Yarqin (Memitimin Hezret)ning "wetinim.org" Maqalisigha Reddiye

[DUD Sozchisi]

Memitin Hezret (Yarqin)ning wetinim.Org (2010.6.21) Diki maqalisigha Reddiye
 "orta asiyadiki ot sherqi turkistan'gha tutashsa… " gha Sual we Jawaplar.


Yarqin : "Qirghizstanning osh we jalalabat sheherliri shu an sukut ichide, biraq... " Dep gipingni axirini yutuwitipsen.

Jawap: xatirjem bolghinki qirindashlar arisidiki bu pajie "qol sunsa yeng ichide, jan chiqsa oz ichide"- bolghusi sukuttinla ibaret. Uning yarisidin iz qalmaydu. Bu sukutqa chidalmighanliqing "biraq"ning arqisida saqlighan umitliringni ashkarilimaqta. Ottura asiyadiki qirindashlarni qanliq majralargha kushkurtidighan bu yazmiliringdin birir nerse qazandim dising u-  yenila bir nechche qolni yeng Ichidila sunduralaydu. Birnechche janni oz ichide chiqiralaydu.  Bu majradiki pajielerning xarabiliri qandaq bolushidin qeti- nezer Qirghiz-Ozbek ete eplishiwalidu.

Yarqin : " Ozbeksitanda 20 yildin beri tonglutup qoyulghan ijtimaiy kirizisning qachan partlishini tesewwur qilish qiyin.Shunga Ozbek hOkumiti, Ozbek chigirisigha toplishiwalghan Qirghizistanliq Ozbek erlerning Ozbekistan'gha kirishini birdek men'i qilip kelmakte. Ozbeklernimu, Qirghizlarnimu herbiy kiyim keygen kishiler oqqa tutqan. U kishilerning kim ikenligi sir bolup turiwatidu".

Jawap: tonglutup qoyulghan qaysi"ijtimaiy kirizis" u? Uning partilishini qandaqlarche xiyal qilip qalding? Ottura asiya jumhuriyetliri sabiq "sowitler ittipaqi"din ayrilip musteqilliq ilan qilghan 90- yilning bishida jiddileshken xitay 20 yil qepez (pekin)ge soliwalghan seypidinni wetinige yolgha silip hamidin niyaz bilen birge ghuljidin ilchi(xoten)lergiche iwetti.

Ular urumchide; Eysa yusup, erkin eysalar Turkiye, erebistan, amirika...Larda; Gomindangning teywendiki"xelq wekili" abdulla timen alma-ata, bishkek, tashkenlerde teq bolghan idi. Ular teng waqit ichide eng jiddi bir ishqa besbes bilen tutush qilip ketti. Ularning bu ishi Uyghurlarnimu xitay ichidin ayrip chiqish emes, belki Uyghurlarni xitaygha tiximu ching baghlap birish uchun idi. Ular barghanliki yiride Uyghurlarni "chin Turkistan" we "xitay birliki jungxa fidratsiyuni" gha kirishke keng teshwiq qildi.

Uyghurlarning musteqilliq korishining nishanini her terepke yotkeshke urun'ghan xitay Qazaqistanda hetta "men bermeymen, Qazaqistan Uyghur, Chilek rayunlirini Uyghurlargha dolet qilip bersun" teturshamilini chiqardi. 1962 Diki "qach-qach"ta Qazaqistan'gha otken 60 mingdin artuq Uyghurgha quchaq achqan Qazaq , Roslar Uyghurlar bilen birge u shamalni derhal ochurup tashlighinigha 20 yil boldi.Xitay we xitayperesler ottura Asiyada bu tip rezil oyunlarni yene oynap keldi. Xitayni takchigha ilip qoyup Roslarni, ottura asiyadiki butun qirindash milletlerni, xitaydin bashqa hemmini oyghurlargha dushmen qilip korsitiwatqanlar, qirindashlirimizgha qarshi herxil neyrengdiki kushkurtushlarni ilip biriwatqanlar kim? Del u 90-yilning bishida eng jiddi bir ishqa besbes bilen tutush qilip "ghelbe qilghan" arimizdiki xitaydin bolghan eblex dushmenler. Senge pakitlar:

1994 Yili miyunxinda : enwerjan hoylisida toplan'ghan yighilishta:"ottura asiyada, Qazaqistanlarda Uyghur dawasi qilidighan hichqandaq bir ishning tayini yoq ..Shundaqmu?" Dep sorighan erkin eysagha olturghanlardin yaq dep jawap birilgen idi. Erkin eysa duq reisi Rabiye qadirni Amirika awazi TV sige chiqirip "Ozbekistan, xitaydinmu better diktatur dolet ..." Dep ilan qilghuzdi... We bashqilar. "Ozbikistanda 20 yildin beri Tonglutup qoyulghan" we partilaydighan "ijtimai kirizis" digining Ozbekistandin Uyghur doliti telep qilishning partilishi emestu? Undaq bolmisa tilingning uchigha kelturup yutuwetken sozingni ochuq iytip biqing.  U qaysi "ijtimai kirizis"?.

Yarqin:  " Ikki qerindash Qirghizlar bilen Ozbeklerning arsida tOkulgen qan mesilini sOlhi yoli bilen hel qilish derijisidin eship ketken weziyette.Her ikki tereptiki xelq Ozini qoghdash uchun tiz qorallanmaqta. Yengi bir toqunushning qachan yuz berishini texmin qilish tes. Ozbekler ,Qirghiz armiyesining Ozbeklerge oq chiqarghanlighini dunya metbuatlirigha anglitishqa bashlidi. Qirghiz hOkumiti,diloni Ozliri tekshurup bir terep qilish terepdari ikenligini bildurishi bilenla, amerika, xelqaraliq bir tekshurush umigi teripidin tekshurulishi kerekligini tekitlidi".

Jawap: bu ichki majra senche "sOlhi yoli bilen hel qilish derijisidin iship ketken"mish. Nime yol bilen hel qilishni oylawatisen? "SOlhi yoli bilen hel qilish"qa bolmaydighan bolsa yene birer toqunush yaki majraning chiqishidin xewerdardek qilisen. "Uyerdiki musulmanlar olep-tugep ketkiche ghazat urushi qilishi" kirekmu? Yaki bir- biri bilen" 8 yilliq iran-iraq  urushi" qilishi kirekmu? "SOlhi yoli bilen hel qilish derijisidin iship ketken" bu ishenchlik "melumat"ni nedin alding? Yingi toqunushning qachan yuz berishini, Qachan dep  texmin qiliwatisen?  

Ozingni qiynima, jiddileshme.  Bu majra tizla jimip kitidu. uni kushkurtken xitay majrani "nishe- epiyun tijaritidiki kilishelmeslik"ke artip qoyiwatqanliqi seni jiddileshturup qoyiwatidu. kotungni emdi qisip qanliq qolungni pakizleshning yolini qil. waxtimizni, zihnimizni, milimizni, jinimizni kop upratting.  tehdit dep qalma. nime tirighanliqing ozengge ayan. uni yighiwalmay hedding emes. uyghurlarning kallisini yene qorchup waqtimizni alma. ikkinji seni "yarqin" ismi bilen uchratsam korgulukungni biraqla uyghurlardin korup qalisen.

Yarqin: "Eger, urush oti Ozbekistanning ichige kingeyse, orta asiya yingi ottora sheriqqe aylinip ketish xewipi mewjut".

Jawap: qirindash milletler arisidiki ichki majralar ailedimu koruludighan normal hadise. Uni oqurmenlerge bu "urush oti" dep teqdim qilish eqlingge qandaq keldi? Aghzingni ushshutup qoymang, ozbikistanning ichige ot kingeymeydu. Bu yer ottura asiya!    

Yarqin : "Turkmenistandin xitayning ichkiri Olkilirige tutashqan 7000 kilomitirliq tebiy gaz turobbisi Ozbekistandin Otkenligi uchun, xitay hOkumiti intayin teshwish ichide".

Jawap: bir teshkilat yiqinda ilan qilghan bayanatida weqeni, Qirghiz, Ozbek ikki terepning gorupiwi tar étnik mezhepchilikidin peyda bolghan weqe dep qarimastin, xitayning, bu rayonning tinichliqi, birliki we qérindashliq birlikini buzushni meqset qiliwatqan aghdurmichiliq herkiti dep chushunishini arzu qilghan. " Xitay nifit amanliqi uchun intayin teshwish ichide" dep qapsen. Xitay uchun yene Teshwish qilip yene ozingni qiynawatisen. Majiraning arqisidiki xitayning aghdurmichiliqini sewep dep bilmey, uni tebiy gaz turobbisining ichige tiqip Bu heqtiki pakitlar nifit heqqidiki endishingni ret qilidu. Xitaydiki "intayin teshwish" ning tup sewebi butunley bashqa.Xitayning"intayin teshwish"ge
Gaz birip, maylap kitiwatisen.

Sen "Yarqin" digen - Memitimin hezret bolsing, u halda www.wetinim.org Torbitingdin qoghlan'ghan 243 oqurmenning birimen. we 92- yili tunji qitim seni Korgen we bilgen biri bolush supitim bilen bezibir "maylamchiliqliring"ni oqurmenlerning isige salmaqchimen. "Jeng meydanliri"da kop qurbanlar berding. Yuz-turane yuzingge Silishqa tutuq bermey onnechche yil yoshurunup qichip yurdung.yurding. Sen arqinggha egeshturup azdururiwalghan xewersenlerge tenbih bolsun !. Ularmu senning qurbanliriinggha aylanmisun! Onnechche yil ilgiri erkin eysa, memitimin hezret, omer qanat, enwerjanlar yitekchilikide ilip birilghan "ghazat urushi"da birmu xitayning burni qanimay Uyghurlar qirilghan, Tutup kitilgen we xaniweyran bolghan idi.

Ottura asiyada, awghanistanda , Qazaqistan chigirasida itip olturulgen balilarning tul, yitim qalghan balachaqiliri we senning rehberlikingde bolghan sabiq "sepdashliring"ning koz yashlirini tokup turup bizge yetkuzgen shikayetlirining bir qismi qolxet we unalghu bolup teshkilatimiz arxiwida mundaq xatirlen'gen: "ghuljida xitay bilen itiship Qazaqistan chigrasigha qachqan we qural tapshurup teslim bolghan xemit bashliq Uyghurlar Qazaqistan chigra qisim saqchilirigha teslim boldi. Saqchi terep ularning tuqqanliridin 30 ming dollar resmiyet telep qilghan. Telep xemitning akisi arqiliq almaatadiki ablimit tursun'gha we erkin eysa we memitimin hezretlerge yetkuzulgen. 30 Ming dollar birilmigen. Saqchi bir aydin artuq saqlighandin kiyin 200 ming dollargha xitaygha otkuzup birildi...".  Anglashlargha qarighanda balilarxitaygha otkuzup bergen Qazaq we Ros chigira saqchilirining koz aldida xitaylar teripidin itip tashlan'ghan.

Erkin eysaning nechche on yillardin biri Uyghurlar namini qollunup nurghun doletlerdin we organlardin miliyunlap shexsi pul toplighanliqi, erebistanliq baylardin yiqqan pullarni ikki qitim "yanchuqchi aldi"dep miyunxinda yoq qilghanliqi, kop qitim teywen'ge eyshiishret uchun birip xezligenliki pakitlar bilen ilan qilindi.

Memitin hezretningmu ayaligha 200 ming dollar birip bir qitimliq oy ichi majrani tugetkenliki melum. Shexslerning aile ishlirigha arilishish bizning heqqimiz emes, Elbette. Biraq sen "yarqin" digen shu memitin hezret bolsing yiqinda senning aldinqi septiki aldan'ghan eskerliringdin biri ozlirining oeng oighir Kulirini eslep senning u chaghda oyingde 30 ming dollarliq ishkawing barliqini yazdi. Sen bolsing u eskiringni"hesetxorluq" ta eyiplep qattiq ghezep bilen  Siyasi maqale ilan qilding. Erkin eysaning qumandanliqida sehnige chiqip kop Uyghurlarning qini bilen qolungni bulghughan we on yildin biri yoshurunup yurgen sen iding. Duq ning satqun rezillikining ashkare bolushi bilen teng Rabiyege qarshi isyan qilghan bolup tosaddin yene otturigha chiqting, meqsitinglar adem almashturup satqunluqni dawam qildurush idi. Xitaydin bolghan "siyasi bash meslihetching"ni pash qilip, Jinayitingdin epu  tilesh ornigha uni wetinim.Org da maxtap saxte terjime halini snariyeleshturup ilan qilding. Uning bilen Rabiye qadirni qarshi ilishqa chiqqanda senni korgenduq. Qurban weliler bilen birge "xenzu milliti" ni aghzingdin chushurmey DUQ gha qarshi topilangdin toghach oghurlap qanliq qolingni Sisip churigen DUQ ni qutquzush uchun uzitiwatisen. ... Yushurun'ghan yiringge qayt..

Bizmu gipimizge qaytayli. "Gaz turobbisi bilen Nifit" qa sezgurliking yene iship qan'gha chilighan qolungni ozbikistandiki gaz bilen mayda yaghlawatisen. Sen qatarliq bir nechche alamanlarning Yazghan yazmiliri Uyghurlarni yene bir qitim jiddi halaketke zorlimaqta. ibaret boliwatidu.Chunki siler 20 yildin biri silerning „ghazat“ chaqiriqinglarni uyghurlar obdan bilip qaldi. Erkin Iysa, Memitimin Hezret, AblikimQalghach Baqi, Qurban Weli, PerhatAltidenBir., Omer Qanat, Rabiye , sidiq Rozi lar qra goroh bolup uyghurlarni patqaqqa soridinglar. Azdurulghan sadde uyghurni Amirika, Rosiye we xitayning hujum nishanigha tutup berdinglar. Axirqi 12 Uyghur yiqinda Amirika rakitasining hujumida olturuldi. 7.5 qirghinchiliqini xitaylar bilen birliship ilip bardinglar. „langyf tighidiki 5 qehriman xitay“ siler bilen birge mukapatlandi. Uyghurlarning qan qerzige boghuldunglar. Nege qichip baralaysiler?

satqunluqlurunglarni pash qilghan, heqqinglarda soz qilghanlarni tohmet, ziyankeshlikler bilen  ujuqturushqa urunup keldinglar. Keng uyghurlarning soz qilishini cheklewatisiler.
Qanliq Ottura Asiyada bolop otiwatqanlarni yaxshi bilidighanlar bar. „olturunglar“dep kushkurtup nurtghun uyghurlarni olturguzdungklar. Sehnidin hich chushmidinglar. Uyghurlar silerni. Qassap kanarigha asidighan kunni kutuwatisiler. soraqqa kop tartilip bir yerge barghan Tixi Qolgha ilinmighan Jasuslar siler.  Baburdin qanchilik yiringlar kam? kammu siler?

Uyghurlarda Umitsizlik yaritidighan yazmiliring totlop tishiptu. Texirning chiki bar. He diseng gepni aylandurup xitaygha uyghurlarning baghlap biriwatisen. Aghzingdin „Xen“ we“Xenzu“lar chushmeydu. Senla sozlewatisen, emma xitaychi bolop. Sini ret qilidighanlarni torbitingdin „qoghlandi qilduq“dep ilan qiliwatisen. Uyghurlar senlerge koz tikip boldi.

Kiyinki yuz yildin biri xitayning tot etrapidiki urushlargha dunyadiki kuchluk gherp jahan'gir doletliri, Rosiye, yaponiye, Turkiyelerning hemmisi ishtirak qildi. Yuz yil ilgiri 8 dolet armiyesi xitaygha jaza yurushi qilip uning yutuwalghan urush oljiliridin bir munchisini qusturdi. Mingyillardin biri kingeymichilik ,zorawanliq qilip Uyghurlarni olturiwatqan xitaylargha qarshi urush adaletlik urushtur. Yoguslawiyede siriplar bosnahersek musulmanlirini qirghin qildi, ularning yurtlirigha tajawuz qilip kirip qilmighanliri qalmidi. Qirghinchiliqqa uchrighan musulmanlargha ige bolghan erepler birliki yaki bashqa birliri emes gherp we amirika idi. Bosna we kosowalarning musteqilliqini qollighan amirika idi. Amerika bashliq gherp doletliri adaletsenlerni ozige oxshash yawropaliq, aq tenlik, dini itiqadi oxshash dimestin jinayet qilghan sirplarning bishigha aylarche bomba yaghdurup jazalidi. Sirplarni kushkurtken xitay elchixanisini 30 chet'el elchixaniliri arisidin tallap rakita bilen urup kulini kokke sorighanliqidin xewiring yoq, belki.

Witnam, hindichini, hindistan, pakistan, awghanistan, tajikistan, Qirghizistan, Qazaqistan, Rosiye, mungghuliye, koriye, yaponiye, teywen, filipinlardin ibaret butun doletlerde amirika we Rosiyening herbi baziliri jaylashturulghan. Eng shiddetlik urushlar bolup otken witnam, awghanistan, koriye, yoguslawiyelerdin nifit chiqmaydu. Xitayning tot etrapidiki bu ot chembiri insaniyet mediniyitini xitay apitidin mingyillardin biri qoghdap, yoqulush girdawigha yuz tutiwatqan Uyghurlargha warisliq qilip, medet birish uchundur. Biz ularni dushmen, "dunya kapirliri" dep bilip onnechche yil ilgiri erkin eysa, memitimin hezret, qurban weli, omer qanat, enwerjanlar yitekchilikide ottura asiyada, awghanistanda, chichenistanlarda ulargha qarshi ghazat achqan iduq. Bugun ular www.wetinim.Org , UAA, RFA larni xitaydinmu qattiq kontirol astigha ilip “Adnan” larning "ghazat" chaqiriqini ilan qilip yingidin jengge atliniwatidu. Bu yerdin bir az emes, buyuk siyaset chiqidu….

Yarqin : " Qirghizistandin her ay 35000 amerika eskirining kirish chiqishta boluwatqanlighini eytqan idi. Dimek yilda 420.000 Nato eskiri bu dOlettin tiranzit Otup toridu digen gep. Manas herbiy bazisidin ayda 5000 ton yuk yawropa tereptin kelip apghanistan terepke yOtkep kitilmekte. Qirghizistanda amerika,russiyening herbiy bazisi bar. Ozbekistanning tirmizi shehride girmaniyening herbiy bazisi bar bolup, apghanistanning qunduz wilayitide turiwatqan 4300 girman eskiri bu bazidin paydilanmaqta. Amerika ikki aydin keyin apghanistanning qendihardiki taliban kuchlirige umumi yuzluk hujum qilish uchun manas herbiy bazisidiki paaliyetlirini ashurmaqta. Shuan manas herbiy bazisidin amerika, spaniye, firansiye herbiy qisimliri paydiliniwatidu. Apghanistanda 43 dOletning eskiri bar bolup, nato ezasi bolmighan hindistan, okrayna, giroziye, monggholiye qatarliq amirikigha dos dOletlerningmu eskerliri bar. Orta asiyaning weziyiti, orta asiyaning
Bir qismi bolghan sherqi turkistan'gha tesir kOrsetmesligi mumkin emes".

Jawap: Yuqurqilar ozing tizip otken sanliq pakitlar bolup, uningdinmu kop we mexpi ishlarning bolishi shubhisen. Emma senning bu pakitlarni yetkuzush uslubing oqurmenlerni bu pakitlargha qarshi xitay bilen oxshash endishe we talashqa silip qoyudu. Bu peqet xitayda bolushqa tigishlik xatirjemsenlik. Bayan qilghanliringgha baha mujmelliktin halqip, Uyghurlarnimu xitay bilen teng ensireshke ilip baridu. Bu pakitlarning Uyghuristan'gha qandaq tesir korsetmesliki kirek idi. Gep chushunushluk bolsun.

Bu pakitlar dunya armiyesi NATO ning xitay yutuwalghan Uyghuristan, ichki mungghuliye, tibet, manjuriye, tungganiye, yimenistan... Qatarliq 26 olke we awtonum rayunlarni qusturush uchun ikenlikini xitaylarning ozliri ten birishmekte. Halbuki, sen Uyghurlarnimu xitay bilen teng ensireshke Tewsiye qiliwatisen. Xitay we uning qarshisidiki ot chembiriki doletlerdin ibaret her ikki terep ottura asiyagha nime uchun meblex salsunki. Senning bu rialliqlarni"xitay tebiy gaz turobbisning teshwishi"bilen ghemde dep burmilap chushendurushing Uyghurlarda xitaylar bilen oxshash bir teshwish Bolushini peyda qilidu. Bu tesaddipiliqmu? Yaki temtirewatamsen, nime? www.wetinim.org din 243 oqurmenni biraqla "torimizdin qoghlap chiqarduq" digen ezimetlerning "Ezimeti" sen. Chet'ellerdiki Uyghurlarning yazmilirini supurup tashlap, ornigha xitaylarning "teshwish"lirige yandiship, chaplap qachan'ghiche mokup yurersen?. peqirge 20 yil boldi senlerni bilmeydighan kim qaldi? sening ige bolghan Medhiye we mukapatliliring towendikichilik:

Yarqin  "Tillasi 4999, shohriti 5000.
Torda peqet yarqin bar. Yene besh'alte ademning alqishi bar:
Tehlilingge kOp teshekkur,
Tehliling tagorning ipik nesirliridek tuyuldi.
Allah ejringni bergey!..
Alla razi bolsun,
Insha alla olup ketsek jennette korisheyli.
Bu temida heqiqeten nowettiki jiddi mesile otturigha quyuluptu.
Nadir eser! bilen birge qol iliship korushushmu bar.
Nahayiti toghra gep qilding.... We hakaza...." - haling moshu! bularni Eger sendin bashqilarning yazmiliri dep qaralghanda yingi egeshkuchiliringdin Birersiningmu yaq! bu toghra emes, miningche mundaq!- dimesliki 10 yil burun bolup-otkenlerdin hichkimning xewiri yoqliqini bilduridu. birmu Xitayning burnini qanatmay Uyghurlarni oz-ara olturushke terbiyelieydighan "kapirni olturunglar"," xitaydin xotun ilp, xitaygha tegip musulman qilsanglar, Eysa yusupke oxshash sawap alisiler" ni uginip weten qutquzush uchun "kimige chiqqan"larning herbi tuzumi moshundaq bolidu.
 
Yarqin: " Pakistandin Qirghizistan'ghiche sozulghan ot linyesi, eger sherqi turkistan'gha tutashsa, Uyghurlargha hem jiddiy xewip,hem tarixi purset yaritilishi mumkin. Her ihtimal uchun Uyghurlar segek turishi lazim".

Jawap: kozde tutqan "her ihtimaling" qaysilar?. "Ot liniyesi" digen nime? "Dunya kapirlirigha qarshi ghazat " mu? , Talibanchiliqmu? Yaki birmu xitayning burni qanimay Uyghurlarni oz-ara atquzghan, birbirini olturguzgen, kisip chanatquzghan, exlet sanduqigha jesetlirini tashlatquzghan, xitaygha otkuzup bergen, senlerning 10 yil burunqi hiliqi wahabichiliq inqilawinglarning dawamimu? We yaki .... Talibanche, wahabiche islammu, mezhep urushimu?  - Zadi qaysi? kotungni emdi qisip qanliq qolungni pakizleshning yolini qil. waxtimizni, zihnimizni, milimizni, jinimizni kop upratting.  tehdit dep qalma. nime tirighanliqing ozengge ayan. uni yighiwalmay hedding emes. uyghurlarning kallisini yene qorchup waqtimizni alma. sadde, ehwaldin xewersiz nfdanlarni qaymuqturma. ikkinji seni "yarqin" ismi bilen uchratsam korgulukungni biraqla korsutup qoyimen. kormiginingni uyghurlardin korup qalisen.

Uyghurlarning emdi peqet Rosiye, NATO ning xitaygha qarshi ot chembirikini ulghaytishqa kuch chiqirip birishtin bashqa "ot liniyesi" ge ihtiyaji yoq. Uyghurlarning buningdin bashqa herqandaq tetur shamalda puwlunup chiqqan otqa ozlirini itip biridighan heqqi barmu?

Jawap: yoq!

DUD Teshkilti Reisi
Sidiqhaji MetMusa  (Diplom Arxitiktur)
[e-mail]
www.uyguria.com
Frankfurt M
Tel: [phone]