunduğu 14 ülke bağımsızlıklarını ilan etmişlerdi.
_______

2. 11-04-14, 17:13#2

 Roslarning Jumhuriyetlerge musteqilliqini ilan qilishi Xitayningmu parchilinishi uchun Berilgen Mertlerche Ülge idi. Insanlarning kishilik heqqini, Milletlerning Dolitini  Berimen dep moskiwada Ilan qilghan Gorbachow idi.  Tarixta bolup baqmighan Pidakarliq idi. Emdilikte xitay bermeslikning qazinini Esip Roslarni „Pishman qilishman“qilishqa urunmaqta. Xitayning Parchilinish aldidiki chingqilishi bu Ösek xewerni oydurup puwligenlikidiki sewep. Xewerni iniq menbiyi yoq.

Mustemlikidin waz kechken Roslarni Qaytidin Ozining shirikige aylandurush uchun Rosiyede ochken Otni Xitay Puwlimekte. Arimizdiki xitaydinmu better Satqun Isa yusupning warisliri - DUQchilarning Qazini beshida  Ot puwleydighanlar, "Xitay birliki", „Awtunumiye“ni pishurimen dep aware boliwatqanlar shunga Gorbachowning ismini anglighan haman bedenliri qichiship turalmaydu.
 Reply With Quote

3. 11-04-14, 22:46#3

Xitayning Parchilinish aldidiki chingqilishi bu Ösek xewerge Para berguzupte-de.

toghra deysiz. Siyasi Kuzetkuchilerning tehlilige asaslanghanda, eger Roslar On-nechche jumhuriyetning musteqilliqini itirap qilmighan bolsa xitaygha 1990-yillarning beshidiki zor siyasi bisim peyda bolmighan bolatti. Mediniyet inqilawi dewrining axirqi waqtida Amerika xitayning sherqidin, Rosiye gherbidin Wujum qilidighanliq xewiri ashkare tarqalghan idi. Xitay Herbi qisimlirining yerimidin kopi wetinimizdin qechip, Gensugha Otup bolghan idi. Urumchi Poyiz sitansiyeside Poyizgha esilip qechiwatqan xitaylardin qistilip olgenlarning sani 1949-yildin biri Uyghurlar olturiwetken Xitaylarning sanigha yeqin. Qeshqer Heytkar meydanida xitaylar qach-qachqa atlinilinip TV, Welisipit… lirini „U Mochen“din setishqa bashlighan idi. Ghulja, Urumchilerde ehwal oxshash bolghan idi.

Eger Rosiyening bu shapaiti bolmay, chigralar echilmighan bolsa Xitay bugungiche "chetelde tuqqunung bar"dep uyghurlarni yep tugetken bolatti. 1949- yildin kiyin Uyghurlarni Xitaydin yene bir qetim qutquzghan Millet –Roslar ikenlikini Isabegchiler uyghurlardin yoshrup keldi.

Roslarning bu Pidakarliqida ozi bilen xitay arisida bir biwaste chigra bolushini xalimasliqi Sitiratigiyelik seweplerning biri bolushi choqum. Jumhuriyetlerge „Asmandin chushken“dek bilingen Musteqilliqtimu bu sewep barliqi iniq. xitay wetinimizde uch miliyun esker toplap ottura Asiyagha kingeymichilik tajawuzigha teyyarlinip bolghanliqi Gorbachowning Amerika Pirizdinti bilen jiddi korushkndin Moskiwagha qaytip Sowetlerning parchilanghanliqini derhal ilan qilghanliqimu bir pakit.

sowetler ittipaqi tarqalmighan bolsa,  xitaylar bugun belki Roslargha qarshi ittipaqchilarni qolgha kelturup, yene bir qetim Moskiwaning derwasigha yeqin kelgen bolushi,
sherqi yawropada Front achqan bolushi yaki alliqachan Rosiye-Amerika -Hindistan birleshme armiyesining Atqan Atom bombisi bilen xitayning yerimi yerni tegige komulup,  qalghan yerimi qaytidin "Chigizxanning hokmiranliqi“gha otkuzup birilgen bolatti. Her-bir uyghur kiyinkidek bolushini xalaydu-elbette!

Rosiyede dimokratiye we insanliq bar. xitayning dunya tinchliqi uchun tehdit ikenliki birinji orun elip xelqara xewerlerge aylandi. Roslar xitaygha qarshi omumiyuzluk mudapiye we ezip tugitidighan wujum pilanigha ige. xitaydin bashqa doletlermu urush teyyarliqida. Gorbachowning ilanidin kiyin Qazaqistan Paytexti Alma-Ata XItay chigrasidin 500 kilomitir uzaqqa kochup ketti. Bishkekte, Tashkentte Nato ish bijirish orunliri we Amerika Elchixanisi we Herbi baziliri Gorbachowning Ilanidin burunla ishqa chushti…
 

Roslar herbi kuch jehettin xitaygha qarighanda 50 yil ilgiri -ustun tereqqiyatqa ige. Ussuri deryasi boyidiki Toqunushta Xitaylarning Tankliri Sowetler ittipaqining  Lazer qurali bilen Eritilip yerge chaplap qoyulghan. Rosiye Amerika we Gherpke qarighanda teximu ustun Herbi kuchke ige. xitay emdila Roslarning ikkinji dunya urushidin qalghan kimilirini setiwilip remont qilip dingizda leylep yuruydu. Yaponlar shunga qorqmastin : " Xitay qulwaq bilen qandamu dingiz urushi qilalisun"dep mesxire qilghan.

Uyghurlarning Kuchi teximu qudretlik! Abduraxman, Azatjanlar Semen Yolida 60 xitaygha qarshi urush qilip 30 ni u alemge uzutup qoymidimu?! Urumchi Poyiz sitansiyesida bir uyghur 100 xitayni olturup , yarlandurdi… Tajawuzchilargha qarshi waste tallimastin, San cheklimestin , rehim-shepqet qilmastin wujum qilish shert!  


4. 13-04-14, 00:24#4

  Ussuri deryasi boyidiki toqunush we Chaghantoqan
1968-yili(?) sherqi-shimaldiki xitay -Rosiye chigrasi Ussuri deryasi boyida ghelite bir urush bolghan. deryaning Rosiye qirghida bir eskerning tughulghan kunini tebriklep muzik we usul oynighan soldatlargha qaritip xitay terptiki qirghaqta posta turgha xitay eskiri roslargha qaritip ishtanni selip deryagha sigen. buningdin ghezeplenge Soldatattin biri hawagha oq atqan. bu bijingde bir Ros konsul xadimi "ishpiyunluq qilghan" dewir bolup xitaylar bishemlik qilidighan zaman bolghachqa bu majra qirghaqtiki ikki terepning oq chiqirishi bilen Ewji alghan. xitay armiyesi tanka bilen minggha yeqin esker qirghaqtin otup Rosiye chigrasini halqip xeli kop soldatni olturup kop yerlerni bisiwalghan. ikki dolet diplomatik alaqe arqiliq bu ishni ortaq hel qilish mumkin bolmighan. Moskiwa buyruq birip xitaygha qarshi tunji qetim Lazir qurali ishletken. xitayning nechche yuz Tankisi eskerliri bilen sudek erip yerge chapliship qalghan iken. xitaylar chikinip bu toqunushning ziyanlirini toligenliki heqqide bu qetimliq urushqa qatnashqan uyghur eskerlerdin biri 1991-yili Alma-Atida bashqilargha sozlep bergenni anglighan idim. bu xewer dunya axbaratlirida we intirnette tepilidu. Lazir quralining dehshiti heqqide dunyada kop xewerler shu chghda tarqalghan.


ikkinji: Chaghantoqayda toqunush bolup kop otmey Amerika xitayni teywen tereptin Roslar wetinimiz tereptin uridighanliq xewiri tarqilip kuchaydi. wetinimizdiki xitay armiyesining yerimi ichikirige tizlik bilen chikinishi bilen teng xitay puxralirimu omiyuzluk "Qach-Qach" qa bashlidi. urumchide Poyizgha qistilip olgen xitay kop bolghan. Xoten we qeshqerlerde xitaylar welsipit, qatarliq ilip mingish epsiz bolghan aile saymanlirini 10-20 mochenge bazargha apirip setishqa bashlidi. xitayning yerimi degidek kochup bolghanliqi melum. shu chaghda uyghurlarda bir ajayip jiddichilik, qorqunch we xushalliq hokum surgen idi. qorqunch xitaylarning uyghurlargha Qazdurghan „Didaw“ Lexme"lirining aghzi ichilip jiddi chungqur kolash buyruqi kelgenliki uchun uyghurlar Lexmige solunup olturulishidin wehime his qilghan idi. buning bisharetlirini xitaylar ozliri tuydurup ulgurgen. Buning uyghurlargha xewpi ta-hazirghiche dawam qilmaqta. Qeshqer ahalisining yerimi degidek bu lexmining ustide olturidu. Wetinimizning her-qaysi sheherliride ehwal eynen moshundaq. Xitay birer ehwal bolghanda Uyghurlarni bu lexmige solap olturidighanliq Ochuq. Men Qeshqer , Urumchi Altay…larda Binakarliq tetqiqati we Layihelesh kespi bilen onnechche yil shughullanghanliqim uchun, bu heqte yeterlik melumatqa ige-men!

-------
Jungnenxeyde Ros Tashqi i9shlar ministiri Xitay bilan Uyghurlarning musteqilliqi ustide bir nechche qetinn Sohbet otkuzgenliki axbaratlardiki xewerler. Anglashlargha qarighanda Roslarning bisimi astida xiay wetinimizning musteqilliqini Ilan qilishqa tereddut qilghan. Buning alametliri Qepezge solanghan nghan bolsa kirek. satqunlar umutsizlik tarqitip kop maqale yezishti. ozini uyghurlarning wekili dewalghan DUQ teshkilati we uning sabiq hem hazirmu emili reisi boliwatqan Erkin isa , Rabiye qadir qatarliq Onnechche Kishi arqa-arqidin ilan qelip uyghurlarning Jan yerige Pichaq urup kelishti. Insanliqtin chiqip ketken bir top adimi haywanlarning Uyghurlargha haqaret, tohmet qilip , hiligerlik bilen shunche peskeshliklerni qiliwatqanliqigha qarap intayin qattiq okundum. men boliwatqan shumluqlargha sukut qiliwatqan uyghurlargha qarap ozemni hich basalmidim. bularning xeli bir qismi turmida yatqanliq dawasi bilen sehnining beshigha chiqiwalghan. musteqilliq telep qilmaymiz degen satqun rabiyeni ular "Xitay turmisida yatqan" Unwanini korsutup qollap keliwatqanliqi Gep-sozning axiri Partilishigha sewep bolmaqta. ulargha hergiz yuz-xatire qilmasliq, Azatliq we musteqilliq Umutlirimizni yoqatmasliq uchun yuqarqilarni aldirap torbetke qoydum.


 روسلارنىڭ جۇمھۇرىيەتلەرگە مۇستەقىللىقىنى ئىلان قىلىشى خىتاينىڭمۇ پارچىلىنىشى ئۇچۇن بەرىلگەن مەرتلەرچە ئۈلگە ئىدى. ئىنسانلارنىڭ كىشىلىك ھەققىنى، مىللەتلەرنىڭ دولىتىنى  بەرىمەن دەپ موسكىۋادا ئىلان قىلغان گورباچوۋ ئىدى.  تارىختا بولۇپ باقمىغان پىداكارلىق ئىدى. ئەمدىلىكتە خىتاي بەرمەسلىكنىڭ قازىنىنى ئەسىپ روسلارنى „پىشمان قىلىشمان“قىلىشقا ئۇرۇنماقتا. خىتاينىڭ پارچىلىنىش ئالدىدىكى چىڭقىلىشى بۇ ئۆسەك خەۋەرنى ئويدۇرۇپ پۇۋلىگەنلىكىدىكى سەۋەپ. خەۋەرنى ئىنىق مەنبىيى يوق.

مۇستەملىكىدىن ۋاز كەچكەن روسلارنى قايتىدىن ئوزىنىڭ شىرىكىگە ئايلاندۇرۇش ئۇچۇن روسىيەدە ئوچكەن ئوتنى خىتاي پۇۋلىمەكتە. ئارىمىزدىكى خىتايدىنمۇ بەتتەر ساتقۇن ئىسا يۇسۇپنىڭ ۋارىسلىرى - دۇقچىلارنىڭ قازىنى بەشىدا  ئوت پۇۋلەيدىغانلار، "خىتاي بىرلىكى"، „ئاۋتۇنۇمىيە“نى پىشۇرىمەن دەپ ئاۋارە بولىۋاتقانلار شۇڭا گورباچوۋنىڭ ئىسمىنى ئاڭلىغان ھامان بەدەنلىرى قىچىشىپ تۇرالمايدۇ.
 رەپلي ۋىتھ قۇئوتە

3. 11-04-14، 22:46#3
خىتاينىڭ پارچىلىنىش ئالدىدا چىڭقىلىۋاتقانلىقى، بۇ ئۆسەك خەۋەرگە پارا بەرىۋاتقانلىقى ئىنىق.
سىياسى كۇزەتكۇچىلەرنىڭ تەھلىلىگە ئاساسلانغاندا، ئەگەر روسلار ئون-نەچچە جۇمھۇرىيەتنىڭ مۇستەقىللىقىنى ئىتىراپ قىلمىغان بولسا خىتايغا 1990-يىللارنىڭ بەشىدىكى زور سىياسى بىسىم پەيدا بولمىغان بولاتتى. مەدىنىيەت ئىنقىلاۋى دەۋرىنىڭ ئاخىرقى ۋاقتىدا ئامەرىكا خىتاينىڭ شەرقىدىن، روسىيە غەربىدىن ۋۇجۇم قىلىدىغانلىق خەۋىرى ئاشكارە تارقالغان ئىدى. خىتاي ھەربى قىسىملىرىنىڭ يەرىمىدىن كوپى ۋەتىنىمىزدىن قەچىپ، گەنسۇغا ئوتۇپ بولغان ئىدى. ئۇرۇمچى پويىز سىتانسىيەسىدە پويىزغا ئەسىلىپ قەچىۋاتقان خىتايلاردىن قىستىلىپ ئولگەنلارنىڭ سانى 1949-يىلدىن بىرى ئۇيغۇرلار ئولتۇرىۋەتكەن خىتايلارنىڭ سانىغا يەقىن. قەشقەر ھەيتكار مەيدانىدا خىتايلار قاچ-قاچقا ئاتلىنىلىنىپ تۋ، ۋەلىسىپىت… لىرىنى „ئۇ موچەن“دىن سەتىشقا باشلىغان ئىدى. غۇلجا، ئۇرۇمچىلەردە ئەھۋال ئوخشاش بولغان ئىدى.
ئەگەر روسىيەنىڭ بۇ شاپائىتى بولماي، چىگرالار ئەچىلمىغان بولسا خىتاي بۇگۇڭىچە "چەتەلدە تۇققۇنۇڭ بار"دەپ ئۇيغۇرلارنى يەپ تۇگەتكەن بولاتتى. 1949- يىلدىن كىيىن ئۇيغۇرلارنى خىتايدىن يەنە بىر قەتىم قۇتقۇزغان مىللەت –روسلار ئىكەنلىكىنى ئىسابەگچىلەر ئۇيغۇرلاردىن يوشرۇپ كەلدى.
روسلارنىڭ بۇ پىداكارلىقىدا ئوزى بىلەن خىتاي ئارىسىدا بىر بىۋاستە چىگرا بولۇشىنى خالىماسلىقى سىتىراتىگىيەلىك سەۋەپلەرنىڭ بىرى بولۇشى چوقۇم. جۇمھۇرىيەتلەرگە „ئاسماندىن چۇشكەن“دەك بىلىڭەن مۇستەقىللىقتىمۇ بۇ سەۋەپ بارلىقى ئىنىق. خىتاي ۋەتىنىمىزدە ئۇچ مىلىيۇن ئەسكەر توپلاپ ئوتتۇرا ئاسىياغا كىڭەيمىچىلىك تاجاۋۇزىغا تەييارلىنىپ بولغانلىقى گورباچوۋنىڭ ئامەرىكا پىرىزدىنتى بىلەن جىددى كورۇشكندىن موسكىۋاغا قايتىپ سوۋەتلەرنىڭ پارچىلانغانلىقىنى دەرھال ئىلان قىلغانلىقىمۇ بىر پاكىت.
سوۋەتلەر ئىتتىپاقى تارقالمىغان بولسا،  خىتايلار بۇگۇن بەلكى روسلارغا قارشى ئىتتىپاقچىلارنى قولغا كەلتۇرۇپ، يەنە بىر قەتىم موسكىۋانىڭ دەرۋاسىغا يەقىن كەلگەن بولۇشى،
شەرقى ياۋروپادا فرونت ئاچقان بولۇشى ياكى ئاللىقاچان روسىيە-ئامەرىكا -ھىندىستان بىرلەشمە ئارمىيەسىنىڭ ئاتقان ئاتوم بومبىسى بىلەن خىتاينىڭ يەرىمى يەرنى تەگىگە كومۇلۇپ،  قالغان يەرىمى قايتىدىن "چىگىزخاننىڭ ھوكمىرانلىقى“غا ئوتكۇزۇپ بىرىلگەن بولاتتى. ھەر-بىر ئۇيغۇر كىيىنكىدەك بولۇشىنى خالايدۇ-ئەلبەتتە!

روسىيەدە دىموكراتىيە ۋە ئىنسانلىق بار. خىتاينىڭ دۇنيا تىنچلىقى ئۇچۇن تەھدىت ئىكەنلىكى بىرىنجى ئورۇن ئەلىپ خەلقارا خەۋەرلەرگە ئايلاندى. روسلار خىتايغا قارشى ئومۇمىيۇزلۇك مۇداپىيە ۋە ئەزىپ تۇگىتىدىغان ۋۇجۇم پىلانىغا ئىگە. خىتايدىن باشقا دولەتلەرمۇ ئۇرۇش تەييارلىقىدا. گورباچوۋنىڭ ئىلانىدىن كىيىن قازاقىستان پايتەختى ئالما-ئاتا خىتاي چىگراسىدىن 500 كىلومىتىر ئۇزاققا كوچۇپ كەتتى. بىشكەكتە، تاشكەنتتە ناتو ئىش بىجىرىش ئورۇنلىرى ۋە ئامەرىكا ئەلچىخانىسى ۋە ھەربى بازىلىرى گورباچوۋنىڭ ئىلانىدىن بۇرۇنلا ئىشقا چۇشتى…
 
روسلار ھەربى كۇچ جەھەتتىن خىتايغا قارىغاندا 50يىل ئىلگىرى -ئۇستۇن تەرەققىياتقا ئىگە. ئۇسسۇرى دەرياسى بويىدىكى توقۇنۇشتا خىتايلارنىڭ تانكلىرى سوۋەتلەر ئىتتىپاقىنىڭ  لازەر قۇرالى بىلەن ئەرىتىلىپ يەرگە چاپلاپ قويۇلغان. روسىيە ئامەرىكا ۋە غەرپكە قارىغاندا تەخىمۇ ئۇستۇن ھەربى كۇچكە ئىگە. خىتاي ئەمدىلا روسلارنىڭ ئىككىنجى دۇنيا ئۇرۇشىدىن قالغان كىمىلىرىنى سەتىۋىلىپ رەمونت قىلىپ دىڭىزدا لەيلەپ يۇرۇيدۇ. ياپونلار شۇڭا قورقماستىن : " خىتاي قۇلۋاق بىلەن قاندامۇ دىڭىز ئۇرۇشى قىلالىسۇن"دەپ مەسخىرە قىلغان.

ئۇيغۇرلارنىڭ كۇچى تەخىمۇ قۇدرەتلىك! ئابدۇراخمان، ئازاتجانلار سەمەن يولىدا 60خىتايغا قارشى ئۇرۇش قىلىپ 30نى ئۇ ئالەمگە ئۇزۇتۇپ قويمىدىمۇ؟! ئۇرۇمچى پويىز سىتانسىيەسىدا بىر ئۇيغۇر 100 خىتاينى ئولتۇرۇپ ، يارلاندۇردى… تاجاۋۇزچىلارغا قارشى ۋاستە تاللىماستىن، سان چەكلىمەستىن ، رەھىم-شەپقەت قىلماستىن ۋۇجۇم قىلىش شەرت!  


4. 13-04-14، 00:24#4

  ئۇسسۇرى دەرياسى بويىدىكى توقۇنۇش ۋە چاغانتوقان
1968-يىلى(؟) شەرقى-شىمالدىكى خىتاي -روسىيە چىگراسى ئۇسسۇرى دەرياسى بويىدا غەلىتە بىر ئۇرۇش بولغان. دەريانىڭ روسىيە قىرغىدا بىر ئەسكەرنىڭ تۇغۇلغان كۇنىنى تەبرىكلەپ مۇزىك ۋە ئۇسۇل ئوينىغان سولداتلارغا قارىتىپ خىتاي تەرپتىكى قىرغاقتا پوستا تۇرغا خىتاي ئەسكىرى روسلارغا قارىتىپ ئىشتاننى سەلىپ دەرياغا سىگەن. بۇنىڭدىن غەزەپلەڭە سولداتاتتىن بىرى ھاۋاغا ئوق ئاتقان. بۇ بىجىڭدە بىر روس كونسۇل خادىمى "ئىشپىيۇنلۇق قىلغان" دەۋىر بولۇپ خىتايلار بىشەملىك قىلىدىغان زامان بولغاچقا بۇ ماجرا قىرغاقتىكى ئىككى تەرەپنىڭ ئوق چىقىرىشى بىلەن ئەۋجى ئالغان. خىتاي ئارمىيەسى تانكا بىلەن مىڭغا يەقىن ئەسكەر قىرغاقتىن ئوتۇپ روسىيە چىگراسىنى ھالقىپ خەلى كوپ سولداتنى ئولتۇرۇپ كوپ يەرلەرنى بىسىۋالغان. ئىككى دولەت دىپلوماتىك ئالاقە ئارقىلىق بۇ ئىشنى ئورتاق ھەل قىلىش مۇمكىن بولمىغان. موسكىۋا بۇيرۇق بىرىپ خىتايغا قارشى تۇنجى قەتىم لازىر قۇرالى ئىشلەتكەن. خىتاينىڭ نەچچە يۇز تانكىسى ئەسكەرلىرى بىلەن سۇدەك ئەرىپ يەرگە چاپلىشىپ قالغان ئىكەن. خىتايلار چىكىنىپ بۇ توقۇنۇشنىڭ زىيانلىرىنى تولىگەنلىكى ھەققىدە بۇ قەتىملىق ئۇرۇشقا قاتناشقان ئۇيغۇر ئەسكەرلەردىن بىرى 1991-يىلى ئالما-ئاتىدا باشقىلارغا سوزلەپ بەرگەننى ئاڭلىغان ئىدىم. بۇ خەۋەر دۇنيا ئاخباراتلىرىدا ۋە ئىنتىرنەتتە تەپىلىدۇ. لازىر قۇرالىنىڭ دەھشىتى ھەققىدە دۇنيادا كوپ خەۋەرلەر شۇ چغدا تارقالغان.


ئىككىنجى: چاغانتوقايدا توقۇنۇش بولۇپ كوپ ئوتمەي ئامەرىكا خىتاينى تەيۋەن تەرەپتىن روسلار ۋەتىنىمىز تەرەپتىن ئۇرىدىغانلىق خەۋىرى تارقىلىپ كۇچايدى. ۋەتىنىمىزدىكى خىتاي ئارمىيەسىنىڭ يەرىمى ئىچىكىرىگە تىزلىك بىلەن چىكىنىشى بىلەن تەڭ خىتاي پۇخرالىرىمۇ ئومىيۇزلۇك "قاچ-قاچ" قا باشلىدى. ئۇرۇمچىدە پويىزغا قىستىلىپ ئولگەن خىتاي كوپ بولغان. خوتەن ۋە قەشقەرلەردە خىتايلار ۋەلسىپىت، قاتارلىق ئىلىپ مىڭىش ئەپسىز بولغان ئائىلە سايمانلىرىنى 10-20 موچەڭە بازارغا ئاپىرىپ سەتىشقا باشلىدى. خىتاينىڭ يەرىمى دەگىدەك كوچۇپ بولغانلىقى مەلۇم. شۇ چاغدا ئۇيغۇرلاردا بىر ئاجايىپ جىددىچىلىك، قورقۇنچ ۋە خۇشاللىق ھوكۇم سۇرگەن ئىدى. قورقۇنچ خىتايلارنىڭ ئۇيغۇرلارغا قازدۇرغان „دىداۋ“ لەخمە"لىرىنىڭ ئاغزى ئىچىلىپ جىددى چۇڭقۇر كولاش بۇيرۇقى كەلگەنلىكى ئۇچۇن ئۇيغۇرلار لەخمىگە سولۇنۇپ ئولتۇرۇلىشىدىن ۋەھىمە ھىس قىلغان ئىدى. بۇنىڭ بىشارەتلىرىنى خىتايلار ئوزلىرى تۇيدۇرۇپ ئۇلگۇرگەن. بۇنىڭ ئۇيغۇرلارغا خەۋپى تا-ھازىرغىچە داۋام قىلماقتا. قەشقەر ئاھالىسىنىڭ يەرىمى دەگىدەك بۇ لەخمىنىڭ ئۇستىدە ئولتۇرىدۇ. ۋەتىنىمىزنىڭ ھەر-قايسى شەھەرلىرىدە ئەھۋال ئەينەن موشۇنداق. خىتاي بىرەر ئەھۋال بولغاندا ئۇيغۇرلارنى بۇ لەخمىگە سولاپ ئولتۇرىدىغانلىق ئوچۇق. مەن قەشقەر ، ئۇرۇمچى ئالتاي…لاردا بىناكارلىق تەتقىقاتى ۋە لايىھەلەش كەسپى بىلەن ئوننەچچە يىل شۇغۇللانغانلىقىم ئۇچۇن، بۇ ھەقتە يەتەرلىك مەلۇماتقا ئىگە-مەن!

-------
جۇڭنەنخەيدە روس تاشقى ئى9شلار مىنىستىرى خىتاي بىلان ئۇيغۇرلارنىڭ مۇستەقىللىقى ئۇستىدە بىر نەچچە قەتىنن سوھبەت ئوتكۇزگەنلىكى ئاخباراتلاردىكى خەۋەرلەر. ئاڭلاشلارغا قارىغاندا روسلارنىڭ بىسىمى ئاستىدا خىئاي ۋەتىنىمىزنىڭ مۇستەقىللىقىنى ئىلان قىلىشقا تەرەددۇت قىلغان. بۇنىڭ ئالامەتلىرى قەپەزگە سولانغان نغان بولسا كىرەك. ساتقۇنلار ئۇمۇتسىزلىك تارقىتىپ كوپ ماقالە يەزىشتى. ئوزىنى ئۇيغۇرلارنىڭ ۋەكىلى دەۋالغان دۇق تەشكىلاتى ۋە ئۇنىڭ سابىق ھەم ھازىرمۇ ئەمىلى رەئىسى بولىۋاتقان ئەركىن ئىسا ، رابىيە قادىر قاتارلىق ئوننەچچە كىشى ئارقا-ئارقىدىن ئىلان قەلىپ ئۇيغۇرلارنىڭ جان يەرىگە پىچاق ئۇرۇپ كەلىشتى. ئىنسانلىقتىن چىقىپ كەتكەن بىر توپ ئادىمى ھايۋانلارنىڭ ئۇيغۇرلارغا ھاقارەت، توھمەت قىلىپ ، ھىلىگەرلىك بىلەن شۇنچە پەسكەشلىكلەرنى قىلىۋاتقانلىقىغا قاراپ ئىنتايىن قاتتىق ئوكۇندۇم. مەن بولىۋاتقان شۇملۇقلارغا سۇكۇت قىلىۋاتقان ئۇيغۇرلارغا قاراپ ئوزەمنى ھىچ باسالمىدىم. بۇلارنىڭ خەلى بىر قىسمى تۇرمىدا ياتقانلىق داۋاسى بىلەن سەھنىنىڭ بەشىغا چىقىۋالغان. مۇستەقىللىق تەلەپ قىلمايمىز دەگەن ساتقۇن رابىيەنى ئۇلار "خىتاي تۇرمىسىدا ياتقان" ئۇنۋانىنى كورسۇتۇپ قوللاپ كەلىۋاتقانلىقى گەپ-سوزنىڭ ئاخىرى پارتىلىشىغا سەۋەپ بولماقتا. ئۇلارغا ھەرگىز يۇز-خاتىرە قىلماسلىق، ئازاتلىق ۋە مۇستەقىللىق ئۇمۇتلىرىمىزنى يوقاتماسلىق ئۇچۇن يۇقارقىلارنى ئالدىراپ توربەتكە قويدۇم.

Urumchi waqti etigen saet 5:21. Berlin Waqti 13:04. 2014

[e-mail]